Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

viscera rerum

  • 1 viscus

    I vīscus, eris n. (преим. pl.)
    tunĭca inhaesit visceribus C(пропитанная кровью Hecca) одежда прилипла к мясу (Геркулеса)
    heu, quantum scelus est in viscera viscera condi! O — о, как преступно, когда одна плоть поглощает другую!
    3) (материнское) чрево, утроба, лоно
    4) плод чрева, родное детище, (самое) близкое существо
    vires in viscera patriae vertere V — обратить свои силы против детей (своей) родины, т. е. собственных сограждан
    5) pl. самая середина, нутро, глубь, глубина (montis V; rei publicae C)
    alicui in visceribus haerere C — глубоко запасть в сердце (врезаться в чью-л. память)
    viscera rerum Lcn — средоточие государственной жизни, т. е. (римский) сенат
    6) pl. достояние, состояние, имущество, средства ( rei publicae C)
    viscera aerarii C — государственные денежные средства (суммы), казна
    7) = testiculi ( exsecta viscera Pt)
    II vīscus, ī m. Pl = viscum

    Латинско-русский словарь > viscus

  • 2 cruor

    crŭor, ōris, m. [cf. kreas, kruos, caro, crudus].
    I.
    Blood (which flows from a wound), a stream of blood (more restricted in meaning than sanguis, which designates both that circulating in bodies and that shed by wounding):

    e nostro cum corpore sanguis Emicat exsultans alte spargitque cruorem,

    Lucr. 2, 194; Tac. A. 12, 47; and:

    cruor inimici recentissimus,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19 (cf.:

    sanguis per venas in omne corpus diffunditur,

    id. N. D. 2, 55, 138 al.; v. sanguis; cf., however, under II.; class.;

    most freq. in the poets): occisos homines, cruorem in locis pluribus vidisse,

    id. Tull. 10, 24:

    nisi cruor appareat, vim non esse factum,

    id. Caecin. 27, 76:

    res familiaris, cum ampla, tum casta a cruore civili,

    id. Phil. 13, 4, 8; id. Mil. 32, 86; id. Inv. 1, 30, 48; Lucr. 1, 883; Sall. C. 51, 9; Plin. 23, 1, 24, § 49; Tac. A. 14, 30; id. H. 2, 21; Suet. Tib. 59; * Cat. 68, 79; Ov. M. 4, 121; 6, 253; 6, 388 et saep.; Verg. G. 4, 542; id. A. 3, 43; 5, 469 al.; Hor. C. 2, 1, 36; id. Epod. 3, 6 et saep.—In plur., Verg. A. 4, 687; Val. Fl. 4, 330; cf. the foll.—
    2.
    Trop.:

    scit cruor imperii qui sit, quae viscera rerum,

    the vital power, Luc. 7, 579.—
    B.
    Transf., bloodshed, murder:

    hinc cruor, hinc caedes,

    Tib. 2, 3 (38), 60; so Ov. M. 4, 161; 15, 463; Hor. S. 2, 3, 275; Luc. 9, 1022. —In plur., Hor. C. 2, 1, 5; Luc. 7, 636.—
    II.
    Sometimes, poet., i. q. sanguis, for the blood in the body, Lucr. 2, 669; 3, 787; 5, 131; 1, 864 (for which id. 1, 860 and 867, sanguen).

    Lewis & Short latin dictionary > cruor

  • 3 apo

    ăpo (or ăpio, Isid. Orig. 19, 30), ĕre, v. a. [cf.: haptô, apiscor, apex].
    I.
    A.. To fasten, attach, join, bind, tie to (syn.: ligo, adligo, jungo, conjungo, recto): comprehendere antiqui vinculo apere dicebant, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll.; cf. apex; used only in part. perf. pass. aptus (the P. a. v. infra):

    uteri terrae radicibus apti,

    fastened to the earth, Lucr. 5, 808 (Lachm., terram and apti = adepti):

    bracchia validis ex apta lacertis,

    united with the strong shoulders, id. 4, 829:

    gladium e lacunari setā equinā aptum demitti jussit,

    Cic. Tusc. 5, 21, 62:

    linguam vinclis de pectore imo aptis moveri,

    Gell. 1, 15.—
    B.
    Trop.: ex aliquā re (like pendere ex aliquā re), depending upon, arising from (so only in Cic.):

    rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae,

    Cic. Tusc. 5, 25, 70:

    honestum, ex quo aptum est officium,

    id. Off. 1, 18, 60; id. Fin. 2, 14, 47:

    ex quā re (sc. virtute) una vita omnis apta sit,

    id. Ac. 2, 10, 31:

    causa ex aeternis causis apta,

    id. Fat. 15, 34:

    cui viro ex se apta sunt omnia, etc.,

    id. Tusc. 5, 12, 36 (as transl. of Plat. Menex. p. 302: Hotôi gar andri eis heauton anêrtêtai panta, etc.); cf. id. Fam. 5, 13.—Once also with pendere:

    non ex verbis aptum pendere jus,

    Cic. Caecin. 18.—Also without ex:

    vitā modicā et aptā virtute perfrui,

    Cic. Leg. 1, 21, 56:

    rudentibus apta fortuna,

    id. Tusc. 5, 14, [p. 138] 40.—
    II.
    A.. Joined, bound, or tied together, connected:

    aptum conexum et colligatum significat,

    Non. p. 234, 32 (so most freq. in Lucr.):

    conjugio corporis atque animae consistimus uniter apti,

    Lucr. 3, 846; 5, 555; 5, 558:

    genus... validis aptum per viscera nervis,

    bound together by the strong band of the sinews, id. 5, 928:

    quae memorare queam inter se singlariter apta,

    id. 6, 1067 al.:

    facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere,

    Cic. Or. 71, 235:

    quā ex conjunctione caelum ita aptum est, ut, etc.,

    id. Tim. 5:

    qui tam certos caeli motus, tamque omnia inter se conexa et apta viderit,

    id. N. D. 2, 38, 97; Gell. 6, 2. —
    B.
    Trop.:

    omnia inter se apta et conexa,

    Cic. Fin. 4, 19, 53:

    apta inter se et cohaerentia,

    id. N. D 3, 1, 4:

    efficiatur aptum illud, quod fuerit antea diffiuens ac solutum,

    id. Or. 70, 233.— Poet., with abl., endowed, furnished, or ornamented with something: fides alma, apta pinnis, furnished with wings, winged, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 105:

    stellis fulgentibus apta caeli domus,

    the abode of heaven studded with glittering stars, Lucr. 6, 357 (cf. id. 5, 1205: stellis micantibus aethera fixum);

    imitated by Verg.: caelum stellis fulgentibus aptum,

    Verg. A. 11, 202, and:

    axis stellis ardentibus aptus,

    id. ib. 4, 482:

    veste signis ingentibus aptā,

    Lucr. 5, 1428:

    magis apta figura,

    id. 2, 814: lucus opacus teneris fruticibus aptus, Varr. ap. Non. p. 235, 9:

    Tyrio prodeat apta sinu,

    Tib. 1, 9, 70.—Hence,
    III.
    aptus, a, um, P. a., pr., fitted to something; hence, suited, suitable, proper, apposite, fit, appropriate, adapted, conformable to (cf. accommodatus and appositus, 2.).
    A.
    In gen.: aptus is, qui convenienter alicui junctus est, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll. (so most freq. after the Cic. per.); constr. with ad or dat.; of persons always with dat.
    (α).
    With ad:

    ossa habent commissuras ad stabilitatem aptas,

    Cic. N. D. 2, 55, 139:

    in pulmonibus inest raritas quaedam ad hauriendum spiritum aptissima,

    id. ib. 2, 55, 136:

    locus ad insidias aptior,

    id. Mil. 20:

    calcei habiles et apti ad pedem,

    id. de Or. 1, 54, 231:

    castra ad bellum ducendum aptissima,

    Caes. B. C. 2, 37; so Vulg. 1 Par. 7, 40; ib. 2 Par. 26, 13:

    aptum ad proelium,

    ib. 1 Reg. 14, 52:

    fornices in muro erant apti ad excurrendum,

    Liv. 36, 23, 3 al. —
    (β).
    With dat.:

    non omnia rebus sunt omnibus apta,

    Lucr. 6, 961:

    aliis alias animantibus aptas Res,

    id. 6, 773:

    initia apta et accommodata naturae,

    Cic. Fin. 4, 17, 46:

    quod verum, simplex sincerumque sit, id esse naturae hominis aptissimum,

    id. Off. 1, 4, 13:

    haec genera dicendi aptiora sunt adulescentibus,

    id. Brut. 95, 223; so id. ib. 62, 326; id. Tusc. 1, 36, 87; id. Or. 22, 1 al.:

    quod aetati tuae esset aptissimum,

    id. Off. 1, 2, 4; so Nep. Att. 16, 1:

    apta dies sacrificio,

    Liv. 1, 45:

    venti aptiores Romanae quam suae classi,

    id. 25, 37 al.:

    notavi portus puppibus aptos,

    Ov. M. 3, 596; 4, 160:

    armis apta magis tellus,

    Prop. 4, 22, 19:

    aptum equis Argos,

    Hor. C. 1, 7, 9:

    apta vinculo conjugali,

    Vulg. Ruth, 1, 12; ib. Luc. 9, 62:

    aptus amicis,

    Hor. S. 2, 5, 43 et saep.— Other constrr.:
    (γ).
    With in (cf. Rudd. II. p. 96, n. 60):

    in quod (genus pugnae) minime apti sunt,

    Liv. 38, 21:

    formas deus aptus in omnes,

    apt for, easily changed into, Ov. M. 14, 765:

    in ceteros apta usus,

    Vulg. Deut. 20, 20:

    vasa apta in interitum,

    ib. Rom. 9, 22.—
    (δ).
    With qui (cf. Zumpt, §

    568): nulla videbatur aptior persona, quae de illā aetate loqueretur,

    Cic. Am. 1, 4:

    est mihi, quae lanas molliat, apta manus,

    Ov. H. 3, 70.—
    (ε).
    Poet., with inf:

    (Circe) apta cantu veteres mutare figuras,

    Tib. 4, 1, 63:

    aetas mollis et apta regi,

    Ov. A. A. 1, 10.— Esp. freq.,
    (ζ).
    Absol., Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 235, 16:

    amor,

    Prop. 4, 22, 42:

    saltus,

    Ov. M. 2, 498:

    ars,

    Tib. 1, 7, 60:

    apta oscula,

    Tib. 1, 4, 54; Ov. H. 15, 132:

    lar aptus,

    an extensive, satisfying possession, Hor. C. 1, 12, 43.—So in prose:

    aptus exercitus,

    an army good in fight, ready for battle, Liv. 10, 25:

    tempus aptum,

    the right time, id. 35, 19; so Vulg. Eccli. 20, 6 al.—
    B.
    Esp., in rhet., of the fitness, appropriateness of discourse:

    quid aptum sit, hoc est quid maxime decens in oratione,

    Cic. de Or. 3, 55, 210; so apta oratio, which has the appropriate rhet. fulness and periodic rounding: numerosa et apta oratio, id. Or. 50, 168; cf. id. ib. 50, 70; so id. Brut. 17, 68:

    Thucydides verbis aptus et pressus,

    exact and brief in expression, id. de Or. 2, 13, 56.—Hence, aptē, adv., closely, fitly, suitably, nicely, rightly.
    I.
    Lit.
    A.
    Absol.:

    atque ita apte cohaeret (mundi corpus), ut etc.,

    Cic. Tim. 5: altera est nexa cum superiore et inde apteque pendens, id. ap. Non. p. 235, 18:

    capiti apte reponere,

    Liv. 1, 34, 8.—
    B.
    With ad:

    apte convenire ad pedem,

    Cic. Fin. 3, 14, 46.— Sup.,
    C.
    With inter:

    ut inter se quam aptissime cohaereant extrema (verba) cum primis etc.,

    Cic. Or. 44, 149.—
    II.
    Trop., fitly, suitably, properly, duly, rightly.
    A.
    Absol.:

    facile judicabimus, quid eorum apte fiat,

    Cic. Off. 1, 41, 146:

    quod est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

    id. ib. 1, 1, 2:

    apte et quiete ferre,

    id. ib. 4, 17, 38:

    non equite apte locato,

    Liv. 4, 37, 8:

    Qui doceant, apte quid tibi possit emi,

    Ov. Am. 1, 8, 88:

    nec aliter imperium apte regi potest,

    Curt. 8, 8, 13:

    floribus compositis apte et utiliter,

    Plin. 11, 16, 16, § 46. — Comp.:

    qualia aptius suis referentur locis,

    Plin. 2, 62, 62, § 153:

    Aptius haec puero, quam tibi, dona dabis,

    Mart. 13, 26.—
    B.
    With dat.:

    si quid exierit numeris aptius,

    Quint. 10, 12, 26.— Sup.:

    seruntur Parilibus tamen aptissime,

    Plin. 19, 3, 24, § 69.—
    C.
    With ad:

    (ut) ad rerum dignitatem apte et quasi decore (loquamur),

    Cic. de Or. 1, 32, 144:

    spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens,

    Liv. 1, 10, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > apo

  • 4 vinco

    vinco, vīci, victum, 3, v. a. and n. [perh. causat. of root ik-; Gr. eikô, to yield; but cf. per-vicax; v. Curt. Gr. Etym. p. 106], to conquer, overcome, get the better of, defeat, subdue, vanquish, be victorious, etc. (syn.: supero, debello).
    I.
    Lit.
    A.
    In war or battle:

    jus esse belli, ut qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent, imperarent, etc.,

    Caes. B. G. 1, 36:

    Carthaginienses navalibus pugnis,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    Galliam bello,

    Caes. B. G. 1, 34 fin.:

    non virtute neque in acie vicisse Romanos,

    id. ib. 7, 29:

    id vi et virtute militum victum atque expugnatum oppidum est,

    Plaut. Am. 1, 1, 36:

    vicimus vi feroces,

    id. ib. 1, 1, 82: aio te, Aeacida, Romanos vincere posse, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 186 Vahl.): sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, Enn. ap. Cic. Sen. 5, 14 (Ann. v. 442 ib.): aliquando [p. 1992] ut vincat, ludit assidue aleam, Poët. ap. Suet. Aug. 70 fin.:

    L. milia,

    to win at play, August. ib. 71.—
    B.
    In a lawsuit, etc., to be successful, to gain:

    vincere judicio,

    Cic. Rosc. Com. 18, 53:

    quem tu horum nil refelles, vincam scilicet,

    Ter. Phorm. 1, 2, 82; Hor. S. 1, 2, 134:

    causam suam,

    to win, Ov. H. 16, 76.— Pass.:

    factum est: ventum est: vincimur,

    Ter. Phorm. 1, 2, 85.—
    C.
    In other relations, to win, prevail, be successful, gain, overcome:

    sponsione,

    Cic. Quint. 27, 84:

    sponsionem,

    id. Caecin. 31, 91:

    vicit iter durum pietas,

    controlled, made easy, Verg. A. 6, 688; cf. Mart. 5, 23, 5; Claud. Cons. Hon. 46:

    labor omnia vicit,

    Verg. G. 1, 145; cf.

    difficultates, Auct. B. G. 8, 21: virgam,

    to win, Verg. A. 6, 148:

    vicit tamen in Senatu pars illa, quae, etc.,

    Sall. J. 16, 1:

    factione respectuque rerum privatarum... Appius vicit,

    Liv. 2, 30, 2:

    cum in senatu vicisset sententia, quae, etc.,

    id. 2, 4: Othonem vincas volo, to outbid (in an auction), Cic. Att. 13, 29, 2; 13, 33, 2.—To defeat as a candidate for office:

    competitorem in suffragiis,

    Quint. 7, 1, 29.—
    D.
    Transf., of inanimate subjects.
    1.
    To overcome, overwhelm, prevail over, etc.:

    (naves) neu turbine venti Vincantur,

    Verg. A. 9, 92:

    victa ratis,

    Ov. Tr. 1, 4, 12:

    flammam gurgitibus,

    id. Am. 3, 6, 42:

    noctem flammis,

    Verg. A. 1, 727:

    vincunt aequora navitae,

    prevail against, get the better of, Hor. C. 3, 24, 41:

    victaque concessit prisca moneta novae,

    Ov. F. 1, 222:

    quernaque glans victa est utiliore cibo,

    id. ib. 1, 676:

    corpora victa sopore,

    id. ib. 1, 422; cf.:

    blanda quies furtim victis obrepsit ocellis,

    id. ib. 3, 19:

    hi casses (linei) vel ferri aciem vincunt,

    Plin. 19, 1, 2, § 11:

    campum turbā vincente,

    overflowing, Sil. 6, 390.—
    2.
    To outlast, survive:

    (aesculus) Multa virum volvens durando saecula vincit,

    Verg. G. 2, 295:

    vivendo mea fata,

    id. A. 11, 160.—
    3.
    To surmount, scale:

    aëra (sagittae),

    Verg. G. 2, 123; cf.:

    montes ascensu,

    Claud. III. Cons. Hon. 46.—
    4.
    To reduce, change, etc.;

    of cooking: nec viscera quisquam... potest vincere flammā,

    Verg. G. 3, 560:

    cochleas undis calefactas et prope victas,

    Ser. Samm. Med. 319.—Of smelting ores:

    metallorum primitiae nullis fornacibus victae,

    Tac. H. 4, 53.—Of melting snow:

    nive, quae zephyro victa tepente fluit,

    Ov. F. 2, 220.—

    Of digestion: pervigilio quidem praecipue vincuntur cibi,

    Plin. 11, 53, 118, § 283.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to prevail, be superior; to convince, refute, constrain, overcome, etc.:

    argumentis vincit,

    Plaut. Am. 1, 1, 267:

    naturam studio,

    Caes. B. G. 6, 43:

    vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem,

    Cic. Rep. 2, 33, 57; cf. id. ib. 3, 8, 13: si subitam et fortuitam orationem commentatio et cogitatio facile vincit;

    hanc ipsam profecto assidua ac diligens scriptura superabit,

    id. de Or. 1, 33, 150:

    sapientis animus vincetur et expugnabitur?

    id. Par. 4, 1, 27:

    animum,

    Plaut. Trin. 2, 2, 29:

    non est consentaneum, qui invictum se a labore praestiterit, vinci a voluptate,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    labascit, victu'st, uno verbo, quam cito!

    Ter. Eun. 1, 2, 98:

    eludet, ubi te victum senserit,

    id. ib. 1, 1, 10:

    illius stultitiā victa ex urbe tu migres?

    id. Hec. 4, 2, 13:

    adulescentulus saepe eadem audiendo victus est,

    id. Heaut. 1, 1, 62:

    peccavi, fateor, vincor,

    id. ib. 4, 1, 31:

    victus patris precibus lacrimisque,

    Liv. 23, 8, 4:

    divūm pater victus tuis vocibus,

    Hor. C. 4, 6, 21:

    est qui vinci possit,

    id. S. 1, 9, 55:

    pietas Victa furore,

    id. C. 3, 27, 36:

    victus amore pudor,

    Ov. Am. 3, 10, 29:

    filia victa in lacrimas,

    Tac. A. 1, 57:

    victus animi respexit,

    Verg. G. 4, 491:

    triumphantes de lege victā et abrogatā,

    Liv. 34, 3, 9.— With ut:

    ergo negatum, vincor, ut credam miser,

    am constrained, compelled, Hor. Epod. 17, 27.—
    B.
    In partic.
    1.
    To overmatch in some quality, to surpass, exceed, excel, = superare:

    stellarum globi terrae magnitudinem facile vincebant,

    Cic. Rep. 6, 16, 16:

    opinionem vicit omnium, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    exspectationem omnium,

    id. Verr. 2, 5, 5, § 11:

    eam (noctem) edepol etiam multo haec (nox) vicit longitudine,

    Plaut. Am. 1, 1, 125:

    morum immanitate vastissimas vincit beluas,

    Cic. Rep. 2, 26, 48:

    quamlibet mulierculam Vincere mollitiā,

    Hor. Epod. 11, 24:

    odio qui posset vincere Regem,

    id. S. 1, 7, 6:

    scribere, quod Cassi opuscula vincat,

    id. Ep. 1, 4, 3; cf.:

    qualia (praecepta) vincunt Pythagoran,

    id. S. 2, 4, 2.— Poet. with inf.: vir nulli victus vel ponere castra vel junxisse ratem, etc., excelled by none in pitching a camp, etc., Sil. 5, 552; 6, 141.—
    2.
    To prove triumphantly, show or demonstrate conclusively.
    (α).
    With obj.-clause:

    quid nunc? vincon' argumentis te non esse Sosiam?

    Plaut. Am. 1, 1, 277:

    profecto ita esse, et praedico, vero vincam,

    id. Most. 1, 2, 12:

    vince deinde, bonum virum fuisse Oppianicum,

    Cic. Clu. 44, 124: dicendo vincere non postulo, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 4:

    vincet enim stultos ratio insanire nepotes,

    Hor. S. 2, 3, 225.—
    (β).
    With ut:

    nec vincet ratio hoc, tantundem ut peccet idemque Qui, etc.,

    Hor. S. 1, 3, 115.—
    (γ).
    Absol.:

    si doceo non ab Avito, vinco ab Oppianico,

    Cic. Clu. 23, 64.—
    3.
    With respect to something disputed, to prevail, gain one's point, carry the day. So only in the expressions,
    a.
    Vicimus:

    cui si esse in urbe tuto licebit, vicimus,

    Cic. Att. 14, 20, 3:

    rumpantur iniqui. Vicimus: assiduas non tulit illa preces,

    Prop. 1, 8, 28: vicimus exclamat;

    mecum mea vota feruntur,

    Ov. M. 6, 513:

    vicimus et meus est,

    id. ib. 4, 356.—
    b.
    Vincite, viceris, vincerent, have it your own way, just as you like, carry your point, an expression of reluctant assent:

    vincite, si ita vultis,

    Caes. B. G. 5, 30; Ov. M. 8, 509:

    vincerent ac sibi haberent, dummodo scirent,

    Suet. Caes. 1 fin.:

    viceris,

    Ter. And. 5, 3, 21.—
    4.
    To treat worthily, set forth with dignity ( poet.):

    nec sum animi dubius, verbis ea vincere magnum Quam sit,

    Verg. G. 3, 289; cf.:

    vincere verbis,

    Lucr. 5, 733.

    Lewis & Short latin dictionary > vinco

  • 5 reddo

    reddo, didī, ditum, ere, zurück-, von sich geben, I) zurückgeben = wiedergeben, wieder abgeben, wieder herausgeben, zurückerstatten, wieder zustellen, 1) denselben Gegenstand (Ggstz. dare, committere, accipere, adimere): α) konkr. Objj.: omne argentum, Plaut.: equos, Cic.: alci pecuniam, Cic.: alci amissa, Liv.: da sodes abs te, ego post reddidero tibi, Plaut.: immo cedo abs te, ego post tibi reddam duplex, Plaut.: meum mihi reddatur, Ter.: ea, quae utenda acceperis, maiore mensurā, si modo possis, iubet reddere Hesiodus, Cic. – obsides, captivos, Caes.: redde hostem, bring wieder her, Ov. – bes. nach einer Unterbrechung, Abwesenheit, aus Gefahr, Mühsal eine Person oder Sache wiedergeben, ut te (medicus) suscitet ac natis reddat carisque propinquis, Hor.: urbem senatui ac populo Romano, templa dis reddita (esse), Tac. – u. so refl., se reddere convivio, sich zum G. zurückbegeben, Liv.: se terris (v. Tageslicht), Verg.: se alci, sich wieder zu jmd. gesellen, Plin. ep.: Teucrûm se iterum in arma, sich den W. der T. wieder stellen, Verg.: ebenso Pass. reddi medial, reddar tenebris, mich zurückbegeben zu usw., Verg.: Daedalus redditus his primum terris, zurückgegeben (nach gefahrvoller Luftfahrt), Verg.: nec post oculis est reddita nostris, bot sich nie wieder dar, Verg.: selten absol., wie Ov. met. 15, 275 sq. (v. einem Flusse). – β) abstr. Objj.: libertatem (Ggstz. lib. adimere), Suet.: antiquum belli decus amissum, Liv.: alci patriam, Liv.: alci ereptum honorem, Verg.: Musis alcis operas, seinen tätigen Zustand wieder zuwenden, Cic. – zugl. m. Infin., tandem sua monstra profundo reddit habere Iovi, Stat. Theb. 1, 616.

    2) einem anderes als Entgelt, in gleichem Maße zurückgeben, wiedergeben, dagegengeben, erstatten, vergelten (Ggstz. dare, sumere, accipere), a) übh.: α) konkr. Objj.: alias tegulas, andere dafür (für die zerbrochenen) einsetzen, Plaut.: oscula, Ov.: pro benefactis alcis ei pretium, Plaut. – β) abstr. Objj.: alci operam, Plaut.: beneficium, Cic. u.a.: pro maleficio beneficium, Ter.: beneficium cum usura, Sen.: pro vita hominis hominis vitam, Caes.: ante illatum terrorem, Liv.: hosti cladem, cladem acceptam, Liv. (s. Fabri Liv. 24, 17, 7. p. 237): gratiam, die erwiesene Gunst zurückerstatten, durch die Tat Dank abstatten, Sall.: u. so gratiam cum magno fenore (v. Weinstock), Colum. – sive paria (verba) paribus redduntur (gegenübergestellt werden) sive opponuntur (entgegengesetzt werden) contraria, Cic. or. 164. – b) insbes.: α) in einer anderen Sprache wiedergeben = verdolmetschen, übersetzen, übertragen, cum ea quae legeram Graece, Latine redderem, Cic.: verba Latine, Ov.: verbum pro verbo, Cic.: verbum verbo, Hor. – β) mündlich zurückgeben, als Nachahmung = wiedergeben, verba bene, v. Papagei, Ov.: de multis verba novissima (von dem Echo als Pers.), Ov.: clamorem, Curt. – als Antwort = erwidern, entgegnen, versetzen, veras audire et reddere voces, Verg.: mutua dicta, Worte wechseln, Ov.: verba tot, nur soviel entgegnen, Ov.: nullam vocem ad minas, Curt.: Aeneas contra cui talia reddit, Verg.

    3) einen Gegenstand dem Ansehen, der Beschaffenheit, dem Wesen nach wiedergeben, abspiegeln, vollständig nachahmen, im Bilde, ἀττικισμος ille reddens Athenarum proprium saporem, Quint.: natus hic vultus tuos reddit, Sen. poët.: tectorium odorem croci saporemque reddit, Plin. – qui te nomine reddet Silvius Aeneas, mit dir gleichnamig sein wird, Verg. – bes. durch Rede, Schrift od. Kunst, reddidisse in loquendo paternam elegantiam, Quint.: in litteris veteres aemulatur, exprimit, reddit, Propertium in primis, Plin. ep.: omnia reddiderat pictor, Petron. – u. im Wesen u. Benehmen, matrem reddit ac refert nobis, Plin. ep.: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, machte durch sein Benehmen Katilina u. seine Rotte zu Acidinern, d.i. ließ K. u. seine Rotte gegen sich als wahre Tugendspiegel erscheinen, Cic. ad Att. 4, 3, 3.

    4) einen Gegenstand in einen entgegengesetzten Zustand zurückversetzen, so und so herstellen, zu dem und dem machen, m. dopp. Acc.: α) alqd od. alqm m. Ang. wozu? durch ein Adi.: viscera saxea, Ov.: domum eius exornatam et instructam fere iam reddidisse nudam atque inanem, Cic.: segetes laetas, Colum.: itinera infesta, Caes.: mare tutum, Nep.: quae res post eum quae essent tuta ab hostibus reddebat, ihm den Rücken sicherte, Caes.: omnia breviora reddet ordo et ratio et modus, Quint. – persönl. Objj., alqm iratum, Cic.: alqm ita placidum mollemque, ut etc., Cic.: alqm hebetem, Cic.: alqm caecum, Cic.: alqm praecipiendo meliorem, Cic.: homines ex feris et immanibus mites et mansuetos, Cic.: formosum adulescentem exsectis virilibus semivirum (zum Kastraten), Lact – selten im Passiv m. dopp. Nom., obscura moto reddita forma lacu est, Ov. met. 3, 475 sq.: alias per sudorem corpus tantum imbecillius redditur, Cels. 3, 3, 19: adeo (eum) caedit, ut Granicus et Aesepus amnes cruenti redderentur, Flor. 3, 5, 17: u. so Iustin. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10. Eutr. 1, 9. – β) alqd od. alqm mit Ang. wozu? durch ein Partic. Perf.: alqd effectum, Plaut.: omne transactum, Plaut.: dictum ac factum reddidi, das war wie gesagt, so getan, das ist alles fertig und abgetan, Ter.: sed iam prior amor me ad hanc rem exercitatum reddidit, Ter. – γ) alqm mit Ang. wozu? durch ein Subst.: alqm avem, Ov.: alqm meum (zu meinem Freunde), hostem Romanis, Nep.: alqm spectatorem, Ov.: alqm ludibrium omnium inter aequales, Iustin. – δ) alqd m. Ang. wozu? durch ut m. Konj., reddes omnia quae nunc sunt certa ei consilia, incerta ut sient sine omni periculo, Ter. Andr. 389.

    II) von sich geben, herausgeben, 1) für jmd. Bestimmtes, jmdm. Gebührendes, Erbetenes abgeben, herausgeben, zustellen, zukommen lassen, a) übh.: alci epistulam, litteras, Cic. (u. so nullae mihi abs te sunt redditae litterae, Br. von dir, Cic.): mandata Augusto Romae (v. Gesandten), Suet. – argentum, Ter.: caprum, Verg.: tunicam non reddere servo, Iuven.: lavacrum et vinum et varium cibum, Cael. Aur.: alci hereditatem, Cic.: suum cuique, Cic.: nomina sua facto, die T. beim rechten Namen nennen, Ov. – praemia debita, Verg.: cetera praemia, Verg.: honorem. Cic.: nec medico honorem (Honorar) suum nec operario mercedem, Augustin.: promissa viro, Verg.: caute vota, erfüllen, Cic.: u. so vota Iovi, Herculi, Ov. u. Suet. – rationem, Rechnung, Rechenschaft ablegen (Aufschluß geben), alci, Cic., alcis rei, Cic., de alqa re, Vitr. – poenas graves impietatis in parentem alcis, büßen, Sall. – So nun α) von Sterbenden, debitum naturae morbo, Nep.: vitam naturae, Cic., u. bl. vitam, Lucr., vitam bene, Cic.: vitam pro alqo, Ov.: animam caelestem caelo, Vell., u. bl. animas, Verg.: u. bl. reddi caelo, Vell.: eum spiritum, quem naturae debeo, patriae reddere, Cic. (vgl. unten no. 2): quod reliquum vitae viriumque, id ferro potissimum reddere volebant, preisgeben, Cic. – β) v. Opfernden, dar bringen, tura lari, Tibull.: liba deae, Ov.: exta Marti, Suet.: u. prägn., super caespitem exta, über den R. (legend) = auf dem R. darbringen, Tac.: u. so lancibus pandis fumantia exta, auf gebogenen Sch., Verg. – γ) v. Schreibenden od. Sprechenden, schristlich oder mündlich zukommen lassen, zum besten geben, berichten, sin nihil praeter iocationem, redde hoc ipsum, Cic.: sed perge, Pomponi, de Caesare, et redde quae restant, Cic.: in eo libro, quo causas eloquentiae reddebamus, Quint. – b) als Zugeständnis zukommen lassen, α) als neue Bewilligung zugestehen, anheimgeben, erteilen, gewähren, zuweisen, suis quaeque temporibus, Curt.: responsa, Verg.: nullo reddito responso, Liv.: conubia, Liv.: peccatis veniam, Hor.: una superstitio (bindende Eid) superis quae reddita divis, Verg. – So nun als gerichtl. t. t.: αα) reddere iudicium, eine gerichtl. Untersuchung erteilen (gewähren), anstellen (von der Obrigkeit, bes. v. Prätor), absol., Cornif. rhet., in alqm, Caes., maiestatis, Tac., de eadem causa iterum, Ter., an reus causa sit mortis, Quint. – ββ) reddere ius, Recht erteilen, sprechen (v. Könige, Kaiser, v. der Obrigkeit, bes. v. Prätor), absol., Tac., alci petenti, Caes.: populo, Liv.: pro tribunali, Suet. – Plur., iura reddere, Liv.: suo regia iura Quiriti (v. Romulus), Ov.: iura adversus paganos, Tac.: reddere iura per pagos vicosque, Tac. – β) als bereits Besessenes belassen, Thermitanis urbem, agros legesque suas, Cic.: civitati suas leges, Liv.: civitati iura legesque, Caes.: Lanuvinis sacra sua, Liv.: omnia sua incolis, Curt. Vgl. Drak. Liv. 9, 43, 23.

    2) aus dem Körper usw. von sich geben = a) ans dem Körper usw. ausstoßen, auswerfen, ausspeien, aspera arteria excipiat animam eam, quae ducta sit spiritu, eandemque a pulmonibus respiret et reddat, Cic.: sonum, einen Ton von sich geben, tönen, klingen (v. musikal. Instrum., Worten usw.), Hor., Sen. u.a.: lenem sonum, Plin.: vocem (v. leb. Wesen), Verg. u. Hor.: crepitum (ventris), v. Esel, Plin.: stridorem, Ov.: murmura, Ov.: flammam, Plin.: sanguinem, Plin. ep.: bilem alvo, Cels.: alvum, urinam, Cels.: calculum urinā, Plin. – bes. v. Gebären, catulum partu, Ov.: vivum onus, Ov. – b) als Ertrag abwerfen, von Grundstücken, fructum (Ertrag), Varro: in pabulo non minus quam in feno, Colum. – v. Getreide, quae siccae moluntur plus farinae reddunt, Plin.: siligineae farinae modius Gallicae XXII libras panis reddit, Plin. – c) Gehörtes, Erdachtes aus dem Kopfe hersagen, aufsagen, vortragen, ea sine scripto verbis isdem, Cic.: rerum multa nomina audita, Quint.: quid cuique vendidissent, Quint.: dictata magistro, Hor.: carmina, Hor.: modos voce, absingen, Hor. – verba male, aussprechen, Ov. – / redideique (= reddidique), Corp. inscr. Lat. 1, 551, 11. – archaist. Futur. reddibo, Plaut. Cas. 129; Men. 1038; Vidul. fr. 4 Stud. (bei Prisc. 6, 32 u. 35. Non. 508, 8): reddebit, Corp. inscr. Lat. 5, 8752. – parag. Infin. reddier, *Arnob. 7, 25 extr. (nach Zinks Vermutung).

    lateinisch-deutsches > reddo

  • 6 reddo

    reddo, didī, ditum, ere, zurück-, von sich geben, I) zurückgeben = wiedergeben, wieder abgeben, wieder herausgeben, zurückerstatten, wieder zustellen, 1) denselben Gegenstand (Ggstz. dare, committere, accipere, adimere): α) konkr. Objj.: omne argentum, Plaut.: equos, Cic.: alci pecuniam, Cic.: alci amissa, Liv.: da sodes abs te, ego post reddidero tibi, Plaut.: immo cedo abs te, ego post tibi reddam duplex, Plaut.: meum mihi reddatur, Ter.: ea, quae utenda acceperis, maiore mensurā, si modo possis, iubet reddere Hesiodus, Cic. – obsides, captivos, Caes.: redde hostem, bring wieder her, Ov. – bes. nach einer Unterbrechung, Abwesenheit, aus Gefahr, Mühsal eine Person oder Sache wiedergeben, ut te (medicus) suscitet ac natis reddat carisque propinquis, Hor.: urbem senatui ac populo Romano, templa dis reddita (esse), Tac. – u. so refl., se reddere convivio, sich zum G. zurückbegeben, Liv.: se terris (v. Tageslicht), Verg.: se alci, sich wieder zu jmd. gesellen, Plin. ep.: Teucrûm se iterum in arma, sich den W. der T. wieder stellen, Verg.: ebenso Pass. reddi medial, reddar tenebris, mich zurückbegeben zu usw., Verg.: Daedalus redditus his primum terris, zurückgegeben (nach gefahrvoller Luftfahrt), Verg.: nec post oculis est reddita nostris, bot sich nie wieder dar, Verg.: selten absol., wie Ov. met. 15, 275 sq. (v. einem Flusse).
    ————
    β) abstr. Objj.: libertatem (Ggstz. lib. adimere), Suet.: antiquum belli decus amissum, Liv.: alci patriam, Liv.: alci ereptum honorem, Verg.: Musis alcis operas, seinen tätigen Zustand wieder zuwenden, Cic. – zugl. m. Infin., tandem sua monstra profundo reddit habere Iovi, Stat. Theb. 1, 616.
    2) einem anderes als Entgelt, in gleichem Maße zurückgeben, wiedergeben, dagegengeben, erstatten, vergelten (Ggstz. dare, sumere, accipere), a) übh.: α) konkr. Objj.: alias tegulas, andere dafür (für die zerbrochenen) einsetzen, Plaut.: oscula, Ov.: pro benefactis alcis ei pretium, Plaut. – β) abstr. Objj.: alci operam, Plaut.: beneficium, Cic. u.a.: pro maleficio beneficium, Ter.: beneficium cum usura, Sen.: pro vita hominis hominis vitam, Caes.: ante illatum terrorem, Liv.: hosti cladem, cladem acceptam, Liv. (s. Fabri Liv. 24, 17, 7. p. 237): gratiam, die erwiesene Gunst zurückerstatten, durch die Tat Dank abstatten, Sall.: u. so gratiam cum magno fenore (v. Weinstock), Colum. – sive paria (verba) paribus redduntur (gegenübergestellt werden) sive opponuntur (entgegengesetzt werden) contraria, Cic. or. 164. – b) insbes.: α) in einer anderen Sprache wiedergeben = verdolmetschen, übersetzen, übertragen, cum ea quae legeram Graece, Latine redderem, Cic.: verba Latine, Ov.: verbum pro verbo, Cic.: verbum verbo, Hor. – β) mündlich zurückgeben, als Nachah-
    ————
    mung = wiedergeben, verba bene, v. Papagei, Ov.: de multis verba novissima (von dem Echo als Pers.), Ov.: clamorem, Curt. – als Antwort = erwidern, entgegnen, versetzen, veras audire et reddere voces, Verg.: mutua dicta, Worte wechseln, Ov.: verba tot, nur soviel entgegnen, Ov.: nullam vocem ad minas, Curt.: Aeneas contra cui talia reddit, Verg.
    3) einen Gegenstand dem Ansehen, der Beschaffenheit, dem Wesen nach wiedergeben, abspiegeln, vollständig nachahmen, im Bilde, ἀττικισμος ille reddens Athenarum proprium saporem, Quint.: natus hic vultus tuos reddit, Sen. poët.: tectorium odorem croci saporemque reddit, Plin. – qui te nomine reddet Silvius Aeneas, mit dir gleichnamig sein wird, Verg. – bes. durch Rede, Schrift od. Kunst, reddidisse in loquendo paternam elegantiam, Quint.: in litteris veteres aemulatur, exprimit, reddit, Propertium in primis, Plin. ep.: omnia reddiderat pictor, Petron. – u. im Wesen u. Benehmen, matrem reddit ac refert nobis, Plin. ep.: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, machte durch sein Benehmen Katilina u. seine Rotte zu Acidinern, d.i. ließ K. u. seine Rotte gegen sich als wahre Tugendspiegel erscheinen, Cic. ad Att. 4, 3, 3.
    4) einen Gegenstand in einen entgegengesetzten Zustand zurückversetzen, so und so herstellen, zu dem und dem machen, m. dopp. Acc.: α) alqd od.
    ————
    alqm m. Ang. wozu? durch ein Adi.: viscera saxea, Ov.: domum eius exornatam et instructam fere iam reddidisse nudam atque inanem, Cic.: segetes laetas, Colum.: itinera infesta, Caes.: mare tutum, Nep.: quae res post eum quae essent tuta ab hostibus reddebat, ihm den Rücken sicherte, Caes.: omnia breviora reddet ordo et ratio et modus, Quint. – persönl. Objj., alqm iratum, Cic.: alqm ita placidum mollemque, ut etc., Cic.: alqm hebetem, Cic.: alqm caecum, Cic.: alqm praecipiendo meliorem, Cic.: homines ex feris et immanibus mites et mansuetos, Cic.: formosum adulescentem exsectis virilibus semivirum (zum Kastraten), Lact – selten im Passiv m. dopp. Nom., obscura moto reddita forma lacu est, Ov. met. 3, 475 sq.: alias per sudorem corpus tantum imbecillius redditur, Cels. 3, 3, 19: adeo (eum) caedit, ut Granicus et Aesepus amnes cruenti redderentur, Flor. 3, 5, 17: u. so Iustin. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10. Eutr. 1, 9. – β) alqd od. alqm mit Ang. wozu? durch ein Partic. Perf.: alqd effectum, Plaut.: omne transactum, Plaut.: dictum ac factum reddidi, das war wie gesagt, so getan, das ist alles fertig und abgetan, Ter.: sed iam prior amor me ad hanc rem exercitatum reddidit, Ter. – γ) alqm mit Ang. wozu? durch ein Subst.: alqm avem, Ov.: alqm meum (zu meinem Freunde), hostem Romanis, Nep.: alqm spectatorem, Ov.: alqm ludibrium omnium inter aequales, Iustin. – δ) alqd m. Ang. wozu? durch ut m.
    ————
    Konj., reddes omnia quae nunc sunt certa ei consilia, incerta ut sient sine omni periculo, Ter. Andr. 389.
    II) von sich geben, herausgeben, 1) für jmd. Bestimmtes, jmdm. Gebührendes, Erbetenes abgeben, herausgeben, zustellen, zukommen lassen, a) übh.: alci epistulam, litteras, Cic. (u. so nullae mihi abs te sunt redditae litterae, Br. von dir, Cic.): mandata Augusto Romae (v. Gesandten), Suet. – argentum, Ter.: caprum, Verg.: tunicam non reddere servo, Iuven.: lavacrum et vinum et varium cibum, Cael. Aur.: alci hereditatem, Cic.: suum cuique, Cic.: nomina sua facto, die T. beim rechten Namen nennen, Ov. – praemia debita, Verg.: cetera praemia, Verg.: honorem. Cic.: nec medico honorem (Honorar) suum nec operario mercedem, Augustin.: promissa viro, Verg.: caute vota, erfüllen, Cic.: u. so vota Iovi, Herculi, Ov. u. Suet. – rationem, Rechnung, Rechenschaft ablegen (Aufschluß geben), alci, Cic., alcis rei, Cic., de alqa re, Vitr. – poenas graves impietatis in parentem alcis, büßen, Sall. – So nun α) von Sterbenden, debitum naturae morbo, Nep.: vitam naturae, Cic., u. bl. vitam, Lucr., vitam bene, Cic.: vitam pro alqo, Ov.: animam caelestem caelo, Vell., u. bl. animas, Verg.: u. bl. reddi caelo, Vell.: eum spiritum, quem naturae debeo, patriae reddere, Cic. (vgl. unten no. 2): quod reliquum vitae viriumque, id ferro potissimum reddere volebant, preisgeben, Cic. – β) v. Opfernden, dar-
    ————
    bringen, tura lari, Tibull.: liba deae, Ov.: exta Marti, Suet.: u. prägn., super caespitem exta, über den R. (legend) = auf dem R. darbringen, Tac.: u. so lancibus pandis fumantia exta, auf gebogenen Sch., Verg. – γ) v. Schreibenden od. Sprechenden, schristlich oder mündlich zukommen lassen, zum besten geben, berichten, sin nihil praeter iocationem, redde hoc ipsum, Cic.: sed perge, Pomponi, de Caesare, et redde quae restant, Cic.: in eo libro, quo causas eloquentiae reddebamus, Quint. – b) als Zugeständnis zukommen lassen, α) als neue Bewilligung zugestehen, anheimgeben, erteilen, gewähren, zuweisen, suis quaeque temporibus, Curt.: responsa, Verg.: nullo reddito responso, Liv.: conubia, Liv.: peccatis veniam, Hor.: una superstitio (bindende Eid) superis quae reddita divis, Verg. – So nun als gerichtl. t. t.: αα) reddere iudicium, eine gerichtl. Untersuchung erteilen (gewähren), anstellen (von der Obrigkeit, bes. v. Prätor), absol., Cornif. rhet., in alqm, Caes., maiestatis, Tac., de eadem causa iterum, Ter., an reus causa sit mortis, Quint. – ββ) reddere ius, Recht erteilen, sprechen (v. Könige, Kaiser, v. der Obrigkeit, bes. v. Prätor), absol., Tac., alci petenti, Caes.: populo, Liv.: pro tribunali, Suet. – Plur., iura reddere, Liv.: suo regia iura Quiriti (v. Romulus), Ov.: iura adversus paganos, Tac.: reddere iura per pagos vicosque, Tac. – β) als bereits Besessenes belassen, Ther-
    ————
    mitanis urbem, agros legesque suas, Cic.: civitati suas leges, Liv.: civitati iura legesque, Caes.: Lanuvinis sacra sua, Liv.: omnia sua incolis, Curt. Vgl. Drak. Liv. 9, 43, 23.
    2) aus dem Körper usw. von sich geben = a) ans dem Körper usw. ausstoßen, auswerfen, ausspeien, aspera arteria excipiat animam eam, quae ducta sit spiritu, eandemque a pulmonibus respiret et reddat, Cic.: sonum, einen Ton von sich geben, tönen, klingen (v. musikal. Instrum., Worten usw.), Hor., Sen. u.a.: lenem sonum, Plin.: vocem (v. leb. Wesen), Verg. u. Hor.: crepitum (ventris), v. Esel, Plin.: stridorem, Ov.: murmura, Ov.: flammam, Plin.: sanguinem, Plin. ep.: bilem alvo, Cels.: alvum, urinam, Cels.: calculum urinā, Plin. – bes. v. Gebären, catulum partu, Ov.: vivum onus, Ov. – b) als Ertrag abwerfen, von Grundstücken, fructum (Ertrag), Varro: in pabulo non minus quam in feno, Colum. – v. Getreide, quae siccae moluntur plus farinae reddunt, Plin.: siligineae farinae modius Gallicae XXII libras panis reddit, Plin. – c) Gehörtes, Erdachtes aus dem Kopfe hersagen, aufsagen, vortragen, ea sine scripto verbis isdem, Cic.: rerum multa nomina audita, Quint.: quid cuique vendidissent, Quint.: dictata magistro, Hor.: carmina, Hor.: modos voce, absingen, Hor. – verba male, aussprechen, Ov. – redideique (= reddidique), Corp. inscr. Lat. 1, 551, 11. – ar-
    ————
    chaist. Futur. reddibo, Plaut. Cas. 129; Men. 1038; Vidul. fr. 4 Stud. (bei Prisc. 6, 32 u. 35. Non. 508, 8): reddebit, Corp. inscr. Lat. 5, 8752. – parag. Infin. reddier, *Arnob. 7, 25 extr. (nach Zinks Vermutung).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > reddo

  • 7 vincō

        vincō vīcī, vīctus, ere    [1 VIC-].—In war, to conquer, overcome, get the better of, defeat, subdue, vanquish, be victorious: ut qui vicissent, iis quos vicissent imperarent, Cs.: navalibus pugnis Carthaginiensīs.—To prevail, succeed, overcome, win: iudicio: Fabio vel indice vincam, H.: factum est; vincimur, T.: Vicit iter durum pietas, made easy, V.: virgam, to win, V.: vicit tamen in Senatu pars illa, quae, etc., S.: cum in senatu vicisset sententia, quae, etc., L.: Othonem vincas volo, to outbid. —To overcome, overwhelm, prevail over: (naves) neu turbine venti Vincantur, V.: flammam gurgitibus, extinguish, O.: Vincunt aequora navitae, master, H.: Victaque concessit prisca moneta novae, O.: Blanda quies furtim victis obrepsit ocellis, O.: ubi aëra vincere summum Arboris... potuere sagittae, i. e. surmount, V.: viscera flammā, i. e. to cook, V.—To outlast, survive: (Aesculus) Multa virum volvens durando saecula vincit, V.: vivendo vici mea fata, V.—Fig., to prevail, be superior, convince, refute, constrain, overcome: naturam studio, Cs.: vincit ipsa rerum p. natura saepe rationem: vinci a voluptate: peccavi, fateor, vincor, T.: victus patris precibus lacrimisque, L.: est qui vinci possit, H.: Victus amore pudor, O.: victus animi respe<*>t, V.: Ergo negatum vincor ut credam, am constrained, H.: verbis ea vincere, i. e. to express worthily, V.—To overmatch, surpass, exceed, excel: terrae magnitudinem: morum inmanitate beluas: mulierculam mollitiā, H.: Scribere, quod Cassi opuscula vincat, H.—To prove triumphantly, show conclusively, demonstrate: si doceo non ab Habito, vinco ab Oppianico, prove (the fact): vici unam rem... vici alteram, I have established one point: vince deinde, bonum virum fuisse Oppianicum: Vincet enim stultos ratio insanire nepotes, H.: Nec vincet ratio hoc, tantumdem ut peccet idemque Qui, etc., H.—To prevail, gain the point, carry the day: cui si esse in urbe tuto licebit, vicimus: Vicimus et meus est, O.: vincite, si ita voltis, have your way, Cs.: viceris, enjoy your victory, T.
    * * *
    vincere, vici, victus V
    conquer, defeat, excel; outlast; succeed

    Latin-English dictionary > vincō

  • 8 condita

    con-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a. [con- = cum, and 2. do], lit., to bring, lay or put together (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    With the access. idea of uniting, to put or join together into a whole, to form, fashion, produce, make by joining together.
    A.
    Prop., of the founding of towns or states, to found, establish: Romam, Enn. ap. Varr. R. R. 3, 1, 2, and Suet. Aug. 7 fin. (Ann. v. 494 Vahl.):

    oppida,

    Varr. L. L. 5, § 142; Hor. Ep. 2, 1, 8:

    urbem,

    Lucr. 5, 1107; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sall. C. 6, 1; Liv. 1, 19, 1; Suet. Aug. 18; 47; Just. 2, 4, 15; 2, 15, 1:

    arces,

    Verg. E. 2, 61:

    locum,

    Hor. S. 1, 5, 92: colonias. Vell. 1, 15; Just. 16, 3, 7:

    civitatem,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    regna,

    Just. 2, 1 init.:

    imperium Poenorum,

    id. 19, 1, 1.—Hence, often ante and post Romam conditam, before and after the foundation of Rome, Cic. Tusc. 1, 1, 3; cf. Liv. praef. § 6 al.—
    (β).
    Transf. to the inhabitants:

    Romanam gentem,

    Verg. A. 1, 33:

    genus hominum,

    Just. 2, 6, 11.—Hence, mid.:

    optato conduntur Thybridis alveo,

    they settle, Verg. A. 7, 303 (condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civitatem. Conduntur ergo; sedem stabilem locant, Serv.). —
    b.
    Of the erecting, building of other things, to make, construct, build:

    aram,

    Liv. 1, 7, 11; 28, 46, 16:

    sepulcrum,

    Hor. Epod. 9, 26:

    moenia,

    Verg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just. 2, 12, 4.—
    c.
    Of written productions, to compose, write, celebrate, write or treat of, describe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; so,

    carmen,

    Lucr. 5, 2; Hor. S. 2, 1, 82; id. Ep. 1, 3, 24; id. A. P. 436; Liv. 27, 37, 7; 31, 12, 10; Quint. 10, 1, 56 et saep.:

    poëma,

    Cic. Att. 1, 16, 15:

    longas Iliadas,

    Prop. 2, 1, 14:

    bella,

    Verg. E. 6, 7:

    Caesaris acta,

    Ov. Tr. 2, 336:

    proelia,

    Stat. Th. 1, 8:

    festa numeris,

    Ov. F. 6, 24:

    alterum satirae genus,

    Quint. 10, 1, 95:

    aliqua in hac materiā,

    id. 3, 1, 19:

    prosam orationem,

    Plin. 5, 29, 31, § 112:

    historiam,

    id. 12, 4, 8, § 18; cf.:

    aliquid annalibus,

    id. 2, 9, 6, § 43:

    praecepta medendi,

    id. 26, 2, 6, § 10:

    laudes alicujus,

    id. 22, 13, 15, § 35.— Rarely,
    (β).
    Absol.:

    si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat,

    Plin. 13, 13, 27, § 88.—
    B.
    Trop., to establish, found, to be the author of, to produce, make:

    jusjurandum,

    Plaut. Rud. 5, 3, 18:

    aurea saecula,

    Verg. A. 6, 793:

    collegium novum,

    Liv. 5, 52, 11:

    morem,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    nova fata,

    Verg. A. 10, 35:

    aeternam famam ingenio suo,

    Phaedr. 3, prol. 53; so,

    nomen memorandum,

    Sil. 4, 37:

    militarem disciplinam artemque bellandi,

    Flor. 1, 3, 1:

    somniorum intellegentiam (Joseph),

    Just. 36, 2, 8.—Of the gods:

    portenta sua,

    to fuifil, accomplish, Sil. 16, 126.— Impers.:

    naturā rerum conditum est, ut, etc.,

    Dig. 19, 5, 4.—
    II.
    With the access. idea of carefulness, to put away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc.; to lay up, store or treasure up (opp. promo).
    A.
    In gen.
    1.
    Prop.
    (α).
    Aliquid:

    pecuniam,

    Cic. Clu. 26, 72:

    frumentum,

    id. N. D. 2, 63, 157; Hor. Ep. 2, 1, 140: condere et reponere fructus, [p. 409] Cic. N. D. 2, 62, 156:

    agri multa efferunt, quae... mandentur condita vetustati,

    id. ib. 2, 60, 151; cf. id. Brut. 4, 16; Varr. R. R. 1, 62;

    Auct. B. Afr. 65: vinum,

    Varr. R. R. 1, 13; cf. Mart. 13, 111, 2; Verg. E. 3, 43; Hor. Ep. 1, 1, 12:

    aliquid proprio horreo,

    id. C. 1, 1, 9:

    Sabinum testā levi,

    id. ib. 1, 20, 3:

    pressa mella puris amphoris,

    id. Epod. 2, 15:

    messem,

    Tib. 1, 1, 42:

    fruges,

    Paul. Sent. 2, 8, 2.—
    (β).
    With the designation of the place (most freq. by in and acc.):

    minas viginti in crumenam,

    Plaut. Truc. 3, 1, 9:

    mustum in dolium,

    Varr. R. R. 1, 65, 1:

    cineres in urnas,

    Suet. Calig. 15:

    barbam in auream pyxidem,

    id. Ner. 12; cf. id. ib. 47:

    legem in aerarium,

    id. ib. 28:

    libri in sacrarium conditi,

    Gell. 1, 19, 10; cf.

    the foll.: te in pistrinum,

    Plaut. Ps. 1, 5, 120; cf.:

    aliquem in custodiam,

    Liv. 31, 23, 9; Tac. H. 4, 2:

    aliquem in carcerem,

    to thrust into prison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29, § 76; Liv. 26, 16, 6; 29, 22, 7; 30, 21, 5;

    45, 42, 5: aliquem in vincula,

    id. 23, 38, 7; 26, 34, 4. —With adv.:

    argentum intro,

    Plaut. Ps. 1, 3, 120; id. Truc. 5, 28:

    sortes eo,

    Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. —With in and abl.:

    litteras publicas in aerario sanctiore,

    to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140:

    se (aves) in foliis,

    Verg. G. 4, 473:

    novissimo die dein (argyritin) condunt in plumbeo vase,

    Plin. 33, 6, 35, § 109.—With abl.:

    condidit (libros Sibyllinos) duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi,

    Suet. Aug. 31; Scrib. Comp. 145.—With locat.:

    id domi nostrae,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5; cf.:

    ut ei jam exploratus et domi conditus consulatus videretur,

    i. e. he was sure of it, id. Mur. 24, 49.—
    2.
    Trop.: teneo omnia;

    in pectore condita sunt,

    Plaut. Ps. 4, 1, 31:

    mandata corde memori,

    Cat. 64, 231:

    tu, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris,

    Cic. Tusc. 5, 9, 27:

    in causis conditae sunt res futurae,

    lie, are contained, id. Div. 1, 56, 128. —Hence,
    B.
    Esp.,
    1.
    In econom. lang., to preserve, pickle (for which the access. form condio, īre, became prevalent):

    lentiscum in acetum (cf. just before, oleae quomodo condiantur),

    Cato, R. R. 117:

    ficus in orcas,

    Col. 12, 15, 2:

    fructum in cados,

    Plin. 13, 4, 9, § 48:

    corna in liquidā faece,

    Ov. M. 8, 666:

    oleum,

    Suet. Caes. 53.—
    2.
    In medic. lang., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 23:

    calcem,

    id. 8, 22:

    articulum,

    id. 8, 24.—
    3.
    To inter, bury (cf. compono, II. B. 1. c.):

    mortuos cerā circumlitos,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    aliquem sepulcro,

    id. Leg. 2, 22, 56; Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 618; 8, 235:

    ossa parentis terrā,

    Verg. A. 5, 48; so,

    aliquem terrā,

    Plin. 7, 54, 55, § 187:

    corpora defunctorum in lapide sarcophago,

    id. 36, 17, 27, § 131:

    fraternas umbras tumulo,

    Ov. F. 5, 451; so id. M. 14, 442; Val. Fl. 5, 198:

    ossa peregrinā ripā,

    Ov. M. 2, 337:

    in Tomitanā condar humo?

    id. P. 3, 1, 6:

    inhumatos Manes,

    Luc. 9, 151:

    Alexandrum intemperantiā bibendi... condidit,

    brought to the grave, Sen. Ep. 83, 23:

    patrem,

    Phaedr. 4, 4, 30:

    fulgura publica condere,

    Juv. 6, 587, v. fulgur; cf.:

    Aruns dispersos fulminis ignes Colligit et terrae maesto cum murmure condit,

    Luc. 1, 606 sq. —
    b.
    Poet., of time, to pass, spend, live through, bring to a close:

    saecla vivendo,

    Lucr. 3, 1090:

    longos soles cantando,

    Verg. E. 9, 52:

    cum referetque diem condetque relatum,

    i. e. morning and evening, id. G. 1, 458:

    diem collibus in suis,

    Hor. C. 4, 5, 29:

    diem,

    Stat. Th. 10, 54; Plin. Ep. 9, 36, 4; id. Pan. 80 fin.; Macr. Somn. Scip. 1, 20 fin.:

    noctem,

    Sil. 4, 482.—In respect to lustrum, v. 2. lustrum, I.—
    4.
    Transf., to conceal, hide, secrete, suppress:

    Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, ut... injussu senatūs ne legantur quidem libri,

    Cic. Div. 2, 54, 112:

    quicquid sub terrā est in apricum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia,

    Hor. Ep. 1, 6, 25:

    lumen,

    Lucr. 4, 434; so,

    lunam (nubes),

    Hor. C. 2, 16, 3:

    aliquid jocoso furto,

    id. ib. 1, 10, 8:

    vultus,

    Ov. M. 2, 330; cf.:

    vultum aequore,

    id. ib. 11, 255:

    enses,

    to sheathe, Hor. Epod. 7, 2:

    ferrum,

    Phaedr. 5, 2, 8:

    gladium,

    Quint. 8, prooem. §

    15: scuta latentia,

    Verg. A. 3, 237:

    oculos,

    to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 (but oculi conditi, v. P. a. infra); so,

    lumina,

    Prop. 4 (5), 11, 64:

    se in viscera (terrae),

    Ov. M. 2, 274:

    se sub lectum,

    Suet. Calig. 51.—Mid., Plin. 8, 57, 82, § 223:

    nocte... aliquot Numidarum turmas medio in saltu condiderat,

    i. e. placed in ambush, Liv. 27, 26, 8; so, hostis in silvis armatum militem condidit, Curt. 8, 1, 4; cf.:

    ibi Dahas condidit,

    id. 7, 7, 32:

    (Danai) notā conduntur in alvo,

    concealed themselves, Verg. A. 2, 401:

    fera murmura,

    Prop. 4 (5), 4, 61:

    iram,

    Tac. A. 2, 28.—With abl.:

    his mensibus pisces jacent speluncis conditi,

    Plin. 9, 16, 24, § 56:

    huic sollertiā est inanium ostrearum testis se condere,

    id. 8, 31, 51, § 98:

    luna condita tenebris,

    Tac. A. 1, 28:

    aliquid alvo,

    to swallow, Sil. 6, 199.—
    5.
    Poet.
    a.
    To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo):

    ensem in pectus,

    Ov. M. 13, 392:

    digitos in lumina,

    id. ib. 13, 561; 12, 295;

    5, 423: ensem totum alicui in adverso pectore,

    Verg. A. 9, 348:

    telum jugulo,

    Ov. M. 13, 459; Sen. Oedip. 1037; cf. pass.:

    nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur,

    Cels. 7, 5, n. 2.—
    (β).
    Trop.:

    stimulos caecos in pectore,

    Ov. M. 1, 727.—
    b.
    To hide by sailing away, to lose sight of:

    navita condit urbes,

    Val. Fl. 2, 443; cf. abscondo.—Hence,
    1.
    condĭtus, a, um, P. a., close, secret, deep (rare):

    praecordia,

    Hor. S. 1, 4, 89:

    oculi,

    deep set, Plin. 11, 37, 53, § 141.—
    2.
    condĭta, ōrum, n., the laid up store (late Lat.), Cod. Th. 7, 4, 3; Dig. 32, 95 al.

    Lewis & Short latin dictionary > condita

  • 9 condo

    con-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a. [con- = cum, and 2. do], lit., to bring, lay or put together (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    With the access. idea of uniting, to put or join together into a whole, to form, fashion, produce, make by joining together.
    A.
    Prop., of the founding of towns or states, to found, establish: Romam, Enn. ap. Varr. R. R. 3, 1, 2, and Suet. Aug. 7 fin. (Ann. v. 494 Vahl.):

    oppida,

    Varr. L. L. 5, § 142; Hor. Ep. 2, 1, 8:

    urbem,

    Lucr. 5, 1107; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sall. C. 6, 1; Liv. 1, 19, 1; Suet. Aug. 18; 47; Just. 2, 4, 15; 2, 15, 1:

    arces,

    Verg. E. 2, 61:

    locum,

    Hor. S. 1, 5, 92: colonias. Vell. 1, 15; Just. 16, 3, 7:

    civitatem,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    regna,

    Just. 2, 1 init.:

    imperium Poenorum,

    id. 19, 1, 1.—Hence, often ante and post Romam conditam, before and after the foundation of Rome, Cic. Tusc. 1, 1, 3; cf. Liv. praef. § 6 al.—
    (β).
    Transf. to the inhabitants:

    Romanam gentem,

    Verg. A. 1, 33:

    genus hominum,

    Just. 2, 6, 11.—Hence, mid.:

    optato conduntur Thybridis alveo,

    they settle, Verg. A. 7, 303 (condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civitatem. Conduntur ergo; sedem stabilem locant, Serv.). —
    b.
    Of the erecting, building of other things, to make, construct, build:

    aram,

    Liv. 1, 7, 11; 28, 46, 16:

    sepulcrum,

    Hor. Epod. 9, 26:

    moenia,

    Verg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just. 2, 12, 4.—
    c.
    Of written productions, to compose, write, celebrate, write or treat of, describe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; so,

    carmen,

    Lucr. 5, 2; Hor. S. 2, 1, 82; id. Ep. 1, 3, 24; id. A. P. 436; Liv. 27, 37, 7; 31, 12, 10; Quint. 10, 1, 56 et saep.:

    poëma,

    Cic. Att. 1, 16, 15:

    longas Iliadas,

    Prop. 2, 1, 14:

    bella,

    Verg. E. 6, 7:

    Caesaris acta,

    Ov. Tr. 2, 336:

    proelia,

    Stat. Th. 1, 8:

    festa numeris,

    Ov. F. 6, 24:

    alterum satirae genus,

    Quint. 10, 1, 95:

    aliqua in hac materiā,

    id. 3, 1, 19:

    prosam orationem,

    Plin. 5, 29, 31, § 112:

    historiam,

    id. 12, 4, 8, § 18; cf.:

    aliquid annalibus,

    id. 2, 9, 6, § 43:

    praecepta medendi,

    id. 26, 2, 6, § 10:

    laudes alicujus,

    id. 22, 13, 15, § 35.— Rarely,
    (β).
    Absol.:

    si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat,

    Plin. 13, 13, 27, § 88.—
    B.
    Trop., to establish, found, to be the author of, to produce, make:

    jusjurandum,

    Plaut. Rud. 5, 3, 18:

    aurea saecula,

    Verg. A. 6, 793:

    collegium novum,

    Liv. 5, 52, 11:

    morem,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    nova fata,

    Verg. A. 10, 35:

    aeternam famam ingenio suo,

    Phaedr. 3, prol. 53; so,

    nomen memorandum,

    Sil. 4, 37:

    militarem disciplinam artemque bellandi,

    Flor. 1, 3, 1:

    somniorum intellegentiam (Joseph),

    Just. 36, 2, 8.—Of the gods:

    portenta sua,

    to fuifil, accomplish, Sil. 16, 126.— Impers.:

    naturā rerum conditum est, ut, etc.,

    Dig. 19, 5, 4.—
    II.
    With the access. idea of carefulness, to put away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc.; to lay up, store or treasure up (opp. promo).
    A.
    In gen.
    1.
    Prop.
    (α).
    Aliquid:

    pecuniam,

    Cic. Clu. 26, 72:

    frumentum,

    id. N. D. 2, 63, 157; Hor. Ep. 2, 1, 140: condere et reponere fructus, [p. 409] Cic. N. D. 2, 62, 156:

    agri multa efferunt, quae... mandentur condita vetustati,

    id. ib. 2, 60, 151; cf. id. Brut. 4, 16; Varr. R. R. 1, 62;

    Auct. B. Afr. 65: vinum,

    Varr. R. R. 1, 13; cf. Mart. 13, 111, 2; Verg. E. 3, 43; Hor. Ep. 1, 1, 12:

    aliquid proprio horreo,

    id. C. 1, 1, 9:

    Sabinum testā levi,

    id. ib. 1, 20, 3:

    pressa mella puris amphoris,

    id. Epod. 2, 15:

    messem,

    Tib. 1, 1, 42:

    fruges,

    Paul. Sent. 2, 8, 2.—
    (β).
    With the designation of the place (most freq. by in and acc.):

    minas viginti in crumenam,

    Plaut. Truc. 3, 1, 9:

    mustum in dolium,

    Varr. R. R. 1, 65, 1:

    cineres in urnas,

    Suet. Calig. 15:

    barbam in auream pyxidem,

    id. Ner. 12; cf. id. ib. 47:

    legem in aerarium,

    id. ib. 28:

    libri in sacrarium conditi,

    Gell. 1, 19, 10; cf.

    the foll.: te in pistrinum,

    Plaut. Ps. 1, 5, 120; cf.:

    aliquem in custodiam,

    Liv. 31, 23, 9; Tac. H. 4, 2:

    aliquem in carcerem,

    to thrust into prison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29, § 76; Liv. 26, 16, 6; 29, 22, 7; 30, 21, 5;

    45, 42, 5: aliquem in vincula,

    id. 23, 38, 7; 26, 34, 4. —With adv.:

    argentum intro,

    Plaut. Ps. 1, 3, 120; id. Truc. 5, 28:

    sortes eo,

    Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. —With in and abl.:

    litteras publicas in aerario sanctiore,

    to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140:

    se (aves) in foliis,

    Verg. G. 4, 473:

    novissimo die dein (argyritin) condunt in plumbeo vase,

    Plin. 33, 6, 35, § 109.—With abl.:

    condidit (libros Sibyllinos) duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi,

    Suet. Aug. 31; Scrib. Comp. 145.—With locat.:

    id domi nostrae,

    Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5; cf.:

    ut ei jam exploratus et domi conditus consulatus videretur,

    i. e. he was sure of it, id. Mur. 24, 49.—
    2.
    Trop.: teneo omnia;

    in pectore condita sunt,

    Plaut. Ps. 4, 1, 31:

    mandata corde memori,

    Cat. 64, 231:

    tu, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris,

    Cic. Tusc. 5, 9, 27:

    in causis conditae sunt res futurae,

    lie, are contained, id. Div. 1, 56, 128. —Hence,
    B.
    Esp.,
    1.
    In econom. lang., to preserve, pickle (for which the access. form condio, īre, became prevalent):

    lentiscum in acetum (cf. just before, oleae quomodo condiantur),

    Cato, R. R. 117:

    ficus in orcas,

    Col. 12, 15, 2:

    fructum in cados,

    Plin. 13, 4, 9, § 48:

    corna in liquidā faece,

    Ov. M. 8, 666:

    oleum,

    Suet. Caes. 53.—
    2.
    In medic. lang., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 23:

    calcem,

    id. 8, 22:

    articulum,

    id. 8, 24.—
    3.
    To inter, bury (cf. compono, II. B. 1. c.):

    mortuos cerā circumlitos,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    aliquem sepulcro,

    id. Leg. 2, 22, 56; Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 618; 8, 235:

    ossa parentis terrā,

    Verg. A. 5, 48; so,

    aliquem terrā,

    Plin. 7, 54, 55, § 187:

    corpora defunctorum in lapide sarcophago,

    id. 36, 17, 27, § 131:

    fraternas umbras tumulo,

    Ov. F. 5, 451; so id. M. 14, 442; Val. Fl. 5, 198:

    ossa peregrinā ripā,

    Ov. M. 2, 337:

    in Tomitanā condar humo?

    id. P. 3, 1, 6:

    inhumatos Manes,

    Luc. 9, 151:

    Alexandrum intemperantiā bibendi... condidit,

    brought to the grave, Sen. Ep. 83, 23:

    patrem,

    Phaedr. 4, 4, 30:

    fulgura publica condere,

    Juv. 6, 587, v. fulgur; cf.:

    Aruns dispersos fulminis ignes Colligit et terrae maesto cum murmure condit,

    Luc. 1, 606 sq. —
    b.
    Poet., of time, to pass, spend, live through, bring to a close:

    saecla vivendo,

    Lucr. 3, 1090:

    longos soles cantando,

    Verg. E. 9, 52:

    cum referetque diem condetque relatum,

    i. e. morning and evening, id. G. 1, 458:

    diem collibus in suis,

    Hor. C. 4, 5, 29:

    diem,

    Stat. Th. 10, 54; Plin. Ep. 9, 36, 4; id. Pan. 80 fin.; Macr. Somn. Scip. 1, 20 fin.:

    noctem,

    Sil. 4, 482.—In respect to lustrum, v. 2. lustrum, I.—
    4.
    Transf., to conceal, hide, secrete, suppress:

    Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, ut... injussu senatūs ne legantur quidem libri,

    Cic. Div. 2, 54, 112:

    quicquid sub terrā est in apricum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia,

    Hor. Ep. 1, 6, 25:

    lumen,

    Lucr. 4, 434; so,

    lunam (nubes),

    Hor. C. 2, 16, 3:

    aliquid jocoso furto,

    id. ib. 1, 10, 8:

    vultus,

    Ov. M. 2, 330; cf.:

    vultum aequore,

    id. ib. 11, 255:

    enses,

    to sheathe, Hor. Epod. 7, 2:

    ferrum,

    Phaedr. 5, 2, 8:

    gladium,

    Quint. 8, prooem. §

    15: scuta latentia,

    Verg. A. 3, 237:

    oculos,

    to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 (but oculi conditi, v. P. a. infra); so,

    lumina,

    Prop. 4 (5), 11, 64:

    se in viscera (terrae),

    Ov. M. 2, 274:

    se sub lectum,

    Suet. Calig. 51.—Mid., Plin. 8, 57, 82, § 223:

    nocte... aliquot Numidarum turmas medio in saltu condiderat,

    i. e. placed in ambush, Liv. 27, 26, 8; so, hostis in silvis armatum militem condidit, Curt. 8, 1, 4; cf.:

    ibi Dahas condidit,

    id. 7, 7, 32:

    (Danai) notā conduntur in alvo,

    concealed themselves, Verg. A. 2, 401:

    fera murmura,

    Prop. 4 (5), 4, 61:

    iram,

    Tac. A. 2, 28.—With abl.:

    his mensibus pisces jacent speluncis conditi,

    Plin. 9, 16, 24, § 56:

    huic sollertiā est inanium ostrearum testis se condere,

    id. 8, 31, 51, § 98:

    luna condita tenebris,

    Tac. A. 1, 28:

    aliquid alvo,

    to swallow, Sil. 6, 199.—
    5.
    Poet.
    a.
    To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo):

    ensem in pectus,

    Ov. M. 13, 392:

    digitos in lumina,

    id. ib. 13, 561; 12, 295;

    5, 423: ensem totum alicui in adverso pectore,

    Verg. A. 9, 348:

    telum jugulo,

    Ov. M. 13, 459; Sen. Oedip. 1037; cf. pass.:

    nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur,

    Cels. 7, 5, n. 2.—
    (β).
    Trop.:

    stimulos caecos in pectore,

    Ov. M. 1, 727.—
    b.
    To hide by sailing away, to lose sight of:

    navita condit urbes,

    Val. Fl. 2, 443; cf. abscondo.—Hence,
    1.
    condĭtus, a, um, P. a., close, secret, deep (rare):

    praecordia,

    Hor. S. 1, 4, 89:

    oculi,

    deep set, Plin. 11, 37, 53, § 141.—
    2.
    condĭta, ōrum, n., the laid up store (late Lat.), Cod. Th. 7, 4, 3; Dig. 32, 95 al.

    Lewis & Short latin dictionary > condo

  • 10 conitor

    cō-nītor (less correctly con-nītor; cf.

    Ritschl, Opusc. II. 448 sq.), nisus or nix us (conisus,

    Plaut. Mil. 1, 1, 29; Liv. 1, 33, 5; 3, 63, 4 et saep.; Val. Max. 2, 7, 2; Ser. Ep. 94, 31; Val. Fl. 3, 193; Sil. 2, 629; Tac. A. 11, 31; 15, 42 al.:

    conixus,

    Cic. Tusc. 2, 21, 47 B. and K.; id. N. D. 2, 43, 110; Lucr. 2, 160; Verg. E. 1, 15; id. A. 5, 264 et saep.; Liv. 3, 70, 5 al.; Plin. 8, 8, 8, § 26; Sil. 9, 379; Tac. H. 4, 53; Gell. 15, 16, 4), 3, v. dep. ( inf. conitier, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44; cf. Trag. Rel. p. 284 Rib.), to put forth all one's strength, strive, struggle, endeavor.
    I.
    Lit., of physical exertion.
    A.
    In gen.
    a.
    Absol. or with abl. of means:

    pol si quidem Conisus esses, per corium, per viscera Perque os elephanti transmineret bracchium,

    Plaut. Mil. 1, 1, 29: dein ejus germanum cornibus conitier, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44 (Trag. Praet. v. 23 Rib.):

    corniger est valido conixus corpore taurus,

    Cic. N. D. 2, 43, 110; cf.:

    atque genu flexo Taurus conititur ingens,

    id. Arat. 290 (536):

    illam famuli ferebant, conixi umeris,

    Verg. A. 5, 264:

    dextrā,

    id. ib. 5, 642:

    fert ingens toto conixus corpore saxum,

    id. ib. 10, 127:

    adversis Conixi incurrunt hastis,

    id. ib. 11, 613:

    undique omnes conisi hostem avertunt,

    Liv. 3, 63, 4; 35, 5, 12:

    omnibus copiis conisus Ancus,

    id. 1, 33, 5:

    tres juvenes conixi arborem unam evellebant,

    id. 33, 5, 7; 41, 4, 2:

    Antiochus omnibus regni viribus conixus,

    id. 33, 19, 9:

    ni equestre proelium conixi omni vi perficerent,

    id. 3, 70, 5:

    totis conisus viribus,

    Val. Fl. 3, 193:

    si coniterentur (mulae),

    Dig. 9, 2, 52, § 2.—
    b.
    With inf.:

    coniterentur modo uno animo omnes invadere hostem,

    Liv. 9, 31, 12 Weissenb. ad loc.:

    inligare conisa est,

    Tac. A. 15, 51; Dig. 23, 3, 9, § 3.—
    c.
    With ut:

    (parvi) conituntur sese ut erigant,

    Cic. Fin. 5, 15, 42.—
    d.
    With ad and acc.:

    ut rursus ad surgendum coniti non possent,

    Curt. 7, 3, 13:

    ceteris ad convincendum eum conisis,

    Tac. A. 15, 66:

    omnibus imperii nervis ad revocandam pristinae disciplinam militiae conisus est,

    Val. Max. 2, 7, 2.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To press upon, press toward, struggle toward, strive to reach; with in and acc. of place:

    equitatus summum in jugum virtute conititur,

    Caes. B. C. 1, 46:

    in unum locum,

    Liv. 31, 21, 10:

    praealtam in arborem,

    Tac. A. 11, 31.—So poet., of a weapon:

    in hastam,

    Sil. 10, 252.—Of things:

    in quem coepere locum conixa feruntur (primordia rerum),

    Lucr. 2, 160.—
    2.
    To struggle in giving birth, to labor (cf. enitor):

    spem gregis, ah! silice in nudā conixa reliquit,

    Verg. E. 1, 15. —
    II.
    Trop., of mental effort, etc.:

    praesto est domina omnium et regina, ratio, quae conixa per se et progressa longius, fit perfecta virtus,

    putting forth her own energy, Cic. Tusc. 2, 21, 47:

    quantum coniti animo potes,

    id. Off. 3, 2, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > conitor

  • 11 contra

    contrā, adv. and prep. [stem con, i. e. cum, through a comparative form conter; cf.: alter, uter, inter, praeter, etc.; in abl. fem. form like the locative adverbs ea, qua, etc.; cf.: ultra, intra, extra, citra], orig., in comparison with; hence, over against, fronting, in front, opposite, in opposition to, against, contrary to, opposed to, etc.
    I.
    Adv. (referring to an opposed object often with the force of a preposition with ellipsis of a pronoun, = against it, against him, etc.).
    A.
    Local.
    1.
    Lit., of position in front of a person, place, or thing.
    a.
    With verb of being or position expressed or understood.
    (α).
    Referring to living beings, opposite, in face of, face to face, facing, in front of, fronting, confronting (not in Cic., Caes., or Sall.):

    feminam scelestam te, adstans contra, contuor,

    Plaut. Pers. 2, 2, 26:

    ut confidenter mihi contra adstitit,

    id. Capt. 3, 5, 6; Lucr. 4, 223; 6, 929:

    signum contra, quoad longissume oculi ferebant, animo finivit,

    Liv. 1, 18, 8:

    stat contra starique jubet,

    Juv. 3, 290:

    stat contra dicitque tibi tua pagina Fures!

    Mart. 1, 55, 12:

    ulmus erat contra,

    in front of her, Ov. M. 14, 661:

    templa vides contra,

    in front (of us), id. ib. 7, 587.—Of position in front of the enemy:

    contra conserta manu,

    Plaut. Mil. 1, 1, 3: contra consistere, to make front against them, Caes. B. G. 2, 17.—
    (β).
    Referring to things and places, over against (it), opposite (to it), on the opposite side (mostly post-Aug.):

    contra jacet Cancer patulam distentus in alvum,

    Manil. 2, 253:

    posita contra Hispania,

    Tac. Agr. 11:

    promuntorium quod contra procedit,

    Plin. 4, 2, 3, § 6: relinquendae autem contra erunt vacuae tabellae, on the opposite side, i. e. of the leaf, Quint. 10, 3, 32: illo quaerente cur non decidant contra siti, the antipodes (cf. Cic. Ac. 2, 39, 123; v. II. A. 1. c. a), Plin. 2, 65, 65, § 161.—With the governing verb understood:

    arguam hanc vidisse apud te contra conservum meum,

    face to face, Plaut. Mil. 2, 2, 91:

    jam omnia contra circaque hostium plena erant, Liv 5, 37, 8: eadem verba contra (i. e. ponuntur),

    side by side, Quint. 9, 3, 36; Verg. A. 6, 23.—
    b.
    With verbs of motion, so as to be opposite to an object or face to face with a person, variously rendered.
    (α).
    Referring to persons:

    accede ad me atque adi contra,

    come right up to me, Plaut. Rud. 1, 4, 23; id. Bacch. 3, 6, 6: hostes crebri cadunt; nostri contra ingruunt, advance to their front (in Plaut. hostility is not implied in contra), id. Am. 1, 1, 84: quis nos pater aut cognatu' volet contra tueri, face to face, eye to eye, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 12 Mull. (Trag. Rel. v. 444 Rib.); Att. ap. Macr. S. 6, 1, 55 (Trag. Rel. v. 538 ib.):

    adspicedum contra me = contra adspice me,

    Plaut. Most. 5, 1, 56 Lorenz ad lec.:

    contra adspicere,

    id. Mil. 2, 1, 45:

    contra intueri,

    Liv. 1, 16, 6; 9, 6, 8; Sen. Q. N. 1, 3, 6:

    cum veniret contra Marcianus,

    Quint. 6, 3, 95; Plin. 9, 46, 70, § 152.—
    (β).
    Of things:

    hic ubi sol radiis... Adversa fulsit nimborum aspergine contra,

    Lucr. 6, 525; Cels. 8, 8, 1:

    quam (turrim) promoti contra validi asseres... perfregere,

    Tac. H. 4, 30.—Reciprocally: oscula non pervenientia contra, not coming through (the wall) so as to meet, Ov. M. 4, 80.—
    2.
    Transf. to equivalents of weight, value, and price; so,
    (α).
    In Plaut. only in the colloq. phrases auro contra, aurichalco contra, and contra auro (sc. posito); lit., for gold placed against; cf.:

    aes contrarium, s. v. contrarius: (servus) non carus'st auro contra,

    at his weight in gold, Plaut. Ep. 3, 3, 30: jam auro contra constat filius, id. Truc. 2, 6, 57 (Speng. aurichalco): auro contra cedo modestum amatorem! A me aurum accipe. Pa. Cedo mihi contra aurichalco quoi ego sano serviam, id. Curc. 1, 3, 45 sq.; id. Mil. 3, 1, 63; 4, 2, 85; id. Ps. 2, 3, 23.—
    (β).
    In post-Aug. prose (very rare):

    at si aquae et ejus rei quam contra pensabis par pondus erit, nec pessum ibit, nec exstabit, etc.,

    Sen. Q. N. 3, 25, 5.—
    3.
    Of reciprocal actions, = vicissim, in turn, in return, back, on my, his, etc., part, likewise, counter-.
    (α).
    In gen.:

    te ut deludam contra, lusorem meum,

    Plaut. Am. 2, 2, 71:

    quae me amat, quam ego contra amo,

    id. Merc. 5. 2, 77; id. Cist. 1, 1, 96; id. Trin. 4, 2, 55; id. As. 2, 2, 110:

    qui arguat se, eum contra vincat jurejurando suo,

    make a victorious counter-charge, id. Mil. 2, 2, 37:

    si laudabit haec Illius formam, tu hujus contra (i. e. lauda),

    Ter. Eun. 3, 1, 54:

    audi nunc contra jam,

    listen in turn, id. Phorm. 4, 4, 18; id. Ad. 5, 4, 23:

    at tu mihi contra nunc videre fortunatus, Phaedria, Cui, etc.,

    you likewise seem fortunate to me, id. Phorm. 1, 3, 21:

    Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium benigne alloquitur,

    Liv. 1, 28, 1:

    contra ut me diligat illa,

    Cat. 76. 23; Hor. S. 1, 3, 27 Orell. ad loc.—Hence, with ellipsis of inquit, = respondit:

    cui latrans contra senex,

    Phaedr. 5, 10, 7:

    scietis, inquam, etc., contra Nigrinus: ad quem missi sunt? ego, etc.,

    Plin. Ep. 7, 6, 4.—

    Rarely with inquit, etc., expressed: at ille contra, renidens, Audi, inquit, discipule, etc.,

    Gell. 15, 9, 9; cf.:

    contra talia reddit,

    Claud. B. Gild. 379.—
    (β).
    With dat. pers.:

    consulo quem dolum doloso contra conservo parem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 45:

    facere contra huic aegre,

    Ter. Eun. 4, 1, 10:

    hiscine contra insidiabere?

    id. Hec. 1. 1, 13:

    tibi contra gratiam Referre,

    id. ib. 4, 2, 7.—
    (γ).
    With item:

    item a me contra factum est,

    Plaut. Aul. prol. 20:

    puellam senex Amat et item contra filius,

    id. Cas. prol. 49; id. Pers. 5, 2, 36; id. Am. 1, 1, 67; Ter. Ad. 1, 1, 25.—
    (δ).
    Combining a reciprocal with a local relation (A. 1. a. a, and b. a): contra carinantes verba, exchanging abusive words ( face to face), Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 181 Vahl.): tubae utrimque contra canunt;

    Consonat terra,

    Plaut. Am. 1, 1, 73; 1, 1, 86:

    confer gradum Contra pariter,

    id. Ps. 2, 4, 18; id. Truc. 1, 2, 28:

    video amicam... Ubi contra adspexit me, etc.,

    id. Mil. 2, 1, 45; Verg. E. 7, 8; cf. Lucr. 4, 243:

    vesper adest, juvenes consurgite!... Cernitis, innuptae, juvenes? consurgite contra!

    Cat. 62, 6.—
    (ε).
    Implying also opposition: Pe. Conpellabo. Ph. Orationis aciem contra conferam, Plaut. Ep. 4, 1, 20:

    si scias quod donum huic dono contra comparet,

    what counter gift, Ter. Eun. 2, 3, 63: quod Scipio postulavit... ut, etc. Et quod contra collega postulavit ne, etc., Annal. Trib. Pleb. ap. Gell. 7 (6), 19, 5:

    si vobis aequa et honesta postulatio videtur, ego contra brevem postulationem adfero,

    Cic. Rosc. Am. 2, 7; Nep. Epam. 6, 1;

    Auct. B. Alex. 24: illo licente contra liceri audeat nemo,

    to bid in opposition, Caes. B. G. 1, 18; Liv. 4, 53, 6:

    agedum pauca accipe contra,

    Hor. S. 1, 4, 38.—So in battle:

    Numidae... Romanorum ordines conturbare... neque contra feriundi copia erat,

    Sall. J. 50, 4; and in law: et ab eo is qui adoptat vindicat... et illo contra non vindicante, etc., Gai Inst. 1, 134; 2, 24.—Esp. in replies:

    oratio contra a Demosthene pro Ctesiphonte edita,

    Cic. de Or. 3, 56, 213:

    dicit accusator haec: primum, etc.... quid contra reus?

    id. Clu. 30, 81; id. Fin. 5, 22, 63; Curt. 4, 1, 10; 7, 9, 1.
    B.
    Of opposition, strife, etc., against; constr. absol., with dat., and ne, quominus or quin.
    1.
    Of physical exertion.
    (α).
    Lit.:

    concurrunt... aetheriae nubes contra pugnantibu' ventis,

    struggling against each other, Lucr. 6. 98:

    nec nos obniti contra... Sufficimus,

    bear up, battle against, Verg. A. 5, 21; Ov. M. 9, 50; 2, 434:

    at ille contra nititur,

    resists, Plin. 2, 38, 38, § 103; 7, 20, 19, § 82:

    pars remigum, tamquam imperitia... officia nautarum impediebant. Mox contra tendere,

    rowed in an opposite direction, Tac. H. 4, 16.—
    (β).
    Trop.:

    te rogo ne contrahas ac demittas animum, neque te obrui tamquam fluctu... sinas, contraque erigas ac resistas,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:

    et torrens judicem vel nitentem contra feret, cogatque ire qua rapiet,

    Quint. 12, 10, 61.— With ne: vi contra niti, ne advorsus eum fiat, Cato ap. Gell. 7 (6), 3, 16.—With quominus, Lucr. 1, 780.—
    2.
    Of mental exertion:

    si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,

    arm yourself against them, Lucr. 2, 1043; 2, 280. —With dat.:

    siti contra... pugnandum,

    Cels. 4, 2 fin.
    3.
    Of hostile opposition in gen.
    (α).
    Lit.:

    quod animadversum est in eo qui contra omni ratione pugnarunt, non debeo reprehendere,

    who made opposition in every way, Cic. Rosc. Am. 47, 137; id. Verr. 2, 2, 43, § 107:

    contra etiam aliquid abs te profectum ex multis audivi,

    something inimical, id. Fam. 5, 5, 2.—
    (β).
    Trop.:

    aut alio quovis (sc. colore) qui contra pugnet et obstet,

    Lucr. 2, 794; 2, 868.—
    4.
    Of warfare.
    (α).
    Lit.:

    ut eos adversarios existimemus qui arma contra ferant,

    Cic. Off. 1, 25, 87; 1, 12, 37; Vell. 2, 28, 4; cf.:

    quid quod exercitum contra duxit?

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    ut si qua ex parte obviam contra veniretur, acie instructa depugnarent,

    if they should be attacked by an open charge, Caes. B. G. 7, 28:

    issentque confestim ad urbem ni venire contra exercitum... audissent,

    Liv. 7, 39, 17:

    cum Romanae legiones contra direxerint,

    would oppose their march, Tac. H. 4, 58; id. A. 6, 44.—With dat.:

    et huic contra itum ad amnem Erinden,

    Tac. A. 11, 10.—
    (β).
    Trop.:

    quod ubi viderunt corvi, contra auxiliantur, velut adversus communem hostem,

    Plin. 10, 74, 95, § 205.—
    5.
    Of legal contests.
    (α).
    With verbs of saying; v. 9. a.—
    (β).
    Venire contra, of any legal act with the intention to hurt the adversary:

    quid? si omnium mortalium Sthenio nemo inimicior quam hic C. Claudius... fuit? si de litteris corruptis contra venit, etc.?

    if he made a charge of forgery against him? Cic. Verr. 2, 2, 43, § 107; cf. II. B. c. b.—
    (γ).
    On the part of the adversary:

    inveniendum contra est, quo distet haec causa a ceteris,

    Quint. 5, 10, 114; 9, 2, 35; 12, 8, 10.—
    (δ).
    Of judgments against the parties or against opinions:

    ne spoliaret fama probatum hominem si contra judicasset,

    given an adverse decision, Cic. Off. 3, 19, 77; cf. Val. Max. 7, 2, 4; Cic. Caecin. 24, 69.—
    6.
    Of literary opposition.
    (α).
    Mostly with verbs of saying; v. 9. a. g.—
    (β).
    With other verbs:

    astrologorum artem contra convincere tendit,

    Lucr. 5, 728:

    contra nunc illud pone, etc.,

    Sen. Ben. 7, 14, 6:

    habeat (liber meus) etiam quosdam qui contra sentiant et adversentur,

    some dissentients and opponents, Quint. 3, 1, 5; 2, 17, 40; 3, 8, 69.—
    7.
    Of public and political opposition.
    (α).
    With verbs of saying; v. 9. a. d.—
    (β).
    With petere, to be a candidate for office in opposition to another:

    nihil enim supererat de quo certarent, nihil quod contra peterent,

    no office was left for which to canvass against each other, Cic. Agr. 2, 33, 91:

    honores contra petere,

    Quint. 6, 1, 17.—With ire, with dat., of an opposing vote in the senate (cf.:

    pedibus ire): sententia Cassii ut nemo unus contra ire ausus est, ita dissonae voces respondebant,

    Tac. A. 14, 45.—
    8.
    Of violation of law, contracts, etc.: contra facere, or contra committere, to violate, transgress a law, etc.: leges esse non ex ejus qui contra commiserit utilitate, spectari oportere, not in the interest of the transgressor, Cic. Inv. 2, 48, 153:

    si quis sub hoc pacto vendiderit ancillam ne prostitueretur, et si contra factum esset,

    and if the contract was violated, Dig. 18, 1, 56.—
    9.
    With verbs of saying, etc., contra dicere; less freq. disputare, disserere, pugnare, in the sense of dicere, and contra scribere (often contradico, in one word, in post-Aug. writers; esp. with dat.).
    a.
    Absol.
    (α).
    Contra dicere, to speak as counsel of the adversary, to plead his cause, in legal proceedings:

    cum contra dicturus Hortensius esset,

    would speak on the other side, Cic. Quint. 24, 77:

    hoc... contra dicente Cotta judicatum est,

    id. Caecin. 33, 97:

    dixisse ut contra nemo videretur,

    id. Brut. 53, 198: ut contra Crassus... exorsus est, began on the other side, id. ib. § 197.—Hence: qui contra dicit, the adversary or counsel of the adversary:

    contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit,

    Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Part. Or. 21, 108.—In the same sense: agens contra: si nos... impares agentium contra ingeniis dixerimus, that we are unequal to the talents of our adversary's counsel, [p. 453] Quint. 4, 1, 8.—
    (β).
    To make charges against (rare):

    si qui contra vellet dicere, usurum esse eum suo testimonio,

    Cic. Clu. 48, 134:

    qua ratione nemo neque tum item fecerit, neque nunc contra dicat,

    id. Quint. 29, 88; so,

    contra disputare, of objections to or against a witness: nihil contra disputabo priusquam dixerit,

    id. Fl. 21, 51.—
    (γ).
    In gen., to speak on the other side of a question:

    fiebat autem ita, ut cum is qui audire vellet dixisset quid sibi videretur, tum ego contra dicerem,

    Cic. Tusc. 1, 4, 8; id. Fin. 2, 1, 2; so,

    contra disputare and contra scribere,

    id. Or. 1, 19, 85; Vitr. 3, 1, 6; Quint. 2, 17, 13; Dig. 9, 2, 21, § 1.—Hence: qui contra dicunt or disputant, the opponents:

    nec qui contra dicunt causam difficilem repellunt,

    Cic. Fin. 3, 1, 2:

    ad coarguendos qui contra disputant,

    to refule his opponents, Quint. 2, 15, 26.—
    (δ).
    To oppose or object to a proposition, motion, or petition:

    quam palam principes dixerunt contra!

    protested against it, Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41; Caes. B. C. 1, 32; Cic. Clu. 47, 130.—With pugnare:

    cum decerneretur frequenti senatu, contra pugnante Pisone, etc.,

    Cic. Att. 1, 14, 5:

    filius ejus incolumitatem optat: contradicit pater,

    the father objects, Quint. 9, 2, 85; 9, 2, 83; Plin. ap. Gell. 9, 16, 5; Cic. Dom. 33, 87:

    contradicente nullo,

    Suet. Caes. 20; Dig. 3, 3, 15.—
    (ε).
    To reply:

    contradixit edicto,

    answered by an edict, Suet. Aug. 56. —
    (ζ).
    Abl. absol. impers.:

    explorandum videtur an etiam contradicto aliquando judicio consuetudo firmata sit,

    whether the custom has been confirmed by judgment upon a judicial contest, Dig. 1, 3, 34.—
    b.
    With acc. neutr. pron., to object, to make or raise an objection, to reply; esp. in legal proceedings:

    ego enim, te disputante, quid contra dicerem meditabar,

    Cic. N. D. 3, 1, 1:

    ut contra si quid dicere velit non audiatur,

    id. Fin. 5, 10, 27:

    aiebat illum primo sane diu multa contra (i. e. dixisse), ad extremum autem, etc.,

    id. Att. 2, 22, 2.— Hence: quod contra dicitur, or quae contra dicuntur, the objections:

    ut et id quod intenderemus confirmare, et id quod contra diceretur refellere (possemus),

    refute the objections, Cic. de Or. 1, 20, 90:

    quia neque reprehendi quae contra dicuntur possunt, etc.,

    id. ib. 2, 81, 331; id. Inv. 2, 44, 127; Quint. 1, 2, 17.—In the same sense, as subst.: contrā dicta, orum, n. plur.:

    seu proposita confirmamus, sive contra dicta dissolvimus,

    or refute the objections, Quint. 4, prooem. 6.—With acc. and inf.:

    dicitur contra, nullum esse testamentum,

    the objection is made that there is no testament, Cic. Agr. 2, 6, 42.—
    c.
    With dat., written in one word (post-Aug.).
    (α).
    To oppose a person by speaking against his views:

    solitum se etiam Thraseae contradicere,

    to oppose even Thrasea, Tac. H. 2, 91:

    tibi,

    Suet. Aug. 54:

    Curioni...,

    id. Rhet. 1. —Hence of answers and replies in law: quid si filium testatoris heres ejus prohibuit? Huic contradici potest: ergo pietatis, etc., he may be answered by this plea, etc., Dig. 11, 7, 14, § 13.—And of advisory answers opposed to one's legal views:

    volenti mihi ream adulterii postulare eam, etc., contradictum est,

    my views were disapproved, rejected, Dig. 48, 5, 11, § 10.—
    (β).
    To oppose an opinion, with dat. of the thing:

    cum plures tantum sententiis aliorum contradicerent,

    opposed the opinions, Tac. H. 1, 39.—
    (γ).
    To object to a motion or petition, with dat. of the petitioner:

    patrem qui damnavit optat ne is torqueatur: pater ei contradicit,

    the father objects, Quint. 9, 2, 81:

    cum ambienti ut legibus solveretur multi contradicerent,

    Suet. Caes. 18; Dig. 40, 5, 14; 40, 12, 33.—
    (δ).
    With dat. of the petition:

    preces erant, sed quibus contradici non posset,

    which could not be denied, Tac. H. 4, 46 fin.; Dig. 3, 1, 1, § 2.—
    (ε).
    To contest the validity of a law (rare):

    quibus (legibus) contradici potest,

    Quint. 7, 7, 4.—
    (ζ).
    To contradict an assertion (very rare):

    pro certis autem habemus... cuicunque adversarius non contradicit,

    Quint. 5, 10, 13.—
    d.
    With quin, to object:

    praetor Samnitibus respondit... nec contra dici quin amicitia de integro reconcilietur,

    there was no objection to a reconciliation, Liv. 8, 2, 2.
    C.
    To one's disadvantage; mostly predic. with esse, unfavorable, adverse, damaging (post-Aug.;

    but cf. II. B. 2.): ut eum qui responsurus est vel tacere, vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri,

    Quint. 7, 3, 14:

    cum verba (legis) contra sint,

    id. 7, 1, 49:

    sed experimentum contra fuit,

    unsuccessful, Tac. H. 2, 97 fin.:

    ubi fortuna contra fuit,

    id. ib. 3, 18:

    si fortuna contra daret,

    should be unfavorable, id. ib. 1, 65 fin.; id. A. 15, 13.
    D.
    Of logical opposition, with negative force.
    1.
    Of a direct contrast.
    a.
    Predicatively, with esse, fieri, etc., the contrary, the opposite:

    quod fieri totum contra manifesta docet res,

    but experience teaches that just the contrary is true, Lucr. 3, 686; 4, 1088:

    in stultitia contra est,

    with fools the reverse is true, Cic. Clu. 31, 84:

    in hac quidem re vereor ne etiam contra (i. e. sit),

    id. Att. 12, 46; id. Off. 1, 15, 49:

    quod contra est,

    Sall. J. 85, 21:

    quis non credat, etc.? Contra autem est,

    Sen. Q. N. 3, 25, 12; id. Ep. 7, 3; Dig. 37, 4, 4:

    contra fore si, etc.,

    ib. 34, 2, 39, § 2:

    immo forsitan et contra (i. e. erit),

    ib. 41, 3, 49:

    ego contra puto (i. e. esse),

    Plin. Ep. 1, 20, 7; Lampr. Alex. Sev. 25.—
    b.
    With evenire, accidere, sentire, scribere, habere, etc.:

    utrumque contra accidit: istic enim bellum est exortum, hic pax consecuta,

    of both the contrary has happened, Cic. Fam. 12, 18, 2; so Dig. 38, 2, 51:

    id ego contra puto (sc.: faciendum esse),

    id. Att. 10, 8, 2:

    contra evenit in iis morbis,

    Sen. Ep. 52, 7; Plin. 2, 65, 65, § 163:

    ego contra sentio,

    Sen. Clem. 1, 15, 5; Sedig. ap. Gell. 15, 24, 4; Dig. 40, 2, 25:

    Proculus contra (sc. sentit),

    ib. 35, 2, 1, § 14; 33, 7, 25:

    licet Celsus contra scribat,

    ib. 9, 2, 21, § 1: contra probatur, Gai Inst. 2, 78; Dig. 33, 7, 12, § 34.—Very rarely referring to a term in the same clause:

    cujus disparem mitioremque naturam contra interpretabatur,

    interpreted in an opposite sense, misinterpreted, misunderstood, Tac. H. 4, 86 fin.
    c.
    Referring to a word or phrase in the same predicate.
    (α).
    To an adverb, in an opposite manner, otherwise, differently, not, etc.:

    nam ad summam totius rei pertinet, caute an contra demonstrata res sit,

    Cic. de Or. 2, 81, 330: quod viriliter animoque fit, id, etc.;

    quod contra, id turpe,

    id. Off. 1, 27, 94:

    sit sapienter usus aut contra,

    Quint. 2, 5, 15:

    lactuca locis apricis optume autumno ponitur, mediterraneis aut frigidis contra ( = pessime),

    Col. 11, 3, 25.—
    (β).
    To a predicative adjective, not, the opposite, the reverse, etc.:

    ut aliae (res) probabiles videantur aliae contra,

    improbable, Cic. Ac. 2, 32, 103; id. Off. 2, 2, 7:

    quid est quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare,

    id. ib. 2, 2, 8; id. Or. 2, 31, 135; Quint. 4, 2, 52.—
    (γ).
    To a verbal predicate:

    an frater fratri exsistat heres, an contra ( = annon),

    Dig. 34, 5, 19.—
    (δ).
    To a subject infinitive:

    laudare testem vel contra pertinet ad momentum judiciorum,

    praising or censuring a witness, Quint. 3, 7, 2.—
    (ε).
    To a clause, translated by not or by a repetition of the clause with a negative:

    quae secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione dignanda docebat, contraque contraria,

    those that were not, not, Cic. Ac. 1, 10, 36: quod cuidam aut sapiens videor quod una non jerim, aut felix fuisse;

    mihi contra,

    id. Att. 9, 12, 4: an credibile est, incestum cum filia commissum? Et contra, veneficum in noverca, adulterum in luxurioso? and incredible, etc., Quint. 5, 10, 19; so Dig. 9, 1, 2, § 1.—
    (ζ).
    To an attributive genitive:

    Marius cognoscere quid boni utrisque or contra esset (i. e. mali),

    Sall. J. 88, 2:

    verum de origine laudis contraque perspiciemus suo tempore (i. e. vituperationis),

    Quint. 2, 4, 21:

    alii a propositione accusatoris contraque loci oriuntur,

    the accuser and the accused, id. 7, 2, 31;

    so in several titles of the Digests, as Depositi vel contra, = actio depositi, vel contraria actio depositarii,

    Dig. 16, 3 tit.; so ib. 16, 17, 1; 16, 13, 6; 16, 13, 7.—
    2.
    Reversing the relation of terms in the preceding sentence, the reverse, conversely, vice versa, etc.
    a.
    With its own predicate: saepe... corpus aegret, Cum tamen ex alia laetamur parte latenti;

    Et retro fit uti contra sit saepe vicissim, Cum miser ex animo laetatur corpore toto,

    Lucr. 3, 108: illa altera argumentatio, quasi retro et contra, prius sumit, etc., ( proceeding), so to speak, backward and in inverted order, Cic. Part. Or. 13, 46: neque illud ignoro, etc.; sed non idem accidit contra, but the converse is not true, Quint. 8, 6, 3; Gell. 4, 2, 5: ut vocabula verbis, verba rursus adverbiis, nomina appositis et pronominibus essent priora. Nam fit contra quoque frequenter non indecore. for often, not inelegantly, the order is reversed, Quint. 9, 4, 24:

    quae etiam contra valent,

    i. e. if the terms are reversed, id. 3, 7, 25; 9, 2, 49; 8, 6, 25; 9, 4, 72.—
    b.
    Belonging to the same predicate:

    ut quidque erit dicendum ita dicet, nec satura jejune, nec grandia minute, nec item contra,

    Cic. Or. 36, 123:

    cum emtor venditori, vel contra, heres exstitit,

    Dig. 35, 2, 48:

    in quibus patrium pro possessivo dicitur, vel contra,

    Quint. 1, 5, 45; 5, 10, 71:

    junguntur autem aut ex nostro et peregrino, ut biclinium, aut contra, ut epitogium et Anticato,

    id. 1, 5, 68:

    ut capras in montosis potius locis quam in herbidis (pascar), equas contra,

    but with mares the reverse is the case, Varr. R. R. 2, 1, 16:

    itaque ille dicere melius quam praecipere, nos contra fortasse possumus,

    Cic. Or. 42, 143:

    qua collegi solent ex his quae faciunt ea quae faciuntur, aut contra,

    or vice versa, Quint. 5, 10, 80; Dig. 14, 1, 1, § 12; 48, 5, 23, § 4.
    E.
    In logical antithesis of clauses with a merely rhet. force, on the contrary, on the other hand, vice versa; sometimes almost = sed or autem (freq.).
    1.
    In independent clauses.
    a.
    Opposing persons or parties: fortunam insanam esse... perhibent philosophi... Sunt autem alii philosophi qui contra Fortunam negant ullam exstare, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 372 Rib.); Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68; Varr. R. R. 1, 8, 1:

    ego etiam quae tu sine Verre commisisti Verri crimini daturus sum... Tu, contra, ne quae ille quidem fecit, obicies,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 35:

    ego contra ostendo, non modo nihil fecisse Sex. Roscium, sed, etc.,

    id. Rosc. Am. 29, 79; id. Phil. 8, 3, 8; id. Off. 1, 30, 108; id. Fin. 5, 22, 62:

    in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro... Hannibal contra in aliena, in hostili est terra,

    Liv. 22, 39, 13; 21, 50, 2; 3, 15, 2; 6, 7, 4; 9, 35, 4 et saep.; Nep. Alcib. 8, 1; Vell. 2, 31, 4; Sen. Ep. 9, 14; id. Ira, 2, 33, 6; Plin. 35, 10, 37, § 113; Tac. H. 3, 84; 3, 57; Suet. Tib. 2; id. Vit. 2; Just. 2, 1, 10; 8, 4, 11:

    contra mercator, navim jactantibus austris Militia est potior?

    Hor. S. 1, 1, 6; 1, 2, 30; 1, 3, 27; Prop. 2, 1, 45; 2, 23, 13 (3, 17, 3); Sen. Hippol. 214;

    so with versa vice: barbarae gentes (Alexandrum) non ut hostem, sed ut parentem luxerunt... Contra Macedones versa vice non ut civem, sed ut hostem amissum gaudebant,

    Just. 13, 1, 7.—
    b.
    Introducing a secondary or parallel opposition of thought: in loco umidiore far potius serunt quam triticum;

    contra in aridiore hordeum potius quam far,

    Varr. R. R. 1, 9, 4; 1, 1, 47: si nihil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum;

    nisi contra corpora certe Essent, etc., Omne quod est spatium vacuum constaret inane,

    Lucr. 1, 521; 4, 348; cf.:

    justa omnia decora sunt, injusta contra, ut turpia, sic indecora,

    Cic. Off. 1, 27, 94; id. N. D. 2, 15, 41; id. de Or. 3, 33, 136; id. Quint. 30, 93: id. Off. 3, 21, 84; id. Leg. 2, 1, 2: facilem esse rem... si modo unum omnes sentiant; contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G, 5, 31; Liv. 25, 30, 3; Sen. Ben. 1, 5, 2; Plin. 12, 19, 42, § 92; 11, 14, 14, § 35; Suet. Caes. 73; Gell. 1, 4, 5:

    si male rem gerere insani est, contra bene, sani,

    Hor. S. 2, 3, 74.—
    2.
    In opposition to a dependent clause:

    ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 6, 16; so id. de Or. 1, 45, 198; Quint. 9, 3, 39:

    cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te M. Manli adhorter, etc.,

    Liv. 6, 15, 5; 6, 31, 4:

    cum virtus adeo neminem spe ac pollicitatione corrumpat, ut contra in se inpendere jubeat, ac, etc.,

    Sen. Ben. 4, 1, 2: aut igitur negemus quidquam ratione confici, cum contra nihil sine ratione recte fieri possit, aut, etc., whereas on the contrary, etc., Cic. Tusc. 4, 38, 84; cf.:

    at contra,

    Lucr. 2, 392.—
    3.
    With co-ordinate conjunctions.
    a.
    Copulative, et contra or contraque (never with ac or atque); also nec contra (rare), and on the other hand.
    (α).
    With reference to a reason or conclusion, after nam, enim, cum, or itaque: nam et ratione uti... omnique in re quid sit veri videre et tueri decet, contraque falli [p. 454]... tam dedecet quam, etc., Cic. Off. 1, 27, 94:

    malus est enim custos... metus, contraque benevolentia fidelis,

    id. ib. 2, 7, 23:

    cum reficiat animos varietas ipsa, contraque sit aliquanto difficilius in labore uno perseverare,

    Quint. 1, 12, 4; 3, 8, 32; 8, 6, 20:

    itaque in probris maxime in promptu est, si quid tale dici potest, etc. Contraque in laudibus, etc.,

    Cic. Off. 1, 18, 61; cf. Suet. Calig. 51; so with nec:

    nam nec comoedia cothurnis assurgit, nec contra tragoedia socculo ingreditur,

    Quint. 10, 2, 22.—
    (β).
    With contrasted examples or illustrations, often after ut or sic:

    audivi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, contraque patrem ejus... nullam comitatem habuisse sermonis,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    ut suspitionibus credi oportere, et contra suspitionibus credi non oportere,

    id. Inv. 2, 15, 48; Quint. 8, 4, 1; 5, 10, 48; 9, 3, 7; 9, 4, 52; 11, 1, 14; Sen. Ep. 82, 14; Dig. 17, 1, 22, § 4.—
    (γ).
    With contrasted actions, assumptions, etc.:

    atque utinam qui ubique sunt propugnatores hujus imperii possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari!

    Cic. Balb. 22, 51:

    domo pignori data, et area ejus tenebitur... et contra jus soli sequitur aedificium,

    Dig. 13, 7, 21:

    equo et asina genitos mares, hinnos antiqui vocabant: contraque mulos quos asini et equae generassent,

    Plin. 8, 44, 69, § 17: ceterum potest ex lege quidem esse judicium, sed legitimum non esse, et contra ex lege non esse, sed legitimum esse, Gai Inst. 4, 109; Plin. 2, 65, 65, § 161; 35, 15, 5, § 183.—
    (δ).
    After a negative clause, affirming the opposite idea, et contra or contraque, but on the contrary:

    in quo (consulatu) ego imperavi nihil, et contra patribus conscriptis et bonis omnibus parui,

    Cic. Sull. 7, 21:

    nunc vero cum ne pulsus quidem ita sim ut superare non possim, contraque a populo Romano semper sim defensus, etc.,

    id. Dom. 33, 88; id. Fin. 2, 17, 55; id. Marcell. 6, 20; so,

    et contra,

    Suet. Tit. 7.—
    b.
    With adversative conjunctions, at contra, sed contra, contra autem, contra vero (not verum contra, nor contra tamen).
    (α).
    At contra (freq.), merely a strengthened contra (v. 1. supra): huc accedit uti mellis lactisque liquores Jucundo sensu linguae tractentur in ore;

    At contra taetri absinthi natura... foedo pertorqueat ora sapore,

    Lucr. 2, 400:

    cogunt,

    id. 2, 74; 1, 366; 2, 235 et saep.: nos qui domi sumus, tibi beati videmur;

    at contra nobis tu quidem... prae nobis beatus,

    Cic. Fam. 4, 4, 2; id. Tusc. 1, 3, 5; id. Rosc. Am. 45, 131; id. Verr. 2, 5, 26, § 66; Sall. J. 36, 2; 4, 7; 15, 3; id. C. 12, 5:

    ideo siccas aiunt Aethiopiae solitudines... At contra constat Germaniam abundare rivis,

    Sen. Q. N. 3, 6, 2; 1, 3, 1; id. Ep. 100, 7; Plin. 7, 53, 54, § 186; Suet. Galb. 15; Tac. A. 4, 28.—
    (β).
    Sed contra, after a negative sentence (class.):

    non quo acui ingenia adulescentium nollem, sed contra ingenia obtundi nolui,

    Cic. de Or. 3, 24, 93; id. Att. 9, 15, 3; id. Ac. 1, 10, 35; id. Fl. 11, 26:

    arma populi Romani non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem adferre,

    Liv. 45, 18, 1:

    tu ne cede malis, sed contra audentior ito,

    Verg. A. 6, 95; Plin. Ep. 1, 10, 12.—PostAug. also without a preceding negation:

    obiisse nostro Laium scelere autumant superi inferique: sed animus contra innocens... negat,

    Sen. Oedip. 765; Symm. Ep. 6, 81.—
    (γ).
    Contra autem (rare;

    in Cic. only where different subjects have contrasted predicates in dependent clauses): quia pacis est insigne toga, contra autem arma tumultus atque belli,

    Cic. Pis. 30, 73.—In later writers = contra alone:

    sub septemtrione aedificia... conversa ad calidas partes oportere fieri videntur. Contra autem sub impetu solis meridiani regionibus conversa ad septemtrionem... sunt facienda,

    Vitr. 6, 1, 2; Gell. 14, 2, 19; Dig. 7, 1, 25, § 3; 34, 3, 25.—
    (δ).
    Contra vero (very rare;

    not in Cic.), used for contra: contra vero quercus infinitam habet aeternitatem,

    Vitr. 2, 9, 8; 6, 1, 3; Cels. 3, 6 fin.
    (ε).
    Atqui contra, App. Mag. p. 287, 24.—
    c.
    With disjunctive conjunctions, aut contra, vel contra, seu contra, or on the contrary, or conversely (always without change of subject).
    (α).
    Aut contra:

    num aut scriptum neget, aut contra factum infitietur?

    Cic. Part. Or. 38, 133: quae (mens) aut languescit... aut contra tumescit, etc., Quint. 1, 2, 18:

    si imbres defuere, aut contra abundavere,

    Plin. 17, 24, 37, § 228.—
    (β).
    Vel contra:

    hinc enim quaestiones oriuntur: Injuriam fecisti, sed quia magistratus, majestatis actio est? Vel contra: Licuit... quia magistratus?

    Quint. 5, 10, 40; 9, 4, 96; Suet. Galb. 3; Dig. 35, 2, 56, § 4; 8, 4, 6.—
    (γ).
    Seu contra:

    seu tristis veniam, seu contra laetus amicis,

    Prop. 1, 11, 25.—
    d.
    With causal conjunctions, nam contra (very rare;

    never contra enim): falso queritur de natura sua genus humanum quod, etc. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenies,

    Sall. J. 1, 1; Quint. 1, 1, 1; 9, 2, 23. —
    4.
    In late Lat., e contra (also one word, ēcontrā) = contra,
    (α).
    In the meaning, the contrary (D. 1.):

    aliis vero econtra videtur,

    Hier. Ep. 12.—
    (β).
    Et econtra = et contra (E. 3. a.):

    honestiorum provectu et econtra suppliciis,

    Aur. Vict. Caes. 39, 45.—For quod contra, v. II. E. 1. c.—
    5.
    With emphatic particles.
    a.
    Quin contra, nay on the contrary, opposing an affirmative sentence to a preceding negative statement (quin etiam amplifies without opposition; sed contra opposes without amplification; quin contra both opposes and amplifies);

    not before Livy: num qui enim socordius rempublicam administrari post Calvi tribunatum... quam? etc. Quin contra patricios aliquot damnatos... neminem plebeium,

    Liv. 6, 37, 8; 31, 31, 9; 35, 26, 10; 37, 15, 3.—
    b.
    Immo contra (post-Aug.).
    (α).
    = no, on the contrary, refuting opinions, after questions and in the form of a dialogue:

    existimas nunc me detrahere tibi multas voluptates?... Immo contra, nolo tibi umquam deesse laetitiam,

    Sen. Ep. 23, 3; Dig. 33, 7, 5; 33, 7, 29.—
    (β).
    = sed contra, but on the contrary:

    proinde ne submiseris te, immo contra fige stabilem gradum,

    Sen. Cons. Marc. 5, 6; id. Cons. Polyb. 15, 2; cf. prep.:

    immo contra ea,

    Liv. 41, 24, 8; cf. II. E. 1. b. infra.—
    c.
    Item contra = an emphatic et contra (very rare):

    quoniam... beate vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam in dolore, etc.,

    Cic. Fin. 2, 27, 86; cf. I. A. 3. g supra.
    F.
    With a comparative clause introduced by ac, atque, or quam, representing a logical or moral opposition (contra atque debuit = non ita ut debuit; cf. Cic. Or. 3, 19, 70); cf. prep., II. C. 3. g, and II. E. 2. infra.
    1.
    Of logical opposition, contrary to, different from, otherwise than; in the best prose only with atque or ac.
    (α).
    With atque:

    item, contra atque apud nos, fieri ad Elephantinem ut neque ficus neque vites amittant folia,

    Varr. R. R. 1, 7, 6:

    simulacrum Jovis, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Sull. 24, 69:

    judicium suscepturos contra atque omnis Italia populusque Romanus judicavisset,

    Caes. B. C. 3, 12; id. B. G. 4, 13; Plin. 12, 19, 43, § 95.—
    (β).
    With ac:

    itaque contra est ac dicitis,

    Cic. Fin. 4, 15, 41:

    vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

    id. Div. 2, 24, 53; so id. Verr. 2, 4, 6, § 11; id. Or. 40, 137:

    cum contra ac Deiotarus sensit victoria belli judicaret,

    id. Phil. 11, 13, 34:

    Petreius ubi videt, Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere, etc.,

    Sall. C. 60, 5.—
    (γ).
    With ac and atque:

    si denique aliquid non contra ac liceret factum diceretur, sed contra atque oporteret,

    Cic. Balb. 3, 7.—
    (δ).
    With quam (post-Aug.):

    cui contra quam proposuerat aliqua cesserunt,

    Sen. Ira, 3, 6, 5; Plin. 10, 53, 74, § 149; 11, 21, 24, § 72; Gell. 6 (7), 8, 6:

    contra quam licet,

    id. 1, 3, 19; Sil. 15, 107.—
    2.
    Of moral opposition of acts contrary to rules and principles (cf. II. 3. g infra); so always with quam:

    mater Aviti, generi sui, contra quam fas erat, amore capta,

    contrary to the divine law, Cic. Clu. 5, 12:

    ut senatus, contra quam ipse censuisset, ad vestitum rediret,

    contrary to its own resolution, id. Pis. 8, 18:

    contra quam ista causa postulasset,

    id. Caecin. 24, 67:

    contra quam sanctum legibus est,

    Liv. 30, 19, 9; Cic. Leg. 2, 5, 11; id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2; id. Dom. 46, 122:

    contraque faciunt quam polliceri videntur,

    Auct. Her. 4, 3, 6; Cic. de Or. 2, 20, 86.
    II.
    Prep. with acc., before, against, facing, towards, opposite to, contrary to (acc. to many scholars not ante-class.; cf. Hand, Turs. II. p. 108; but found Plaut. Ps. 1, 2, 24 Fleck., a line omitted by Lorenz as a gloss; id. Pers. 1, 1, 13 Ritschl; Att. ap. Non. p. 469, 15, or Trag. Rel. v. 476 Rib.; cf. also Plaut. Poen. 5, 6, 18; Cato, R. R. 18, 1, and v. I. A. 1. a. b, and I. A. 1. b. a supra).
    A.
    Local uses.
    1.
    Opposite, over against, facing.
    a.
    Of countries and places (mostly of those separated by water;

    adversus and e regione mostly of places opposite by land): insulae natura triquetra, cujus unum latus est contra Galliam,

    Caes. B. G. 5, 13; 3, 9; 4, 20:

    ad insulam quae est contra Massiliam,

    id. B. C. 1, 56; 3, 23:

    Rhodios, pacatis contra insulam suam terris, etc.,

    Liv. 37, 15, 7; 3, 26, 8:

    Carthago Italiam contra,

    Verg. A. 1, 13; 5, 124; Ov. M. 14, 17:

    insulae quae contra Tauri promuntorium inopportune navigantibus objacent, Chelidoniae nominantur,

    Mel. 2, 7; Plin. 3, 26, 30, § 151; 6, 28, 32, § 152; 5, 7, 7, § 41; Tac. A. 3, 1; id. H. 2, 17.—
    b.
    Of the heavenly bodies:

    donique (luna) eum (sc. solem) contra pleno bene lumine fulsit,

    Lucr. 5, 708:

    contra Volucris rostrum posita est Lyra,

    Vitr. 9, 4, 5; Sen. Q. N. 1, 5, 9; 1, 8, 3; Plin. 2, 31, 31, § 99; 5, 10, 10, § 56.—So, tertium (latus Britanniae) est contra septem triones, opposite ( facing); hence, contra meridiem and contra ortus (instead of ad or adversus meridiem, etc.), facing the south and east, Plin. 6, 24, 24, § 85; 17, 2, 2, § 22. —So of a person standing in the sunlight:

    cum minima umbra (i. e. a sole) contra medium fiet hominem,

    Plin. 18, 33, 76, § 327; cf.:

    contra mediam faciem meridies erit,

    id. 18, 33, 76, § 326.—
    c.
    Of opposite ends of a line.
    (α).
    Of the diameter of the earth: esse e regione nobis e contraria parte terrae qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123.—
    (β).
    Of a line drawn:

    contra autem E littera I erit ubi secat circinationem linea,

    opposite the point E will be the letter I, Vitr. 9, 7, 4.—
    d.
    Of buildings, etc.:

    contra hoc aviarium est aliud minus in quo quae mortuae sunt aves curator servare solet,

    Varr. R. R. 3, 5, 5; Vitr. 5, 6, 3; 3, 5, 15:

    (statuam) quae fuerit contra Jovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus,

    Plin. 34, 6, 13, § 29:

    contra medium fere porticum diaeta paulum recedit,

    Plin. Ep. 5, 6, 20; 2, 17, 5; Suet. Aug. 44.—
    e.
    Of places on the human body:

    id quod contra stomachum est,

    Cels. 4, 5 (4, 12 med.); 7, 7;

    4, 20 (13).—Of the direction of the intestines, etc.: ea... contra medium alvum orsa,

    Cels. 4, 1 fin.
    2.
    Of actions, opposite, towards, against, facing (syn.:

    adversus, ad, e regione,

    Caes. B. G. 7, 61).
    a.
    In gen.:

    quamvis subito... quamque Rem contra speculum ponas, apparet imago,

    Lucr. 4, 156: Democritus... clipeum constituit contra exortum Hyperionis, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4:

    et contra magnum potes hos (i.e. oculos) attollere solem, Nec tremis...?

    Prop. 1, 15, 37; Col. 7, 3, 8:

    rex constiterat contra pedites,

    Curt. 10, 9, 13; 9, 5, 1:

    ne contra septentrionem paveris,

    Plin. 18, 33, 76, § 330; 28, 6, 19, § 69:

    contra solem varie refulgens,

    placed in the sun, id. 37, 10, 63, § 173; 10, 54, 75, § 151; 37, 6, 22, § 83;

    37, 7, 25, § 95: cum terrestres volucres contra aquam clangores dabunt,

    id. 18, 35, 87, § 363; 19, 8, 39, § 131.—
    b.
    Dependent on verbs of motion (very rare without the idea of hostility):

    (Dinocrates) incessit contra tribunal regis jus dicentis,

    towards, Vitr. 2, praef. 1.—So trop., of actions done for a purpose:

    lege Cornelia de sicariis tenetur qui, cum in magistratu esset, eorum quid fecerit contra hominis necem quod legibus permissum non sit,

    Dig. 48, 8, 4.—
    c.
    Appositively, with the predicate: (elephanti) tanta narratur clementia contra minus validos, ut, etc., if fronting weaker animals, if brought in contact with them (not to be connected with clementia), Plin. 8, 7, 7, § 23.—Similarly: dum... fidens non est contra feram, if fronting the animal (not dependent on fidens), Plin. 8, 16, 21, § 57.—
    d.
    Against an opposing action, etc.:

    contra vim atque impetum fluminis conversa,

    Caes. B. G. 4, 17, 5:

    cum plateae contra directos ventos erunt conformatae,

    Vitr. 1, 6, 8:

    ut contra ventum gregem pascamus,

    Col. 7, 3, 12; Sen. Q. N. 2, 31, 2; Plin. 29, 3, 12, § 52; 17, 2, 2, § 21; 8, 16, 21, § 54:

    contra fluminum impetus aggeribus,

    id. 35, 14, 48, § 169:

    capite in sole contra pilum peruncto,

    id. 27, 4, 5, § 17; 18, 35, 88, § 364; Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83; Sil. 14, 352; Dig. 9, 2, 29, § 4. [p. 455] — Trop.:

    contra fortunam tenendus est cursus,

    Sen. Prov. 5, 9.—Prov.:

    contra stimulum calces,

    kick against the pricks, Isid. Orig. 1, 36, 28 (al. calcitres); cf. Amm. 18, 5, 1.—
    e.
    Of local actions with hostile intent.
    (α).
    Lit.:

    quae vis Coclitem contra omnes hostium copias tenuit?

    Cic. Par. 1, 2, 12:

    Pompeium Cartejae receptum scribis: jam igitur contra hunc exercitum (sc. constitit),

    id. Att. 15, 20, 3:

    pertimescam, credo, ne mihi non liceat contra vos in contione consistere,

    to face you, id. Agr. 1, 8, 25; Lepidus ap. Cic. Fam. 10, 34, 1; Caes. B. C. 1, 26:

    a fronte contra hostem pedum quindecim fossam fieri jussit,

    id. ib. 1, 41; 1, 42; id. B. G. 7, 62:

    Tullus adversus Veientem hostem derigit suos: Albanos contra legionem Fidenatium collocat,

    Liv. 1, 27, 5; 24, 41, 5; 38, 4, 5; Verg. A. 12, 279; Front. Strat. 2, 2, 13; 2, 3, 17.—Appositively, with a local verb understood:

    terribilis haec contra fugientes belua est, fugax contra insequentes,

    i. e. if fronting, if placed opposite, Plin. 8, 25, 38, § 92.—
    (β).
    Trop.:

    castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata,

    Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Mil. 1, 2; Quint. 7, 7, 5:

    tum contra hanc Romam illa altera Roma quaeretur,

    will be as a rival against this Rome, Cic. Agr. 2, 22, 86:

    cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare, etc.,

    Caes. B. G. 1, 40:

    (Cicero) plerumque contra inimicos atque obtrectatores plus vindicat sibi,

    when fronting adversaries, Quint. 11, 1, 23.—
    f.
    In partic.
    (α).
    Stare contra aliquem (opp. stare ab aliquo); usu. implying hostility; mostly trop., to stand against, to be arrayed against, to face, oppose:

    quod contra hoc exemplum nulla staret eorum ratio,

    Auct. Her. 4, 5, 7:

    contra populi studium,

    Cic. Brut. 34, 126:

    contra civium perditorum... dementiam a senatu et a bonorum causa,

    id. ib. 79, 273; so,

    a mendacio contra veritatem,

    id. Inv. 1, 3, 4:

    contra cives in acie,

    id. Att. 16, 11, 2:

    et adversi contra stetit ora juvenci,

    opposite, Verg. A. 5, 477; 5, 414:

    haec enim (ratio) sola... stat contra fortunam,

    Sen. Ep. 14, 4, 2: contra leonem etiam stetit, fronted, i. e. hunted, Spart. Carac. 5 fin.
    (β).
    Contra aliquem ire:

    aut saevos Libyae contra ire leones,

    Stat. Th. 9, 16.— Trop.:

    uti contra injurias armati eatis,

    Sall. J. 31, 6:

    interritus (sapiens) et contra illa (mala) ibit et inter illa,

    Sen. Ep. 59, 8; cf.: contra venire, II. B. 1. c. b infra, and v. also II. B. 2. b. and II. B. 1. b. infra.—
    3.
    Transf.,
    a.
    To persons placed together for comparison:

    C. vero Caesar, si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur,

    Quint. 10, 1, 114:

    CORONATO CONTRA OMNES SCAENICOS,

    Inscr. Grut. p. 331, n. 4.—
    b.
    To things compared, as if weighed against each other as to their value, strength, etc.
    (α).
    Lit. (very rare):

    quamcunque vis rem expende, et contra aquam statue... Si gravior est, leviorem rem... feret, etc.,

    Sen. Q. N. 3, 25, 5.—
    (β).
    Prop.:

    cujus (i. e. generis humani) causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna saeva mercede contra tanta sua munera,

    Plin. 7, 1, 1, § 1:

    qui amicus esse coepit quia expedit, placebit ei aliquod pretium contra amicitiam,

    Sen. Ep. 9, 9:

    numquam ulli fortiores cives fuerunt quam qui ausi sunt eum contra tantas opes ejus... condemnare,

    Cic. Fam. 7, 2, 3:

    tantum studium bonorum in me exstitisse, contra incredibilem contentionem clarissimi et potentissimi viri,

    id. ib. 7, 2, 2; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    nomen prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi,

    as a compensation for, Plin. 2, 63, 63, § 154.—So esp., valere contra, to weigh against, counterbalance, avail or prevail against: non vereor ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

    (illa facta) pro periculo potius quam contra salutem valere debere,

    Cic. Part. Or. 35, 120; id. Off. 3, 29, 104:

    contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium?

    Hor. Epod. 11, 11; Sen. Ben. 4, 15, 1; id. Cons. Helv. 5, 5; so,

    robur habere contra: si contra unamquamlibet partem fortunae satis tibi roboris est,

    id. ib. 13, 2;

    so of counterchecks: in Creta decem qui cosmoe vocantur, ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic illi contra vim regiam constituti,

    Cic. Rep. 2, 33, 58.—Of antidotes: cimicum natura contra serpentium morsus valere dicitur, item contra venena omnia, Plin. 29, 4, 17, § 61.—Hence,
    c.
    Colloq., aliquid contra aurum est, something is worth gold, is superb, both predicatively and attributively (cf.: auro contra, I. A. 2. supra): hujusce pomaria in summa Sacra Via ubi poma veneunt, contra aurum imago, a spectacle for gold, i. e. a magnificent sight, Varr. R. R. 1, 2, 10 MSS. (al. aliter):

    numcubi hic vides citrum... num quod emblema aut lithostratum? quae illic omnia contra aurum,

    superb, id. ib. 3, 2, 4 MSS. (Schneid. omits aurum, ex conj.):

    oneravi vinum, et tunc erat contra aurum,

    Petr. 7, 6.—
    d.
    Transf., of replies, with aiebat, inquit, etc.; both in friendly and inimical sense; esp., contra ea, contra haec, = the adv. contra:

    contra ea Titurius sero facturos clamitabat, etc.,

    Caes. B. G. 5, 29:

    contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et, etc., aiebat,

    Liv. 3, 57, 1; 24, 45, 4:

    quae contra breviter fata est vates,

    Verg. A. 6, 398:

    contra quod disertus Tu impie fecisti inquit, etc.,

    Quint. 7, 1, 53 (cf.: contra ea, II. E. 1. infra).
    B.
    Denoting hostility or disadvantage.
    1.
    With verbs of hostile action.
    a.
    Of physical exertion:

    pugnavere et tertio consulatu ejus viginti (elephanti) contra pedites quingentos,

    Plin. 8, 7, 7, § 22:

    proelium Afri contra Aegyptios primi fecere fustibus,

    id. 7, 56, 57, § 200; 8, 40, 61, § 142. —
    b.
    Referring to warfare (usu. adversus), bellum gerere (rarely for cum or adversus; but contra patriam, contra aras, etc., not cum patria, etc.; cf.

    bellum, II. A. 1. e.): a quo prohibitos esse vos contra Caesarem gerere bellum (opp. pro),

    Cic. Lig. 8, 25; id. Phil. 5, 10, 27; Liv. Ep. 129.—With bellum suscipere:

    contra Antonium,

    Cic. Phil. 8, 2, 5; so,

    contra patriam,

    id. Sull. 20, 58:

    pugnare contra patriam,

    id. ib. 25, 70:

    contra conjuges et liberos,

    Sen. Ben. 5, 15, 5:

    armatum esse contra populum Romanum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32.—With arma ferre (freq.), Cic. Phil. 2, 29, 72; 13, 21, 47; Liv. 28, 28, 15; Nep. Att. 4, 2; Tib. 1, 6, 30; Ov. M. 4, 609; 13, 269; id. P. 1, 1, 26.—With arma sumere or capere, Cic. Rab. Perd. 6, 19; id. Phil. 4, 1, 2; 4, 3, 7:

    armis contendere contra,

    Caes. B. G. 2, 13:

    arma alicui dare (trop.),

    Cic. Phil. 2, 21, 53:

    aciem instruere (trop.),

    Liv. 25, 4, 4:

    exercitum comparare,

    Cic. Phil. 3, 6, 14; 4, 1, 2:

    exercitum instruere,

    id. Cat. 2, 11, 24:

    exercitum ducere and adducere,

    id. Phil. 4, 2, 5; 3, 4, 11:

    exercitum contra Philippum mittere,

    id. Inv. 1, 12, 17:

    naves ducere contra,

    Hor. Epod. 4, 19:

    ducere contra hostes,

    Liv. 1, 27, 4:

    florem Italiae educere contra,

    Cic. Cat. 2, 11, 24:

    proficisci contra,

    to march against, Liv. 1, 11, 3; 8, 2, 5:

    auxilium ferre Rutulis contra Latinos,

    Plin. 14, 12, 14, § 88:

    juvare aliquem contra,

    Caes. B. C. 1, 35:

    consilium inire contra Sequanos,

    to take hostile measures against, id. B. G. 6, 12.—
    c.
    Of legal contention (more freq. adversus, except with verbs of saying).
    (α).
    In gen., with agere or causam agere, to act as counsel against a party or his attorney:

    cum agerem contra hominem disertissimum nostrae civitatis,

    Cic. Caecin. 33, 97; id. Brut. 63, 226; Sen. Ben. 4, 15, 3; Quint. 11, 1, 59.—Causam recipere or suscipere contra, to accept a retainer against:

    (causam) quam receperam contra pueros Octavios,

    Cic. Att. 13, 49, 1; Quint. 6, 1, 12; Plin. Ep. 4, 17, 1.—Adesse alicui contra, to appear, act as one's counsel against:

    rogavit me Caecilius ut adessem contra Satrium,

    Cic. Att. 1, 1, 3; Plin. Ep. 1, 7, 5 al.; cf.:

    esse contra,

    id. ib. 1, 18, 3.— Trop.: conquesturus venit;

    at contra se adfuit et satisfacienti satisfecit,

    Sen. Fragm. Amic. 14, 1, 89:

    causam defendere contra,

    against the accuser, Cic. de Or. 1, 39, 178:

    statuere contra aliquem (sc. causam),

    to establish a case against an adversary, id. Or. 10, 34:

    actio competit contra,

    Dig. 49, 14, 41:

    querelam instituere contra,

    ib. 5, 2, 21, § 1:

    bonorum possessionem petere contra,

    ib. 5, 2, 23:

    jus obtinere contra,

    Cic. Quint. 9, 34:

    pugnare contra,

    to struggle against the accuser, id. Sull. 17, 49; id. Verr. 1, 11, 33:

    id quod mihi contra illos datum est,

    i. e. a local advantage over, id. Tull. 14, 33:

    judicare contra aliquem,

    id. Fl. 20, 48; Dig. 21, 2, 55; 5, 2, 14; Just. Inst. 4, 17, 2:

    pronuntiare contra,

    Paul. Sent. 5, 34, 2: dare sententiam contra, Dig. 21, 2, 56, § 1:

    decernere contra,

    Cic. Fl. 31, 76:

    appellare contra aliquem,

    Dig. 49, 1, 3; 49, 5, 6; cf.:

    contra sententiam,

    Cod. Just. 7, 62, 32, § 2.—Sentire contra aliquem, to have an opinion unfavorable to:

    cur vos (cum) aliquid contra me sentire dicatis, etc.,

    Cic. Caecin. 27, 79.—
    (β).
    Venire contra aliquem, to appear as counsel for one's adversary:

    quid tu, Saturi, qui contra hunc venis, existimas aliter?

    Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Mur. 4, 9; id. Phil. 8, 6, 18.—Venire contra rem alicujus, to give advice damaging one's interests:

    contra rem suam me venisse questus est,

    Cic. Phil. 2, 2, 3.—
    (γ).
    With dicere and other verbs of saying. (aa) Of a lawyer pleading against a lawyer:

    ipse ille Mucius, quid in illa causa cum contra te diceret, attulit quod? etc.,

    Cic. de Or. 1, 57, 244:

    cum ille contra me pro Sex. Naevio diceret,

    id. Brut. 60, 2, 7; id. de Or. 2, 7, 30; id. Rosc. Am. 15, 45; id. Div. in Caecil. 14, 44; id. Planc. 2, 5; id. Brut. 26, 102; so,

    causam dicere,

    id. Or. 2, 23, 98:

    causam perorare,

    id. Quint. 24, 77.—(bb) Of a lawyer's pleading against the parties: dic mihi, M. Pinari, num si contra te dixero mihi male dicturus es? Servil. ap. Cic. de Or. 2, 65, 261; 3, 34, 138; 1, 14, 60; id. Or. 35, 123; Quint. 11, 1, 57; cf. with ellipsis of acc.:

    quorum alter pro Aufldia, contra dixit alter,

    id. 10, 1, 22.—(ng) Of a party against a lawyer:

    si Gaditani contra me dicerent,

    if the Gaditani were my adversaries, Cic. Balb. 17, 38.—(dd) Of witnesses and experts, and the pleadings against them:

    si decressent legationem quae contra istum diceret,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: contra testes dicere (opp. a testibus or pro testibus). Auct. Her. 2, 6, 9; Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf.:

    testimonium in aliquem dicere,

    id. Sull. 17, 48; Quint. 7, 4, 36):

    contra juris consultos dicere,

    against their legal opinions, Cic. Caecin. 24, 69.—So of witnesses in scientific questions:

    contra testes dicendum est,

    Sen. Q. N. 7, 16, 1.—(ee) Dicere or contendere aliquid contra aliquem, to maintain a point against:

    cum interrogamus adversarios... quid contra nos dici possit,

    Auct. Her. 4, 23, 33:

    tamenne vereris ut possis hoc contra Hortensium contendere?

    Cic. Quint. 25, 78. —
    d.
    Of literary adversaries, mostly with verbs of saying and writing:

    cum scriberem contra Epicurios,

    Cic. Att. 13, 38, 1:

    contra Epicurum satis superque dictum est,

    id. N. D. 2, 1, 2:

    contra Brutum,

    id. Tusc. 5, 8, 21:

    contra Academiam,

    id. Ac. 2, 19, 63; id. Fin. 1, 1, 2; 5, 8, 22; id. Tusc. 5, 11, 32; 5, 30, 84; id. Ac. 2, 4, 17:

    contra autem omnia disputatur a nostris,

    id. Off. 2, 2, 8.—
    e.
    Of public and political adversaries (syn. adversus and in).
    (α).
    In gen.:

    sentire contra,

    Cic. Mil. 2, 5:

    pugnare contra bonos,

    id. Sull. 25, 71:

    contra eos summa ope nitebatur nobilitas,

    Sall. C. 38, 2; Cic. Sest. 19, 42; 52, 112:

    (tribuni) qui aut contra consulem, aut pro studio ejus pugnabant,

    Liv. 39, 32, 12.—
    (β).
    Of political speaking:

    cum (Cato) eo ipso anno contra Serv. Galbam ad populum summa contentione dixisset,

    Cic. Brut. 20, 80; so id. Imp. Pomp. 17, 53; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1.—
    f.
    Of hostile or criminal acts in gen. (syn.:

    adversus, in): inire consilia contra,

    Cic. Rosc. Am. 38, 110; id. Cat. 1, 7, 18:

    manum comparare contra aliquem,

    id. Sull. 24, 68:

    conjurationem facere,

    id. ib. 4, 12:

    congredi,

    id. Lig. 3, 9; Sall. J. 64, 4:

    aliquid contra imperatorem moliri,

    Just. Inst. 4, 18, 3:

    nec dolor armasset contra sua viscera matrem,

    against her own offspring Ov. R. Am. 59.—Facere contra (more freq. with abstr. objects; cf. II. C. 1. f. b infra): nunc te contra Caesarem facere summae stultitiae est, to take parts against, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 2:

    eae (res) contra nos ambae faciunt,

    operate against us, id. Quint. 1, 1.—With verbs of saying, etc.:

    homo disertus non intellegit, eum quem contra dicit laudari a se?

    Cic. Phil. 2, 8, 18; 2, 1, 2; 2, 21, 51; Sen. Ep. 15, 3, 70:

    epigramma quod contra quamdam Gelliam scripsit,

    Lampr. Alex. Sev. 38:

    disputare contra deos, in two signif.: contra deum licet disputare liberius,

    to accuse, reproach a god, Cic. N. D. 3, 31, 76; but: mala et impia consuetudo est contra deos disputandi, to reason against the gods, i. e. against their existence, id. ib. 2, 67, 168.—
    2.
    Predicatively, with esse (videri, etc.), against, injurious to, unfavorable, prejudicial, to one's disadvantage: ut [p. 456] ex senatusconsulto neque cujus intersit, neque contra quem sit intellegi possit, Cic. Mur. 32, 68; id. de Or. 3, 20, 75; 2, 74, 299; 2, 81, 330; id. Sull. 13, 39; Sen. Ben. 6, 31, 6:

    licentiam malis dare certe contra bonos est,

    injurious to, Quint. 4, 2, 75:

    res contra nos est, of unfavorable chances in a lawsuit,

    id. 4, 66, 1; 4, 2, 75; 5, 13, 32.—Often, contra aliquem = quod est contra aliquem, referring to indef. pronouns or adjectives:

    nihil contra me fecit odio mei = nihil quod esset contra me,

    Cic. Har. Resp. 3, 5; id. Off. 3, 31, 112:

    quibus (temporibus) aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim,

    id. Phil. 2, 10, 24.—
    3.
    Added adverb. to the predicate, mostly referring to purpose, with hostile intent, for the purpose of some hostile act, in order to oppose, in opposition:

    Caesarine eam (provinciam) tradituri fuistis, an contra Caesarem retenturi?

    or keep it against Caesar, Cic. Lig. 7, 23:

    sero enim resistimus ei quem per annos decem aluimus contra nos,

    id. Att. 7, 5, 5:

    judicium illud pecunia esse temptatum non pro Cluentio, sed contra Cluentium,

    id. Clu. 4, 9; id. Imp. Pomp. 17, 52; id. Ac. 2, 28, 92:

    cum quae facitis ejusmodi sint ut ea contra vosmet ipsos facere videamini,

    id. Rosc. Am. 36, 104; Sen. Ep. 3, 7, 3: Curio se contra eum totum parat, i. e. to speak against him, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10; Caes. B. C. 1, 85 ter; Sen. Q. N. 1, 7, 1; Plin. 16, 39, 74, § 192; Plin. Pan. 41.—So with the force of a temporal clause:

    fidem meam quam essent contra Massam Baebium experti,

    in the suit against, Plin. Ep. 3, 4, 4.—
    4.
    Dependent on adjectives (rare):

    contra se ipse misericors,

    to his own injury, Phaedr. 4, 18, 3:

    severissimus judex contra fures,

    Lampr. Alex. Sev. 28.—
    5.
    With nouns.
    a.
    Acc. to 1. b.:

    ut quam maximae contra Hannibalem copiae sint,

    Cic. Inv. 1, 12, 17; cf. Vell. 2, 76, 3.—
    b.
    Acc. to 1. c. and 1. e.; so esp., oratio contra (cf.: oratio in).
    (α).
    Oratio contra (never in), of an address against the counsel of a party or against the prosecutor:

    quid in omni oratione Crassus vel apud centumviros contra Scaevolam, vel contra accusatorem Brutum, cum pro Cn. Plancio diceret?

    Cic. de Or. 2, 54, 220; cf.:

    Cato pro se contra Cassium = in oratione contra,

    Gell. 10, 15, 3; so,

    haec perpetua defensio contra Scaevolam,

    Cic. de Or. 2, 54, 221:

    orationem illam egregiam quam (Aeschines) in Ctesiphontem contra Demosthenem dixerat,

    id. ib. 3, 56, 213.—
    (β).
    Of an address against the party, either in judicial or political affairs:

    unam orationem contra Gracchum reliquit,

    Cic. Brut. 26, 99:

    (Demosthenis) oratio contra Leptinem... contra Aeschinem falsae legationis,

    id. Or. 31, 111; Gell. 10, 24, 10; 10, 18, 91; Cic. Brut. 46, 169; Quint. 12, 10, 61; Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Brut. 44, 164; Gell. 13, 25 (24), 15; cf. Quint. 4, 3, 13; 11, 2, 25.—
    c.
    Acc. to 1. f.:

    contra patres concitatio et seditio,

    Cic. Brut. 14, 56.—Of animals:

    contra volpium genus communibus inimicitiis,

    Plin. 10, 76, 96, § 207.
    C.
    With inanimate and abstract objects.
    1.
    Directly dependent on verbs (cf. B. 1.).
    a.
    Of physical or moral exertion:

    cum fulmina contra Tot paribus streperet clipeis,

    Verg. A. 10, 567:

    pugnandum tamquam contra morbum, sic contra senectutem,

    Cic. Sen. 11, 35:

    contra verum niti,

    Sall. J. 35, 8:

    contra fortunam luctari,

    Sen. Ben. 7, 15, 2; id. Brev. Vit. 10, 1; id. Ep. 78, 15; 99, 32; cf. Cic. Off. 1, 31, 110.—
    b.
    Of warfare (lit. and trop.):

    bellum contra aras, focos, vitam fortunasque gerere,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    bellum gerimus... contra arma verbis,

    id. Fam. 12, 22, 1.—So of logical contradictions:

    artificis autem est invenire in actione adversarii quae semet ipsa pugnent,

    Quint. 5, 13, 30.—
    c.
    Of legal contention.
    (α).
    Of the actions of the counsel or prosecutor: dicere, or perorare, agere contra aliquid, to plead against, contest something:

    contra argumenta, rumores, tabulas, quaestiones (opp. ab argumentis, etc.),

    Auct. Her. 2, 6, 9 sqq.; Cic. de Or. 2, 27, 118:

    contra ratiocinationem,

    id. Inv. 2, 50, 153: contra scriptum dicere, to contest, controvert a written law or a document, id. ib. 2, 47, 138; 2, 48, 143; id. Brut. 39, 145; Quint. 7, 7, 1:

    contra caput dicere,

    to plead against life, Cic. Quint. 13, 44 (cf.:

    servum in caput domini interrogare,

    Paul. Sent. 1, 1, 34; 5, 16, 5 and 8; 5, 46, 3): contra libertatem agere, Dig. 40, 12, 26.—Pregn.:

    contra rerum naturam, contraque consuetudinem hominum dicere (opp. contra nos dicere),

    Cic. Rosc. Am. 15, 45.—
    (β).
    Of judicial decisions contradicting documents, etc.:

    contra tabulas judicare,

    Cic. de Or. 2, 70, 281:

    contra testamentum,

    Dig. 2, 17, § 1:

    contra sententiam dicere,

    ib. 49, 8, 1, § 2.—
    (γ).
    Admittere aliquem contra bona, to admit a petition for bonorum possessio (cf.:

    inmittere in bona),

    Dig. 38, 2, 3, § 6.—
    d.
    Of antagonism in literary and ethical questions.
    (α).
    To contend that something is false:

    dicere, disputare, disserere contra opinionem or sententiam,

    Cic. Tusc. 1, 4, 8; 5, 19, 55; id. de Or. 3, 18, 67; id. Fin. 5, 4, 10; id. Ac. 2, 18, 60; Sen. Ira, 1, 3, 3; id. Ep. 87, 5; 102, 5 (cf.:

    in sententiam dicere,

    in support of an opinion, Caes. B. G. 1, 45):

    contra sensus dicere,

    Cic. Ac. 2, 31, 101:

    contra rhetoricen dicere,

    Quint. 2, 17, 40.—
    (β).
    Of criticism, hostility to principles, etc.:

    contra Iliadem et Odysseam scribere,

    Vitr. 7, praef. 8:

    contra quorum disciplinam ingenium ejus exarserat,

    Cic. Tusc. 5, 29, 83.—
    (γ).
    Ethically:

    contra voluptatem dicere,

    that pleasure is a moral evil, Cic. Fin. 5, 8, 21:

    contra mortem loqui,

    that death is no evil, Sen. Ep. 82, 7;

    in both senses: contra vitia, pericula, fortunam, ambitionem,

    id. ib. 100, 10:

    contra fortunam gloriari,

    that fortune has no power over him, Cic. Tusc. 5, 9, 26; Sen. Ep. 26, 5.—
    e.
    Of public and political acts and speeches:

    contra potentiam accusatorum dicere,

    Cic. Brut. 44, 164:

    contra legem dicere or verba facere,

    id. Imp. Pomp. 15, 53; Liv. 34, 8, 1:

    rogationem ferre contra coloniam ( = contra legem de colonia deducenda),

    Cic. Clu. 51, 140; Auct. Her. 1, 17, 21; Plin. 8, 17, 24, § 64.—
    f.
    Of hostility, injury, wrongs, etc.
    (α).
    In gen.:

    senatusconsulto quod contra dignitatem tuam fieret,

    directed against, Cic. Fam. 12, 29, 2:

    contra rem publicam se commovere,

    id. Cat. 1, 26; 1, 3, 7:

    incitari,

    id. Sest. 47, 100:

    consilia inire,

    id. Agr. 2, 3, 8:

    conjurationem facere,

    Sall. C. 30, 6:

    contra salutem urbis incitari,

    Cic. Cat. 3, 8, 20:

    cogitare aliquid contra salutem,

    id. ib. 3, 9, 21: contra voluntatem or studium dicere, to oppose one's will in a speech:

    esse aliquem in civitate qui contra ejus (Chrysogoni) voluntatem dicere auderet,

    id. Rosc. Am. 22, 60; id. Phil. 1, 11, 28; id. de Or. 3, 34, 138; id. Mur. 4, 10; Tac. H. 2, 91:

    ne quid contra aequitatem contendas, ne quid pro injuria,

    do not array yourself against equity, Cic. Off. 2, 20, 71.— Trop.:

    quis non contra Marii arma, contra Suliae proscriptionem irascitur? ( = Mario propter arma, Sullae propter proscriptionem),

    Sen. Ira, 2, 2, 3.—
    (β).
    In partic.: facere contra aliquid (syn. adversus), to commit an offence against, to transgress, etc.:

    si quis ad Antonium profectus esset... senatus existimaturum eum contra rem publicam fecisse,

    Cic. Phil. 8, 11, 33; id. Mil. 5, 13; 6, 14; id. Off. 3, 10, 43; 3, 25, 95; S. C. ap. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 6; Liv. 25, 4, 7; so,

    contra salutem rei publicae facere,

    Cic. Dom. 38, 102:

    contra majestatem,

    against the emperor, Dig. 48, 4, 5:

    contra leges,

    Cic. Dom. 18, 48; id. Vatin. 7, 18; id. Fin. 2, 17, 55; id. Mur. 32, 67; id. de Or. 3, 19, 70; cf. id. Clu. 34, 92; id. Mur. 32, 68; id. Dom. 14, 38; id. Phil. 10, 6, 13; Gai Inst. 4, 121:

    contra edictum (praetoris),

    Cic. Verr 2, 3, 10, § 25; Dig. 39, 1, 20, § 1:

    contra foedus,

    Cic. Balb. 6, 16:

    contra jusjurandum ac fidem,

    id. Off. 3, 10, 43; id. Lael. 3, 30, 74; id. Verr. 2, 3, 3, § 7; Prop. 3, 30, 44 (2, 32, 44).—And ironically:

    tune contra Caesaris nutum (sc. facies)?

    Cic. Att. 14, 10, 1.—Rarely contra ea facere = contra facere, adverb. (cf. I. B. 8. and II. E. 1. b.):

    corpus in civitatem inferri non licet... et qui contra ea fecerit, extra ordinem punitur,

    Paul. Sent. 1, 21, 2; 1, 21, 12.—
    2.
    Predicatively with esse (usu. impers.), in violation of, in conflict with, contrary to (cf. 3. g).
    (α).
    With esse expressed as the predicate:

    hominem hominis incommodo suum augere commodum magis est contra naturam quam mors,

    Cic. Off. 3, 5, 21; id. Fin. 3, 9, 31; id. N. D. 3, 13, 33; Sen. Ep. 5, 4; Plin. 7, 8, 6, § 45:

    contra leges or legem est,

    Cic. Pis. 13, 30; id. Mur. 32, 67:

    contra officium est,

    id. Off. 3, 10, 43; 1, 10, 32; 1, 6, 19; cf. id. Lael. 11, 39; id. Off. 3, 15, 63; Liv. 6, 40, 5; Sen. Q. N. 2, 37, 2; Gai Inst. 3, 157; Dig. 30, 1, 112, § 3; 16, 3, 1, § 7.—With ellipsis of object (naturam), Cic. Fin. 5, 29, 89; cf.:

    adeo res ista non habet ullam moram quae contra causas ignium sit,

    unfavorable to the formation of fire, Sen. Q. N. 2, 26, 7.—
    (β).
    With verbal predicate, referring to an indef. pron. or adj., with esse understood:

    scis hunc... nihil umquam contra rem tuam cogitasse ( = nihil quod contra rem tuam esset),

    Cic. Rosc. Am. 50, 147; id. Mil. 5, 13:

    aliquid contra animum audiendi,

    something against our liking, Sen. Const. 19, 2.—So mostly with facere:

    si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque fecerint,

    Cic. Off. 1, 41, 148; id. Att. 3, 23, 2; 2, 22, 2; id. Off. 3, 15, 63; Sall. C. 15, 1; Dig. 8, 2, 11; 8, 2, 17; 35, 1, 79, § 2. —
    (γ).
    Contra officium, substantively, = id quod contra officium est:

    Sic inter recte factum atque peccatum, officium et contra officium, media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37.—
    3.
    Adverbially with the predicate.
    (α).
    In order to oppose, in opposition to, with hostile intent (cf. B. 3.):

    eidem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae rogatam esse dicebant,

    that the proposal of the law was an attack on the republic, Cic. Prov. Cons. 19, 45; id. Rab. Perd. 12, 35; id. Phil. 10, 10, 22:

    imperator contra postulata Bocchi nuntios mittit,

    to reply to the demands, Sall. J. 83, 3; 25, 6; so,

    advocare contra,

    Sen. Cons. Polyb. 12, 4; id. Ep. 15, 2, 52:

    si contra mortem te praeparaveris,

    to meet death, id. ib. 11, 3, 8.—
    (β).
    With the force of a clause of manner, injuriously to, etc.:

    quibus contra valetudinis commodum laborandum est,

    Cic. Mur. 23, 47; Suet. Aug. 78:

    contra hominis salutem,

    with danger to a man's life, Cod. Just. 7, 62, 29.—
    (γ).
    In gen., of conflict with some rule or principle, contrary to, in violation of, without regard to ( = ita ut contra sit; cf. 2. supra; very freq. from the class. period;

    syn. adversus): ceperitne pecunias contra leges P. Decius,

    Cic. de Or. 2, 31, 136; id. Verr. 2, 1, 4, § 10; id. Fl. 34, 86:

    pecuniam contra leges auferre,

    id. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 5, 18, § 46; id. Har. Resp. 26, 56:

    contra legem,

    id. Rab. Perd. 3, 8; id. Dom. 16, 41:

    contra jus fasque,

    id. Har. Resp. 16, 34; id. Quint. 6, 28:

    contra jus,

    Liv. 5, 4, 14; id. Dom. 13, 55; id. Verr. 2, 5, 13, § 34:

    contra jus gentium,

    Liv. 4, 32, 5; 9, 10, 10; 21, 25, 7; 5, 36, 6;

    6, 1, 6: contra juris rigorem,

    Dig. 40, 5, 24, § 10 et saep.:

    contra testimonium aliquid judicare,

    without regard to, Cic. Brut. 31, 117:

    aliquid contra verecundiam disputare,

    contrary to the rules of decency, id. Off. 1, 35, 128:

    aliquid contra fidem constituere,

    Quint. 5, 13, 34:

    quae majores nostri contra lubidinem animi sui recte atque ordine fecere,

    contrary to the dictates of passion, Sall. C. 51, 4; id. J. 33, 1; cf. of logical opposition, II. E. 2. infra.—
    4.
    Dependent on substt.
    a.
    Of physical strife:

    scit ille imparem sibi luctatum contra nexus (draconis),

    Plin. 8, 12, 12, § 33. —
    b.
    Of warfare:

    imperatorum copia contra tuum furorem,

    Cic. Mur. 39, 83:

    Parthorum gloria contra nomen Romanum,

    Liv. 9, 18, 6: in castris perditorum contra patriam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 6.—
    c.
    Of legal contention:

    causa contra scriptum,

    Cic. Inv. 2, 46, 135.—
    d.
    Of political speaking:

    divina M. Tullii eloquentia contra leges agrarias,

    Quint. 2, 16, 7; 9, 3, 50; Gell. 18, 7, 7.—
    e.
    Of literary opposition:

    Caesaris vituperatio contra laudationem meam,

    Cic. Att. 12, 40, 1.—
    f.
    Of hostility, etc.:

    cujus factum, inceptum, conatumve contra patriam,

    Cic. Cat. 2, 12, 27:

    ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram,

    Liv. 6, 40, 5.—
    g.
    Of injury:

    vitae cupiditas contra rem publicam,

    Cic. Planc. 37, 90: contra serpentes venenum, fatal to serpents, or as a defence against serpents, Plin. 7, 2, 2, § 15.—
    h.
    Of violation, disregard, etc. (cf. 3. g):

    iter contra senatus auctoritatem,

    Cic. Phil. 2, 19, 48:

    contra consuetudinem somnium,

    Plin. 10, 77, 98, § 211:

    bonorum possessio contra tabulas,

    Dig. 37, 4, 3, § 13; Gai Inst. 3, 41.—
    5.
    Dependent on adjectives (very rare; cf.

    II. D. 2. c. infra): contraque patris impii regnum impotens, avum resolvam,

    Sen. Herc. Fur. 966.
    D.
    Of defence, protection, and resistance (syn.: adversus, ab).
    1.
    Against persons.
    a.
    Dependent on verbs:

    cum populus Romanus suam auctoritatem vel contra omnes qui dissentiunt possit defendere,

    Cic. Imp. Pomp. 22, 63: si ego consul rem publicam [p. 457] contra te et gregales tuos defendissem, id. Sest. 52, 111; 22, 49; 8, 20; id. Fam. 11, 27, 7; id. Phil. 2, 18, 45:

    contra quem multum omnes boni providerunt,

    provided a great defence, id. Mur. 38, 81: formula qua utitur patronus contra libertum qui eum in jus vocat, as a defence against, Gai Inst. 4, 46. —And of protection of plants against injurious animals:

    contra haec animalia proderit, si, etc.,

    Pall. 10, 3, 2.—
    b.
    Dependent on adjectives, mostly participial:

    paratus contra,

    Cic. Mil. 21, 56:

    nihil satis firmum contra Metellum,

    Sall. J. 80, 1:

    contra potentes nemo est munitus satis,

    Phaedr. 2, 6, 1.—
    2.
    Against inanimate and abstract things.
    a.
    Dependent on verbs:

    contra avium morsus munitur vallo aristarum,

    Cic. Sen. 15, 51:

    propugnaculum, quo contra omnes meos impetus usurum se putat,

    id. Verr. 2, 3, 16, § 40; 2, 5, 39, § 102:

    publicam causam contra vim armatam suscipere,

    id. Dom. 34, 91; id. Quint. 30, 94; id. Leg. 3, 3, 9:

    contra tantas difficultates providere,

    Sall. J. 90, 1; 76, 4; so,

    contra ea,

    id. ib. 57, 5:

    patricii vi contra vim resistunt,

    Liv. 3, 13, 4; Plin. 14, 2, 4, § 28; Tac. Agr. 45; Sen. Prov. 4, 12; id. Const. 5, 4.—
    b.
    Dependent on substt.:

    suffragia contra oppugnationem vestrae majestatis,

    Cic. Rab. Perd. 12, 35:

    defensio contra vim,

    id. Mil. 5, 14:

    patronus justitiae fuit contra orationem Phili,

    id. Lael. 7, 25; Plin. 29, 2, 9, § 30; 14, 3, 4, § 40:

    contra labores patientia,

    id. 23, 1, 22, § 37.—
    c.
    Dependent on adjectives (in Cic. freq. with P. a. predicatively used; otherwise very rare;

    in later prose freq.): nec est quidquam Cilicia contra Syriam munitius,

    against an attack from the side of Syria, Cic. Fam. 14, 4, 4:

    ut nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem posset esse,

    id. Verr. 2, 5, 15, § 39; id. Fin. 1, 16, 51; id. Mil. 25, 67; id. Tusc. 5, 8, 19; 5, 27, 76:

    vir contra audaciam firmissimus,

    id. Rosc. Am. 30, 85; Sall. J. 33, 2; 28, 5:

    fortis contra dolorem,

    Sen. Ep. 98, 18; Quint. 12, 1, 10:

    callosus,

    Plin. 11, 37, 54, § 147; 14, 2, 4, § 23:

    far contra hiemes firmissimum,

    id. 18, 8, 19, § 83:

    equus tenax contra vincula,

    Ov. Am. 3, 4, 13:

    contraque minantia fata pervigil,

    Claud. I. Cons. Stil. 1, 284.—
    3.
    Of remedies against sickness and its causes, poison, etc.; so only in Plin.; in Pall. only of preventives and of protection against hurtful animals, and against mental perturbations in gen.; cf. infra (syn. ad in Cat., Cic., Cels., Col.; adversus only in Celsus, who also has in with abl.).
    (α).
    Dependent on verbs:

    cujus et vinum et uva contra serpentium ictus medetur,

    Plin. 14, 18, 22, § 117; 7, 2, 2, § 13:

    prodest et contra suspiria et tussim,

    id. 20, 13, 50, § 128:

    valet potum contra venena,

    id. 28, 7, 21, § 74; 29, 4, 22, § 71; 29, 4, 26, § 81; 28, 8, 27, § 98; 16, 37, 71, § 180; 35, 6, 14, § 34; 28, 6, 18, §§ 65-67.—
    (β).
    Dependent on substt.:

    remedium contra morsus,

    Plin. 8, 32, 50, § 118; 10, 59, 79, § 163:

    contra venena esse omnia remedio,

    id. 16, 44, 95, § 251; 17, 24, 37, § 240; 7, 1, 1, § 4.—
    (γ).
    Dependent on adjectives:

    vinum quod salutare contra pestilentiam sit,

    Pall. 11, 14, 17.—
    (δ).
    Appositively, as a remedy:

    cujus lacteum succum miris laudibus celebrat... contra serpentes et venena,

    Plin. 5, 1, 1, § 16; 29, 4, 26, § 83. —So of remedies against affections:

    Tiberium tonante caelo coronari ea (lauro) solitum ferunt contra fulminum metus,

    Plin. 15, 30, 40, § 135; cf. Sen. Ira, 2, 21, 1; id. Tranq. 5. 1.
    E.
    Of logical opposition.
    1.
    With a neuter demonstrative (contra ea, contra haec, contra quae, quod contra = contra, adv.).
    a.
    The contrary, the reverse (very rare; cf.

    I. D. 1.): sed mihi contra ea videtur,

    but to me the contrary seems true, Sall. J. 85, 1:

    omnia quae contra haec sunt, omnia quae contra sunt,

    and vice versa, Quint. 5, 10, 90. —
    b.
    Contra ea, on the contrary, in logical antithesis (not in Cic. and Sall.; once in Caes. and Quint.; several times in Liv. and Nep.; cf.: contra ea, in other uses, II. A. 2. e. a, II. D. 2. a., II. A. 3. d., II. C. 1. f.):

    omnes arderent cupiditate pugnandi... contra ea Caesar... spatiumque interponendum... putabat ( = at contra),

    but Caesar on the contrary, Caes. B. C. 3, 74: superbe ab Samnitibus... legati prohibiti commercio sunt;

    contra ea benigne ab Siculorum tyrannis adjuti,

    Liv. 4, 52, 6; 2, 60, 1; 21, 20, 6;

    44, 43, 5: pater... Thracem me genuit, contra ea mater Atheniensem,

    Nep. Iphicr. 3, 4; id. praef. 6; id. Alcib. 8, 1.—And after a question, with immo (cf. I. E. 5. b.):

    an infirmissimi omnium... (sumus)? Immo contra ea vel viribus nostris, vel, etc., tuti (sumus),

    Liv. 41, 24, 8.—
    c.
    Quod contra, by anastrophe (v. F. 1.), contrary to which, whereas, while on the contrary (only once in Lucr. and three times in Cic.):

    illud in his rebus vereor ne forte rearis, Inpia te rationis inire elementa viamque indugredi sceleris: quod contra saepius illa Religio peperit scelerosa atque impia facta,

    whereas on the contrary, Lucr. 1, 81:

    cujus a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari),

    Cic. Sen. 23, 84:

    quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,

    id. Lael. 24, 90 (B. and K. place a comma after oportebat; cf.

    Nauck ad loc.): reliquum est ut eum nemo judicio defenderit: quod contra copiosissime defensum esse contendi,

    id. Quint. 28, 87 (many consider contra in all these passages as an adverb; cf. Hand, Turs. II. p. 121 sq.; some explain quod as an ancient ablative, = qua re;

    v. Ritschl,

    Plaut. Exc. p. 57, Munro ad Lucr. 1, 82).—
    2.
    With an abstract noun, with the force of the adverb contra with ac or atque (I. F. 1.), contrary to, contrary to what, etc. (esp. in Sall., not in Cic.; cf. praeter): celeriter contraque omnium opinionem confecto itinere, contrary to the opinion ( = contra ac rati erant), Caes. B. G. 6, 30:

    contra opinionem Jugurthae ad Thalam perveniunt,

    Sall. J. 75, 9; Hirt. B. G. 8, 40.—Contra spem either contrary to the opinion, or against the hope:

    Metellus contra spem suam laetissume excipitur ( = contra ac ratus, veritus est),

    Sall. J. 88, 1; so,

    cetera contra spem salva invenit,

    Liv. 9, 23, 17:

    contra spem omnium L. Furium optavit,

    id. 6, 25, 5; Curt. 8, 4, 45;

    but: at Jugurtha contra spem nuntio accepto ( = contra ac speraverat),

    Sall. J. 28, 1; Liv. 24, 45, 3:

    postquam... Jugurtha contra timorem animi praemia sceleris adeptum sese videt,

    Sall. J. 20, 1:

    ipse in Numidiam procedit, ubi contra belli faciem tuguria plena hominumque... erant ( = contra ac in bello evenire solet),

    id. ib. 46, 5:

    contra famam,

    Plin. 13, 22, 43, § 126; 7, 53, 54, § 180:

    segniterque et contra industriam absconditae formicae,

    slowly, and in a manner different from their usual activity, id. 18, 35, 88, § 364.—Of persons:

    frigidam potionem esse debere, contra priores auctores, Asclepiades confirmavit,

    contrary to the opinion of the former physicians, Cels. 4, 26 (19).
    F.
    Sometimes by anastrophe after its noun.
    1.
    In prose, after relatives, esp. in Cic.:

    quos contra disputant,

    Cic. Ac. 2, 15, 47:

    quem contra dicit,

    id. Phil. 2, 8, 18 (v. II. B. 1. f.):

    quem contra veneris,

    id. Mur. 4, 9:

    quas contra, praeter te, etc.,

    id. Vatin. 7, 18:

    eos ipsos quos contra statuas,

    id. Or. 10, 34:

    quos contra me senatus armavit,

    id. Att. 10, 8, 8:

    quam contra multa locutus est,

    Sen. Ep. 82, 7, Plin. Ep. 1, 23, 3; Claud. in Rufin. 1, 332; v. also E. 1. c. supra.—
    2.
    After other words ( poet. and in post-Aug. prose):

    hunc igitur contra mittam contendere causam,

    Lucr. 4, 471:

    dicere eos contra,

    id. 4, 484:

    donique eum contra,

    id. 5, 708:

    agmina contra,

    Verg. A. 12, 279:

    magnum Alciden contra,

    id. ib. 5, 414:

    Paridem contra,

    id. ib. 5, 370:

    Italiam contra,

    id. ib. 1, 13:

    deos contra,

    Ov. P. 1, 1, 26:

    Messania moenia contra,

    id. M. 14, 17:

    litora Calabriae contra,

    Tac. A. 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > contra

  • 12 contra dicta

    contrā, adv. and prep. [stem con, i. e. cum, through a comparative form conter; cf.: alter, uter, inter, praeter, etc.; in abl. fem. form like the locative adverbs ea, qua, etc.; cf.: ultra, intra, extra, citra], orig., in comparison with; hence, over against, fronting, in front, opposite, in opposition to, against, contrary to, opposed to, etc.
    I.
    Adv. (referring to an opposed object often with the force of a preposition with ellipsis of a pronoun, = against it, against him, etc.).
    A.
    Local.
    1.
    Lit., of position in front of a person, place, or thing.
    a.
    With verb of being or position expressed or understood.
    (α).
    Referring to living beings, opposite, in face of, face to face, facing, in front of, fronting, confronting (not in Cic., Caes., or Sall.):

    feminam scelestam te, adstans contra, contuor,

    Plaut. Pers. 2, 2, 26:

    ut confidenter mihi contra adstitit,

    id. Capt. 3, 5, 6; Lucr. 4, 223; 6, 929:

    signum contra, quoad longissume oculi ferebant, animo finivit,

    Liv. 1, 18, 8:

    stat contra starique jubet,

    Juv. 3, 290:

    stat contra dicitque tibi tua pagina Fures!

    Mart. 1, 55, 12:

    ulmus erat contra,

    in front of her, Ov. M. 14, 661:

    templa vides contra,

    in front (of us), id. ib. 7, 587.—Of position in front of the enemy:

    contra conserta manu,

    Plaut. Mil. 1, 1, 3: contra consistere, to make front against them, Caes. B. G. 2, 17.—
    (β).
    Referring to things and places, over against (it), opposite (to it), on the opposite side (mostly post-Aug.):

    contra jacet Cancer patulam distentus in alvum,

    Manil. 2, 253:

    posita contra Hispania,

    Tac. Agr. 11:

    promuntorium quod contra procedit,

    Plin. 4, 2, 3, § 6: relinquendae autem contra erunt vacuae tabellae, on the opposite side, i. e. of the leaf, Quint. 10, 3, 32: illo quaerente cur non decidant contra siti, the antipodes (cf. Cic. Ac. 2, 39, 123; v. II. A. 1. c. a), Plin. 2, 65, 65, § 161.—With the governing verb understood:

    arguam hanc vidisse apud te contra conservum meum,

    face to face, Plaut. Mil. 2, 2, 91:

    jam omnia contra circaque hostium plena erant, Liv 5, 37, 8: eadem verba contra (i. e. ponuntur),

    side by side, Quint. 9, 3, 36; Verg. A. 6, 23.—
    b.
    With verbs of motion, so as to be opposite to an object or face to face with a person, variously rendered.
    (α).
    Referring to persons:

    accede ad me atque adi contra,

    come right up to me, Plaut. Rud. 1, 4, 23; id. Bacch. 3, 6, 6: hostes crebri cadunt; nostri contra ingruunt, advance to their front (in Plaut. hostility is not implied in contra), id. Am. 1, 1, 84: quis nos pater aut cognatu' volet contra tueri, face to face, eye to eye, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 12 Mull. (Trag. Rel. v. 444 Rib.); Att. ap. Macr. S. 6, 1, 55 (Trag. Rel. v. 538 ib.):

    adspicedum contra me = contra adspice me,

    Plaut. Most. 5, 1, 56 Lorenz ad lec.:

    contra adspicere,

    id. Mil. 2, 1, 45:

    contra intueri,

    Liv. 1, 16, 6; 9, 6, 8; Sen. Q. N. 1, 3, 6:

    cum veniret contra Marcianus,

    Quint. 6, 3, 95; Plin. 9, 46, 70, § 152.—
    (β).
    Of things:

    hic ubi sol radiis... Adversa fulsit nimborum aspergine contra,

    Lucr. 6, 525; Cels. 8, 8, 1:

    quam (turrim) promoti contra validi asseres... perfregere,

    Tac. H. 4, 30.—Reciprocally: oscula non pervenientia contra, not coming through (the wall) so as to meet, Ov. M. 4, 80.—
    2.
    Transf. to equivalents of weight, value, and price; so,
    (α).
    In Plaut. only in the colloq. phrases auro contra, aurichalco contra, and contra auro (sc. posito); lit., for gold placed against; cf.:

    aes contrarium, s. v. contrarius: (servus) non carus'st auro contra,

    at his weight in gold, Plaut. Ep. 3, 3, 30: jam auro contra constat filius, id. Truc. 2, 6, 57 (Speng. aurichalco): auro contra cedo modestum amatorem! A me aurum accipe. Pa. Cedo mihi contra aurichalco quoi ego sano serviam, id. Curc. 1, 3, 45 sq.; id. Mil. 3, 1, 63; 4, 2, 85; id. Ps. 2, 3, 23.—
    (β).
    In post-Aug. prose (very rare):

    at si aquae et ejus rei quam contra pensabis par pondus erit, nec pessum ibit, nec exstabit, etc.,

    Sen. Q. N. 3, 25, 5.—
    3.
    Of reciprocal actions, = vicissim, in turn, in return, back, on my, his, etc., part, likewise, counter-.
    (α).
    In gen.:

    te ut deludam contra, lusorem meum,

    Plaut. Am. 2, 2, 71:

    quae me amat, quam ego contra amo,

    id. Merc. 5. 2, 77; id. Cist. 1, 1, 96; id. Trin. 4, 2, 55; id. As. 2, 2, 110:

    qui arguat se, eum contra vincat jurejurando suo,

    make a victorious counter-charge, id. Mil. 2, 2, 37:

    si laudabit haec Illius formam, tu hujus contra (i. e. lauda),

    Ter. Eun. 3, 1, 54:

    audi nunc contra jam,

    listen in turn, id. Phorm. 4, 4, 18; id. Ad. 5, 4, 23:

    at tu mihi contra nunc videre fortunatus, Phaedria, Cui, etc.,

    you likewise seem fortunate to me, id. Phorm. 1, 3, 21:

    Mettius Tullo gratulatur, contra Tullus Mettium benigne alloquitur,

    Liv. 1, 28, 1:

    contra ut me diligat illa,

    Cat. 76. 23; Hor. S. 1, 3, 27 Orell. ad loc.—Hence, with ellipsis of inquit, = respondit:

    cui latrans contra senex,

    Phaedr. 5, 10, 7:

    scietis, inquam, etc., contra Nigrinus: ad quem missi sunt? ego, etc.,

    Plin. Ep. 7, 6, 4.—

    Rarely with inquit, etc., expressed: at ille contra, renidens, Audi, inquit, discipule, etc.,

    Gell. 15, 9, 9; cf.:

    contra talia reddit,

    Claud. B. Gild. 379.—
    (β).
    With dat. pers.:

    consulo quem dolum doloso contra conservo parem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 45:

    facere contra huic aegre,

    Ter. Eun. 4, 1, 10:

    hiscine contra insidiabere?

    id. Hec. 1. 1, 13:

    tibi contra gratiam Referre,

    id. ib. 4, 2, 7.—
    (γ).
    With item:

    item a me contra factum est,

    Plaut. Aul. prol. 20:

    puellam senex Amat et item contra filius,

    id. Cas. prol. 49; id. Pers. 5, 2, 36; id. Am. 1, 1, 67; Ter. Ad. 1, 1, 25.—
    (δ).
    Combining a reciprocal with a local relation (A. 1. a. a, and b. a): contra carinantes verba, exchanging abusive words ( face to face), Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 8, 361 (Ann. v. 181 Vahl.): tubae utrimque contra canunt;

    Consonat terra,

    Plaut. Am. 1, 1, 73; 1, 1, 86:

    confer gradum Contra pariter,

    id. Ps. 2, 4, 18; id. Truc. 1, 2, 28:

    video amicam... Ubi contra adspexit me, etc.,

    id. Mil. 2, 1, 45; Verg. E. 7, 8; cf. Lucr. 4, 243:

    vesper adest, juvenes consurgite!... Cernitis, innuptae, juvenes? consurgite contra!

    Cat. 62, 6.—
    (ε).
    Implying also opposition: Pe. Conpellabo. Ph. Orationis aciem contra conferam, Plaut. Ep. 4, 1, 20:

    si scias quod donum huic dono contra comparet,

    what counter gift, Ter. Eun. 2, 3, 63: quod Scipio postulavit... ut, etc. Et quod contra collega postulavit ne, etc., Annal. Trib. Pleb. ap. Gell. 7 (6), 19, 5:

    si vobis aequa et honesta postulatio videtur, ego contra brevem postulationem adfero,

    Cic. Rosc. Am. 2, 7; Nep. Epam. 6, 1;

    Auct. B. Alex. 24: illo licente contra liceri audeat nemo,

    to bid in opposition, Caes. B. G. 1, 18; Liv. 4, 53, 6:

    agedum pauca accipe contra,

    Hor. S. 1, 4, 38.—So in battle:

    Numidae... Romanorum ordines conturbare... neque contra feriundi copia erat,

    Sall. J. 50, 4; and in law: et ab eo is qui adoptat vindicat... et illo contra non vindicante, etc., Gai Inst. 1, 134; 2, 24.—Esp. in replies:

    oratio contra a Demosthene pro Ctesiphonte edita,

    Cic. de Or. 3, 56, 213:

    dicit accusator haec: primum, etc.... quid contra reus?

    id. Clu. 30, 81; id. Fin. 5, 22, 63; Curt. 4, 1, 10; 7, 9, 1.
    B.
    Of opposition, strife, etc., against; constr. absol., with dat., and ne, quominus or quin.
    1.
    Of physical exertion.
    (α).
    Lit.:

    concurrunt... aetheriae nubes contra pugnantibu' ventis,

    struggling against each other, Lucr. 6. 98:

    nec nos obniti contra... Sufficimus,

    bear up, battle against, Verg. A. 5, 21; Ov. M. 9, 50; 2, 434:

    at ille contra nititur,

    resists, Plin. 2, 38, 38, § 103; 7, 20, 19, § 82:

    pars remigum, tamquam imperitia... officia nautarum impediebant. Mox contra tendere,

    rowed in an opposite direction, Tac. H. 4, 16.—
    (β).
    Trop.:

    te rogo ne contrahas ac demittas animum, neque te obrui tamquam fluctu... sinas, contraque erigas ac resistas,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 1, § 4:

    et torrens judicem vel nitentem contra feret, cogatque ire qua rapiet,

    Quint. 12, 10, 61.— With ne: vi contra niti, ne advorsus eum fiat, Cato ap. Gell. 7 (6), 3, 16.—With quominus, Lucr. 1, 780.—
    2.
    Of mental exertion:

    si tibi vera videntur, Dede manus, aut, si falsum est, accingere contra,

    arm yourself against them, Lucr. 2, 1043; 2, 280. —With dat.:

    siti contra... pugnandum,

    Cels. 4, 2 fin.
    3.
    Of hostile opposition in gen.
    (α).
    Lit.:

    quod animadversum est in eo qui contra omni ratione pugnarunt, non debeo reprehendere,

    who made opposition in every way, Cic. Rosc. Am. 47, 137; id. Verr. 2, 2, 43, § 107:

    contra etiam aliquid abs te profectum ex multis audivi,

    something inimical, id. Fam. 5, 5, 2.—
    (β).
    Trop.:

    aut alio quovis (sc. colore) qui contra pugnet et obstet,

    Lucr. 2, 794; 2, 868.—
    4.
    Of warfare.
    (α).
    Lit.:

    ut eos adversarios existimemus qui arma contra ferant,

    Cic. Off. 1, 25, 87; 1, 12, 37; Vell. 2, 28, 4; cf.:

    quid quod exercitum contra duxit?

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    ut si qua ex parte obviam contra veniretur, acie instructa depugnarent,

    if they should be attacked by an open charge, Caes. B. G. 7, 28:

    issentque confestim ad urbem ni venire contra exercitum... audissent,

    Liv. 7, 39, 17:

    cum Romanae legiones contra direxerint,

    would oppose their march, Tac. H. 4, 58; id. A. 6, 44.—With dat.:

    et huic contra itum ad amnem Erinden,

    Tac. A. 11, 10.—
    (β).
    Trop.:

    quod ubi viderunt corvi, contra auxiliantur, velut adversus communem hostem,

    Plin. 10, 74, 95, § 205.—
    5.
    Of legal contests.
    (α).
    With verbs of saying; v. 9. a.—
    (β).
    Venire contra, of any legal act with the intention to hurt the adversary:

    quid? si omnium mortalium Sthenio nemo inimicior quam hic C. Claudius... fuit? si de litteris corruptis contra venit, etc.?

    if he made a charge of forgery against him? Cic. Verr. 2, 2, 43, § 107; cf. II. B. c. b.—
    (γ).
    On the part of the adversary:

    inveniendum contra est, quo distet haec causa a ceteris,

    Quint. 5, 10, 114; 9, 2, 35; 12, 8, 10.—
    (δ).
    Of judgments against the parties or against opinions:

    ne spoliaret fama probatum hominem si contra judicasset,

    given an adverse decision, Cic. Off. 3, 19, 77; cf. Val. Max. 7, 2, 4; Cic. Caecin. 24, 69.—
    6.
    Of literary opposition.
    (α).
    Mostly with verbs of saying; v. 9. a. g.—
    (β).
    With other verbs:

    astrologorum artem contra convincere tendit,

    Lucr. 5, 728:

    contra nunc illud pone, etc.,

    Sen. Ben. 7, 14, 6:

    habeat (liber meus) etiam quosdam qui contra sentiant et adversentur,

    some dissentients and opponents, Quint. 3, 1, 5; 2, 17, 40; 3, 8, 69.—
    7.
    Of public and political opposition.
    (α).
    With verbs of saying; v. 9. a. d.—
    (β).
    With petere, to be a candidate for office in opposition to another:

    nihil enim supererat de quo certarent, nihil quod contra peterent,

    no office was left for which to canvass against each other, Cic. Agr. 2, 33, 91:

    honores contra petere,

    Quint. 6, 1, 17.—With ire, with dat., of an opposing vote in the senate (cf.:

    pedibus ire): sententia Cassii ut nemo unus contra ire ausus est, ita dissonae voces respondebant,

    Tac. A. 14, 45.—
    8.
    Of violation of law, contracts, etc.: contra facere, or contra committere, to violate, transgress a law, etc.: leges esse non ex ejus qui contra commiserit utilitate, spectari oportere, not in the interest of the transgressor, Cic. Inv. 2, 48, 153:

    si quis sub hoc pacto vendiderit ancillam ne prostitueretur, et si contra factum esset,

    and if the contract was violated, Dig. 18, 1, 56.—
    9.
    With verbs of saying, etc., contra dicere; less freq. disputare, disserere, pugnare, in the sense of dicere, and contra scribere (often contradico, in one word, in post-Aug. writers; esp. with dat.).
    a.
    Absol.
    (α).
    Contra dicere, to speak as counsel of the adversary, to plead his cause, in legal proceedings:

    cum contra dicturus Hortensius esset,

    would speak on the other side, Cic. Quint. 24, 77:

    hoc... contra dicente Cotta judicatum est,

    id. Caecin. 33, 97:

    dixisse ut contra nemo videretur,

    id. Brut. 53, 198: ut contra Crassus... exorsus est, began on the other side, id. ib. § 197.—Hence: qui contra dicit, the adversary or counsel of the adversary:

    contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit,

    Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Part. Or. 21, 108.—In the same sense: agens contra: si nos... impares agentium contra ingeniis dixerimus, that we are unequal to the talents of our adversary's counsel, [p. 453] Quint. 4, 1, 8.—
    (β).
    To make charges against (rare):

    si qui contra vellet dicere, usurum esse eum suo testimonio,

    Cic. Clu. 48, 134:

    qua ratione nemo neque tum item fecerit, neque nunc contra dicat,

    id. Quint. 29, 88; so,

    contra disputare, of objections to or against a witness: nihil contra disputabo priusquam dixerit,

    id. Fl. 21, 51.—
    (γ).
    In gen., to speak on the other side of a question:

    fiebat autem ita, ut cum is qui audire vellet dixisset quid sibi videretur, tum ego contra dicerem,

    Cic. Tusc. 1, 4, 8; id. Fin. 2, 1, 2; so,

    contra disputare and contra scribere,

    id. Or. 1, 19, 85; Vitr. 3, 1, 6; Quint. 2, 17, 13; Dig. 9, 2, 21, § 1.—Hence: qui contra dicunt or disputant, the opponents:

    nec qui contra dicunt causam difficilem repellunt,

    Cic. Fin. 3, 1, 2:

    ad coarguendos qui contra disputant,

    to refule his opponents, Quint. 2, 15, 26.—
    (δ).
    To oppose or object to a proposition, motion, or petition:

    quam palam principes dixerunt contra!

    protested against it, Cic. Verr. 2, 5, 16, § 41; Caes. B. C. 1, 32; Cic. Clu. 47, 130.—With pugnare:

    cum decerneretur frequenti senatu, contra pugnante Pisone, etc.,

    Cic. Att. 1, 14, 5:

    filius ejus incolumitatem optat: contradicit pater,

    the father objects, Quint. 9, 2, 85; 9, 2, 83; Plin. ap. Gell. 9, 16, 5; Cic. Dom. 33, 87:

    contradicente nullo,

    Suet. Caes. 20; Dig. 3, 3, 15.—
    (ε).
    To reply:

    contradixit edicto,

    answered by an edict, Suet. Aug. 56. —
    (ζ).
    Abl. absol. impers.:

    explorandum videtur an etiam contradicto aliquando judicio consuetudo firmata sit,

    whether the custom has been confirmed by judgment upon a judicial contest, Dig. 1, 3, 34.—
    b.
    With acc. neutr. pron., to object, to make or raise an objection, to reply; esp. in legal proceedings:

    ego enim, te disputante, quid contra dicerem meditabar,

    Cic. N. D. 3, 1, 1:

    ut contra si quid dicere velit non audiatur,

    id. Fin. 5, 10, 27:

    aiebat illum primo sane diu multa contra (i. e. dixisse), ad extremum autem, etc.,

    id. Att. 2, 22, 2.— Hence: quod contra dicitur, or quae contra dicuntur, the objections:

    ut et id quod intenderemus confirmare, et id quod contra diceretur refellere (possemus),

    refute the objections, Cic. de Or. 1, 20, 90:

    quia neque reprehendi quae contra dicuntur possunt, etc.,

    id. ib. 2, 81, 331; id. Inv. 2, 44, 127; Quint. 1, 2, 17.—In the same sense, as subst.: contrā dicta, orum, n. plur.:

    seu proposita confirmamus, sive contra dicta dissolvimus,

    or refute the objections, Quint. 4, prooem. 6.—With acc. and inf.:

    dicitur contra, nullum esse testamentum,

    the objection is made that there is no testament, Cic. Agr. 2, 6, 42.—
    c.
    With dat., written in one word (post-Aug.).
    (α).
    To oppose a person by speaking against his views:

    solitum se etiam Thraseae contradicere,

    to oppose even Thrasea, Tac. H. 2, 91:

    tibi,

    Suet. Aug. 54:

    Curioni...,

    id. Rhet. 1. —Hence of answers and replies in law: quid si filium testatoris heres ejus prohibuit? Huic contradici potest: ergo pietatis, etc., he may be answered by this plea, etc., Dig. 11, 7, 14, § 13.—And of advisory answers opposed to one's legal views:

    volenti mihi ream adulterii postulare eam, etc., contradictum est,

    my views were disapproved, rejected, Dig. 48, 5, 11, § 10.—
    (β).
    To oppose an opinion, with dat. of the thing:

    cum plures tantum sententiis aliorum contradicerent,

    opposed the opinions, Tac. H. 1, 39.—
    (γ).
    To object to a motion or petition, with dat. of the petitioner:

    patrem qui damnavit optat ne is torqueatur: pater ei contradicit,

    the father objects, Quint. 9, 2, 81:

    cum ambienti ut legibus solveretur multi contradicerent,

    Suet. Caes. 18; Dig. 40, 5, 14; 40, 12, 33.—
    (δ).
    With dat. of the petition:

    preces erant, sed quibus contradici non posset,

    which could not be denied, Tac. H. 4, 46 fin.; Dig. 3, 1, 1, § 2.—
    (ε).
    To contest the validity of a law (rare):

    quibus (legibus) contradici potest,

    Quint. 7, 7, 4.—
    (ζ).
    To contradict an assertion (very rare):

    pro certis autem habemus... cuicunque adversarius non contradicit,

    Quint. 5, 10, 13.—
    d.
    With quin, to object:

    praetor Samnitibus respondit... nec contra dici quin amicitia de integro reconcilietur,

    there was no objection to a reconciliation, Liv. 8, 2, 2.
    C.
    To one's disadvantage; mostly predic. with esse, unfavorable, adverse, damaging (post-Aug.;

    but cf. II. B. 2.): ut eum qui responsurus est vel tacere, vel etiam invitum id quod sit contra cogat fateri,

    Quint. 7, 3, 14:

    cum verba (legis) contra sint,

    id. 7, 1, 49:

    sed experimentum contra fuit,

    unsuccessful, Tac. H. 2, 97 fin.:

    ubi fortuna contra fuit,

    id. ib. 3, 18:

    si fortuna contra daret,

    should be unfavorable, id. ib. 1, 65 fin.; id. A. 15, 13.
    D.
    Of logical opposition, with negative force.
    1.
    Of a direct contrast.
    a.
    Predicatively, with esse, fieri, etc., the contrary, the opposite:

    quod fieri totum contra manifesta docet res,

    but experience teaches that just the contrary is true, Lucr. 3, 686; 4, 1088:

    in stultitia contra est,

    with fools the reverse is true, Cic. Clu. 31, 84:

    in hac quidem re vereor ne etiam contra (i. e. sit),

    id. Att. 12, 46; id. Off. 1, 15, 49:

    quod contra est,

    Sall. J. 85, 21:

    quis non credat, etc.? Contra autem est,

    Sen. Q. N. 3, 25, 12; id. Ep. 7, 3; Dig. 37, 4, 4:

    contra fore si, etc.,

    ib. 34, 2, 39, § 2:

    immo forsitan et contra (i. e. erit),

    ib. 41, 3, 49:

    ego contra puto (i. e. esse),

    Plin. Ep. 1, 20, 7; Lampr. Alex. Sev. 25.—
    b.
    With evenire, accidere, sentire, scribere, habere, etc.:

    utrumque contra accidit: istic enim bellum est exortum, hic pax consecuta,

    of both the contrary has happened, Cic. Fam. 12, 18, 2; so Dig. 38, 2, 51:

    id ego contra puto (sc.: faciendum esse),

    id. Att. 10, 8, 2:

    contra evenit in iis morbis,

    Sen. Ep. 52, 7; Plin. 2, 65, 65, § 163:

    ego contra sentio,

    Sen. Clem. 1, 15, 5; Sedig. ap. Gell. 15, 24, 4; Dig. 40, 2, 25:

    Proculus contra (sc. sentit),

    ib. 35, 2, 1, § 14; 33, 7, 25:

    licet Celsus contra scribat,

    ib. 9, 2, 21, § 1: contra probatur, Gai Inst. 2, 78; Dig. 33, 7, 12, § 34.—Very rarely referring to a term in the same clause:

    cujus disparem mitioremque naturam contra interpretabatur,

    interpreted in an opposite sense, misinterpreted, misunderstood, Tac. H. 4, 86 fin.
    c.
    Referring to a word or phrase in the same predicate.
    (α).
    To an adverb, in an opposite manner, otherwise, differently, not, etc.:

    nam ad summam totius rei pertinet, caute an contra demonstrata res sit,

    Cic. de Or. 2, 81, 330: quod viriliter animoque fit, id, etc.;

    quod contra, id turpe,

    id. Off. 1, 27, 94:

    sit sapienter usus aut contra,

    Quint. 2, 5, 15:

    lactuca locis apricis optume autumno ponitur, mediterraneis aut frigidis contra ( = pessime),

    Col. 11, 3, 25.—
    (β).
    To a predicative adjective, not, the opposite, the reverse, etc.:

    ut aliae (res) probabiles videantur aliae contra,

    improbable, Cic. Ac. 2, 32, 103; id. Off. 2, 2, 7:

    quid est quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare,

    id. ib. 2, 2, 8; id. Or. 2, 31, 135; Quint. 4, 2, 52.—
    (γ).
    To a verbal predicate:

    an frater fratri exsistat heres, an contra ( = annon),

    Dig. 34, 5, 19.—
    (δ).
    To a subject infinitive:

    laudare testem vel contra pertinet ad momentum judiciorum,

    praising or censuring a witness, Quint. 3, 7, 2.—
    (ε).
    To a clause, translated by not or by a repetition of the clause with a negative:

    quae secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione dignanda docebat, contraque contraria,

    those that were not, not, Cic. Ac. 1, 10, 36: quod cuidam aut sapiens videor quod una non jerim, aut felix fuisse;

    mihi contra,

    id. Att. 9, 12, 4: an credibile est, incestum cum filia commissum? Et contra, veneficum in noverca, adulterum in luxurioso? and incredible, etc., Quint. 5, 10, 19; so Dig. 9, 1, 2, § 1.—
    (ζ).
    To an attributive genitive:

    Marius cognoscere quid boni utrisque or contra esset (i. e. mali),

    Sall. J. 88, 2:

    verum de origine laudis contraque perspiciemus suo tempore (i. e. vituperationis),

    Quint. 2, 4, 21:

    alii a propositione accusatoris contraque loci oriuntur,

    the accuser and the accused, id. 7, 2, 31;

    so in several titles of the Digests, as Depositi vel contra, = actio depositi, vel contraria actio depositarii,

    Dig. 16, 3 tit.; so ib. 16, 17, 1; 16, 13, 6; 16, 13, 7.—
    2.
    Reversing the relation of terms in the preceding sentence, the reverse, conversely, vice versa, etc.
    a.
    With its own predicate: saepe... corpus aegret, Cum tamen ex alia laetamur parte latenti;

    Et retro fit uti contra sit saepe vicissim, Cum miser ex animo laetatur corpore toto,

    Lucr. 3, 108: illa altera argumentatio, quasi retro et contra, prius sumit, etc., ( proceeding), so to speak, backward and in inverted order, Cic. Part. Or. 13, 46: neque illud ignoro, etc.; sed non idem accidit contra, but the converse is not true, Quint. 8, 6, 3; Gell. 4, 2, 5: ut vocabula verbis, verba rursus adverbiis, nomina appositis et pronominibus essent priora. Nam fit contra quoque frequenter non indecore. for often, not inelegantly, the order is reversed, Quint. 9, 4, 24:

    quae etiam contra valent,

    i. e. if the terms are reversed, id. 3, 7, 25; 9, 2, 49; 8, 6, 25; 9, 4, 72.—
    b.
    Belonging to the same predicate:

    ut quidque erit dicendum ita dicet, nec satura jejune, nec grandia minute, nec item contra,

    Cic. Or. 36, 123:

    cum emtor venditori, vel contra, heres exstitit,

    Dig. 35, 2, 48:

    in quibus patrium pro possessivo dicitur, vel contra,

    Quint. 1, 5, 45; 5, 10, 71:

    junguntur autem aut ex nostro et peregrino, ut biclinium, aut contra, ut epitogium et Anticato,

    id. 1, 5, 68:

    ut capras in montosis potius locis quam in herbidis (pascar), equas contra,

    but with mares the reverse is the case, Varr. R. R. 2, 1, 16:

    itaque ille dicere melius quam praecipere, nos contra fortasse possumus,

    Cic. Or. 42, 143:

    qua collegi solent ex his quae faciunt ea quae faciuntur, aut contra,

    or vice versa, Quint. 5, 10, 80; Dig. 14, 1, 1, § 12; 48, 5, 23, § 4.
    E.
    In logical antithesis of clauses with a merely rhet. force, on the contrary, on the other hand, vice versa; sometimes almost = sed or autem (freq.).
    1.
    In independent clauses.
    a.
    Opposing persons or parties: fortunam insanam esse... perhibent philosophi... Sunt autem alii philosophi qui contra Fortunam negant ullam exstare, Pac. ap. Auct. Her. 2, 23, 36 (Trag. Rel. v. 372 Rib.); Caecil. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 68; Varr. R. R. 1, 8, 1:

    ego etiam quae tu sine Verre commisisti Verri crimini daturus sum... Tu, contra, ne quae ille quidem fecit, obicies,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 35:

    ego contra ostendo, non modo nihil fecisse Sex. Roscium, sed, etc.,

    id. Rosc. Am. 29, 79; id. Phil. 8, 3, 8; id. Off. 1, 30, 108; id. Fin. 5, 22, 62:

    in Italia bellum gerimus, in sede ac solo nostro... Hannibal contra in aliena, in hostili est terra,

    Liv. 22, 39, 13; 21, 50, 2; 3, 15, 2; 6, 7, 4; 9, 35, 4 et saep.; Nep. Alcib. 8, 1; Vell. 2, 31, 4; Sen. Ep. 9, 14; id. Ira, 2, 33, 6; Plin. 35, 10, 37, § 113; Tac. H. 3, 84; 3, 57; Suet. Tib. 2; id. Vit. 2; Just. 2, 1, 10; 8, 4, 11:

    contra mercator, navim jactantibus austris Militia est potior?

    Hor. S. 1, 1, 6; 1, 2, 30; 1, 3, 27; Prop. 2, 1, 45; 2, 23, 13 (3, 17, 3); Sen. Hippol. 214;

    so with versa vice: barbarae gentes (Alexandrum) non ut hostem, sed ut parentem luxerunt... Contra Macedones versa vice non ut civem, sed ut hostem amissum gaudebant,

    Just. 13, 1, 7.—
    b.
    Introducing a secondary or parallel opposition of thought: in loco umidiore far potius serunt quam triticum;

    contra in aridiore hordeum potius quam far,

    Varr. R. R. 1, 9, 4; 1, 1, 47: si nihil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum;

    nisi contra corpora certe Essent, etc., Omne quod est spatium vacuum constaret inane,

    Lucr. 1, 521; 4, 348; cf.:

    justa omnia decora sunt, injusta contra, ut turpia, sic indecora,

    Cic. Off. 1, 27, 94; id. N. D. 2, 15, 41; id. de Or. 3, 33, 136; id. Quint. 30, 93: id. Off. 3, 21, 84; id. Leg. 2, 1, 2: facilem esse rem... si modo unum omnes sentiant; contra in dissensione nullam se salutem perspicere, Caes. B. G, 5, 31; Liv. 25, 30, 3; Sen. Ben. 1, 5, 2; Plin. 12, 19, 42, § 92; 11, 14, 14, § 35; Suet. Caes. 73; Gell. 1, 4, 5:

    si male rem gerere insani est, contra bene, sani,

    Hor. S. 2, 3, 74.—
    2.
    In opposition to a dependent clause:

    ut hi miseri, sic contra illi beati quos, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 6, 16; so id. de Or. 1, 45, 198; Quint. 9, 3, 39:

    cui ego rei tantum abest ut impedimento sim, ut contra te M. Manli adhorter, etc.,

    Liv. 6, 15, 5; 6, 31, 4:

    cum virtus adeo neminem spe ac pollicitatione corrumpat, ut contra in se inpendere jubeat, ac, etc.,

    Sen. Ben. 4, 1, 2: aut igitur negemus quidquam ratione confici, cum contra nihil sine ratione recte fieri possit, aut, etc., whereas on the contrary, etc., Cic. Tusc. 4, 38, 84; cf.:

    at contra,

    Lucr. 2, 392.—
    3.
    With co-ordinate conjunctions.
    a.
    Copulative, et contra or contraque (never with ac or atque); also nec contra (rare), and on the other hand.
    (α).
    With reference to a reason or conclusion, after nam, enim, cum, or itaque: nam et ratione uti... omnique in re quid sit veri videre et tueri decet, contraque falli [p. 454]... tam dedecet quam, etc., Cic. Off. 1, 27, 94:

    malus est enim custos... metus, contraque benevolentia fidelis,

    id. ib. 2, 7, 23:

    cum reficiat animos varietas ipsa, contraque sit aliquanto difficilius in labore uno perseverare,

    Quint. 1, 12, 4; 3, 8, 32; 8, 6, 20:

    itaque in probris maxime in promptu est, si quid tale dici potest, etc. Contraque in laudibus, etc.,

    Cic. Off. 1, 18, 61; cf. Suet. Calig. 51; so with nec:

    nam nec comoedia cothurnis assurgit, nec contra tragoedia socculo ingreditur,

    Quint. 10, 2, 22.—
    (β).
    With contrasted examples or illustrations, often after ut or sic:

    audivi ex majoribus natu, hoc idem fuisse in P. Scipione Nasica, contraque patrem ejus... nullam comitatem habuisse sermonis,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    ut suspitionibus credi oportere, et contra suspitionibus credi non oportere,

    id. Inv. 2, 15, 48; Quint. 8, 4, 1; 5, 10, 48; 9, 3, 7; 9, 4, 52; 11, 1, 14; Sen. Ep. 82, 14; Dig. 17, 1, 22, § 4.—
    (γ).
    With contrasted actions, assumptions, etc.:

    atque utinam qui ubique sunt propugnatores hujus imperii possent in hanc civitatem venire, et contra oppugnatores rei publicae de civitate exterminari!

    Cic. Balb. 22, 51:

    domo pignori data, et area ejus tenebitur... et contra jus soli sequitur aedificium,

    Dig. 13, 7, 21:

    equo et asina genitos mares, hinnos antiqui vocabant: contraque mulos quos asini et equae generassent,

    Plin. 8, 44, 69, § 17: ceterum potest ex lege quidem esse judicium, sed legitimum non esse, et contra ex lege non esse, sed legitimum esse, Gai Inst. 4, 109; Plin. 2, 65, 65, § 161; 35, 15, 5, § 183.—
    (δ).
    After a negative clause, affirming the opposite idea, et contra or contraque, but on the contrary:

    in quo (consulatu) ego imperavi nihil, et contra patribus conscriptis et bonis omnibus parui,

    Cic. Sull. 7, 21:

    nunc vero cum ne pulsus quidem ita sim ut superare non possim, contraque a populo Romano semper sim defensus, etc.,

    id. Dom. 33, 88; id. Fin. 2, 17, 55; id. Marcell. 6, 20; so,

    et contra,

    Suet. Tit. 7.—
    b.
    With adversative conjunctions, at contra, sed contra, contra autem, contra vero (not verum contra, nor contra tamen).
    (α).
    At contra (freq.), merely a strengthened contra (v. 1. supra): huc accedit uti mellis lactisque liquores Jucundo sensu linguae tractentur in ore;

    At contra taetri absinthi natura... foedo pertorqueat ora sapore,

    Lucr. 2, 400:

    cogunt,

    id. 2, 74; 1, 366; 2, 235 et saep.: nos qui domi sumus, tibi beati videmur;

    at contra nobis tu quidem... prae nobis beatus,

    Cic. Fam. 4, 4, 2; id. Tusc. 1, 3, 5; id. Rosc. Am. 45, 131; id. Verr. 2, 5, 26, § 66; Sall. J. 36, 2; 4, 7; 15, 3; id. C. 12, 5:

    ideo siccas aiunt Aethiopiae solitudines... At contra constat Germaniam abundare rivis,

    Sen. Q. N. 3, 6, 2; 1, 3, 1; id. Ep. 100, 7; Plin. 7, 53, 54, § 186; Suet. Galb. 15; Tac. A. 4, 28.—
    (β).
    Sed contra, after a negative sentence (class.):

    non quo acui ingenia adulescentium nollem, sed contra ingenia obtundi nolui,

    Cic. de Or. 3, 24, 93; id. Att. 9, 15, 3; id. Ac. 1, 10, 35; id. Fl. 11, 26:

    arma populi Romani non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem adferre,

    Liv. 45, 18, 1:

    tu ne cede malis, sed contra audentior ito,

    Verg. A. 6, 95; Plin. Ep. 1, 10, 12.—PostAug. also without a preceding negation:

    obiisse nostro Laium scelere autumant superi inferique: sed animus contra innocens... negat,

    Sen. Oedip. 765; Symm. Ep. 6, 81.—
    (γ).
    Contra autem (rare;

    in Cic. only where different subjects have contrasted predicates in dependent clauses): quia pacis est insigne toga, contra autem arma tumultus atque belli,

    Cic. Pis. 30, 73.—In later writers = contra alone:

    sub septemtrione aedificia... conversa ad calidas partes oportere fieri videntur. Contra autem sub impetu solis meridiani regionibus conversa ad septemtrionem... sunt facienda,

    Vitr. 6, 1, 2; Gell. 14, 2, 19; Dig. 7, 1, 25, § 3; 34, 3, 25.—
    (δ).
    Contra vero (very rare;

    not in Cic.), used for contra: contra vero quercus infinitam habet aeternitatem,

    Vitr. 2, 9, 8; 6, 1, 3; Cels. 3, 6 fin.
    (ε).
    Atqui contra, App. Mag. p. 287, 24.—
    c.
    With disjunctive conjunctions, aut contra, vel contra, seu contra, or on the contrary, or conversely (always without change of subject).
    (α).
    Aut contra:

    num aut scriptum neget, aut contra factum infitietur?

    Cic. Part. Or. 38, 133: quae (mens) aut languescit... aut contra tumescit, etc., Quint. 1, 2, 18:

    si imbres defuere, aut contra abundavere,

    Plin. 17, 24, 37, § 228.—
    (β).
    Vel contra:

    hinc enim quaestiones oriuntur: Injuriam fecisti, sed quia magistratus, majestatis actio est? Vel contra: Licuit... quia magistratus?

    Quint. 5, 10, 40; 9, 4, 96; Suet. Galb. 3; Dig. 35, 2, 56, § 4; 8, 4, 6.—
    (γ).
    Seu contra:

    seu tristis veniam, seu contra laetus amicis,

    Prop. 1, 11, 25.—
    d.
    With causal conjunctions, nam contra (very rare;

    never contra enim): falso queritur de natura sua genus humanum quod, etc. Nam contra, reputando, neque majus aliud, neque praestabilius invenies,

    Sall. J. 1, 1; Quint. 1, 1, 1; 9, 2, 23. —
    4.
    In late Lat., e contra (also one word, ēcontrā) = contra,
    (α).
    In the meaning, the contrary (D. 1.):

    aliis vero econtra videtur,

    Hier. Ep. 12.—
    (β).
    Et econtra = et contra (E. 3. a.):

    honestiorum provectu et econtra suppliciis,

    Aur. Vict. Caes. 39, 45.—For quod contra, v. II. E. 1. c.—
    5.
    With emphatic particles.
    a.
    Quin contra, nay on the contrary, opposing an affirmative sentence to a preceding negative statement (quin etiam amplifies without opposition; sed contra opposes without amplification; quin contra both opposes and amplifies);

    not before Livy: num qui enim socordius rempublicam administrari post Calvi tribunatum... quam? etc. Quin contra patricios aliquot damnatos... neminem plebeium,

    Liv. 6, 37, 8; 31, 31, 9; 35, 26, 10; 37, 15, 3.—
    b.
    Immo contra (post-Aug.).
    (α).
    = no, on the contrary, refuting opinions, after questions and in the form of a dialogue:

    existimas nunc me detrahere tibi multas voluptates?... Immo contra, nolo tibi umquam deesse laetitiam,

    Sen. Ep. 23, 3; Dig. 33, 7, 5; 33, 7, 29.—
    (β).
    = sed contra, but on the contrary:

    proinde ne submiseris te, immo contra fige stabilem gradum,

    Sen. Cons. Marc. 5, 6; id. Cons. Polyb. 15, 2; cf. prep.:

    immo contra ea,

    Liv. 41, 24, 8; cf. II. E. 1. b. infra.—
    c.
    Item contra = an emphatic et contra (very rare):

    quoniam... beate vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam in dolore, etc.,

    Cic. Fin. 2, 27, 86; cf. I. A. 3. g supra.
    F.
    With a comparative clause introduced by ac, atque, or quam, representing a logical or moral opposition (contra atque debuit = non ita ut debuit; cf. Cic. Or. 3, 19, 70); cf. prep., II. C. 3. g, and II. E. 2. infra.
    1.
    Of logical opposition, contrary to, different from, otherwise than; in the best prose only with atque or ac.
    (α).
    With atque:

    item, contra atque apud nos, fieri ad Elephantinem ut neque ficus neque vites amittant folia,

    Varr. R. R. 1, 7, 6:

    simulacrum Jovis, contra atque ante fuerat, ad orientem convertere,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Sull. 24, 69:

    judicium suscepturos contra atque omnis Italia populusque Romanus judicavisset,

    Caes. B. C. 3, 12; id. B. G. 4, 13; Plin. 12, 19, 43, § 95.—
    (β).
    With ac:

    itaque contra est ac dicitis,

    Cic. Fin. 4, 15, 41:

    vides, omnia fere contra ac dicta sint evenisse,

    id. Div. 2, 24, 53; so id. Verr. 2, 4, 6, § 11; id. Or. 40, 137:

    cum contra ac Deiotarus sensit victoria belli judicaret,

    id. Phil. 11, 13, 34:

    Petreius ubi videt, Catilinam, contra ac ratus erat, magna vi tendere, etc.,

    Sall. C. 60, 5.—
    (γ).
    With ac and atque:

    si denique aliquid non contra ac liceret factum diceretur, sed contra atque oporteret,

    Cic. Balb. 3, 7.—
    (δ).
    With quam (post-Aug.):

    cui contra quam proposuerat aliqua cesserunt,

    Sen. Ira, 3, 6, 5; Plin. 10, 53, 74, § 149; 11, 21, 24, § 72; Gell. 6 (7), 8, 6:

    contra quam licet,

    id. 1, 3, 19; Sil. 15, 107.—
    2.
    Of moral opposition of acts contrary to rules and principles (cf. II. 3. g infra); so always with quam:

    mater Aviti, generi sui, contra quam fas erat, amore capta,

    contrary to the divine law, Cic. Clu. 5, 12:

    ut senatus, contra quam ipse censuisset, ad vestitum rediret,

    contrary to its own resolution, id. Pis. 8, 18:

    contra quam ista causa postulasset,

    id. Caecin. 24, 67:

    contra quam sanctum legibus est,

    Liv. 30, 19, 9; Cic. Leg. 2, 5, 11; id. Q. Fr. 1, 1, 1, § 2; id. Dom. 46, 122:

    contraque faciunt quam polliceri videntur,

    Auct. Her. 4, 3, 6; Cic. de Or. 2, 20, 86.
    II.
    Prep. with acc., before, against, facing, towards, opposite to, contrary to (acc. to many scholars not ante-class.; cf. Hand, Turs. II. p. 108; but found Plaut. Ps. 1, 2, 24 Fleck., a line omitted by Lorenz as a gloss; id. Pers. 1, 1, 13 Ritschl; Att. ap. Non. p. 469, 15, or Trag. Rel. v. 476 Rib.; cf. also Plaut. Poen. 5, 6, 18; Cato, R. R. 18, 1, and v. I. A. 1. a. b, and I. A. 1. b. a supra).
    A.
    Local uses.
    1.
    Opposite, over against, facing.
    a.
    Of countries and places (mostly of those separated by water;

    adversus and e regione mostly of places opposite by land): insulae natura triquetra, cujus unum latus est contra Galliam,

    Caes. B. G. 5, 13; 3, 9; 4, 20:

    ad insulam quae est contra Massiliam,

    id. B. C. 1, 56; 3, 23:

    Rhodios, pacatis contra insulam suam terris, etc.,

    Liv. 37, 15, 7; 3, 26, 8:

    Carthago Italiam contra,

    Verg. A. 1, 13; 5, 124; Ov. M. 14, 17:

    insulae quae contra Tauri promuntorium inopportune navigantibus objacent, Chelidoniae nominantur,

    Mel. 2, 7; Plin. 3, 26, 30, § 151; 6, 28, 32, § 152; 5, 7, 7, § 41; Tac. A. 3, 1; id. H. 2, 17.—
    b.
    Of the heavenly bodies:

    donique (luna) eum (sc. solem) contra pleno bene lumine fulsit,

    Lucr. 5, 708:

    contra Volucris rostrum posita est Lyra,

    Vitr. 9, 4, 5; Sen. Q. N. 1, 5, 9; 1, 8, 3; Plin. 2, 31, 31, § 99; 5, 10, 10, § 56.—So, tertium (latus Britanniae) est contra septem triones, opposite ( facing); hence, contra meridiem and contra ortus (instead of ad or adversus meridiem, etc.), facing the south and east, Plin. 6, 24, 24, § 85; 17, 2, 2, § 22. —So of a person standing in the sunlight:

    cum minima umbra (i. e. a sole) contra medium fiet hominem,

    Plin. 18, 33, 76, § 327; cf.:

    contra mediam faciem meridies erit,

    id. 18, 33, 76, § 326.—
    c.
    Of opposite ends of a line.
    (α).
    Of the diameter of the earth: esse e regione nobis e contraria parte terrae qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis, Cic. Ac. 2, 39, 123.—
    (β).
    Of a line drawn:

    contra autem E littera I erit ubi secat circinationem linea,

    opposite the point E will be the letter I, Vitr. 9, 7, 4.—
    d.
    Of buildings, etc.:

    contra hoc aviarium est aliud minus in quo quae mortuae sunt aves curator servare solet,

    Varr. R. R. 3, 5, 5; Vitr. 5, 6, 3; 3, 5, 15:

    (statuam) quae fuerit contra Jovis Statoris aedem in vestibulo Superbi domus,

    Plin. 34, 6, 13, § 29:

    contra medium fere porticum diaeta paulum recedit,

    Plin. Ep. 5, 6, 20; 2, 17, 5; Suet. Aug. 44.—
    e.
    Of places on the human body:

    id quod contra stomachum est,

    Cels. 4, 5 (4, 12 med.); 7, 7;

    4, 20 (13).—Of the direction of the intestines, etc.: ea... contra medium alvum orsa,

    Cels. 4, 1 fin.
    2.
    Of actions, opposite, towards, against, facing (syn.:

    adversus, ad, e regione,

    Caes. B. G. 7, 61).
    a.
    In gen.:

    quamvis subito... quamque Rem contra speculum ponas, apparet imago,

    Lucr. 4, 156: Democritus... clipeum constituit contra exortum Hyperionis, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4:

    et contra magnum potes hos (i.e. oculos) attollere solem, Nec tremis...?

    Prop. 1, 15, 37; Col. 7, 3, 8:

    rex constiterat contra pedites,

    Curt. 10, 9, 13; 9, 5, 1:

    ne contra septentrionem paveris,

    Plin. 18, 33, 76, § 330; 28, 6, 19, § 69:

    contra solem varie refulgens,

    placed in the sun, id. 37, 10, 63, § 173; 10, 54, 75, § 151; 37, 6, 22, § 83;

    37, 7, 25, § 95: cum terrestres volucres contra aquam clangores dabunt,

    id. 18, 35, 87, § 363; 19, 8, 39, § 131.—
    b.
    Dependent on verbs of motion (very rare without the idea of hostility):

    (Dinocrates) incessit contra tribunal regis jus dicentis,

    towards, Vitr. 2, praef. 1.—So trop., of actions done for a purpose:

    lege Cornelia de sicariis tenetur qui, cum in magistratu esset, eorum quid fecerit contra hominis necem quod legibus permissum non sit,

    Dig. 48, 8, 4.—
    c.
    Appositively, with the predicate: (elephanti) tanta narratur clementia contra minus validos, ut, etc., if fronting weaker animals, if brought in contact with them (not to be connected with clementia), Plin. 8, 7, 7, § 23.—Similarly: dum... fidens non est contra feram, if fronting the animal (not dependent on fidens), Plin. 8, 16, 21, § 57.—
    d.
    Against an opposing action, etc.:

    contra vim atque impetum fluminis conversa,

    Caes. B. G. 4, 17, 5:

    cum plateae contra directos ventos erunt conformatae,

    Vitr. 1, 6, 8:

    ut contra ventum gregem pascamus,

    Col. 7, 3, 12; Sen. Q. N. 2, 31, 2; Plin. 29, 3, 12, § 52; 17, 2, 2, § 21; 8, 16, 21, § 54:

    contra fluminum impetus aggeribus,

    id. 35, 14, 48, § 169:

    capite in sole contra pilum peruncto,

    id. 27, 4, 5, § 17; 18, 35, 88, § 364; Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83; Sil. 14, 352; Dig. 9, 2, 29, § 4. [p. 455] — Trop.:

    contra fortunam tenendus est cursus,

    Sen. Prov. 5, 9.—Prov.:

    contra stimulum calces,

    kick against the pricks, Isid. Orig. 1, 36, 28 (al. calcitres); cf. Amm. 18, 5, 1.—
    e.
    Of local actions with hostile intent.
    (α).
    Lit.:

    quae vis Coclitem contra omnes hostium copias tenuit?

    Cic. Par. 1, 2, 12:

    Pompeium Cartejae receptum scribis: jam igitur contra hunc exercitum (sc. constitit),

    id. Att. 15, 20, 3:

    pertimescam, credo, ne mihi non liceat contra vos in contione consistere,

    to face you, id. Agr. 1, 8, 25; Lepidus ap. Cic. Fam. 10, 34, 1; Caes. B. C. 1, 26:

    a fronte contra hostem pedum quindecim fossam fieri jussit,

    id. ib. 1, 41; 1, 42; id. B. G. 7, 62:

    Tullus adversus Veientem hostem derigit suos: Albanos contra legionem Fidenatium collocat,

    Liv. 1, 27, 5; 24, 41, 5; 38, 4, 5; Verg. A. 12, 279; Front. Strat. 2, 2, 13; 2, 3, 17.—Appositively, with a local verb understood:

    terribilis haec contra fugientes belua est, fugax contra insequentes,

    i. e. if fronting, if placed opposite, Plin. 8, 25, 38, § 92.—
    (β).
    Trop.:

    castra sunt in Italia contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata,

    Cic. Cat. 1, 2, 5; id. Mil. 1, 2; Quint. 7, 7, 5:

    tum contra hanc Romam illa altera Roma quaeretur,

    will be as a rival against this Rome, Cic. Agr. 2, 22, 86:

    cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare, etc.,

    Caes. B. G. 1, 40:

    (Cicero) plerumque contra inimicos atque obtrectatores plus vindicat sibi,

    when fronting adversaries, Quint. 11, 1, 23.—
    f.
    In partic.
    (α).
    Stare contra aliquem (opp. stare ab aliquo); usu. implying hostility; mostly trop., to stand against, to be arrayed against, to face, oppose:

    quod contra hoc exemplum nulla staret eorum ratio,

    Auct. Her. 4, 5, 7:

    contra populi studium,

    Cic. Brut. 34, 126:

    contra civium perditorum... dementiam a senatu et a bonorum causa,

    id. ib. 79, 273; so,

    a mendacio contra veritatem,

    id. Inv. 1, 3, 4:

    contra cives in acie,

    id. Att. 16, 11, 2:

    et adversi contra stetit ora juvenci,

    opposite, Verg. A. 5, 477; 5, 414:

    haec enim (ratio) sola... stat contra fortunam,

    Sen. Ep. 14, 4, 2: contra leonem etiam stetit, fronted, i. e. hunted, Spart. Carac. 5 fin.
    (β).
    Contra aliquem ire:

    aut saevos Libyae contra ire leones,

    Stat. Th. 9, 16.— Trop.:

    uti contra injurias armati eatis,

    Sall. J. 31, 6:

    interritus (sapiens) et contra illa (mala) ibit et inter illa,

    Sen. Ep. 59, 8; cf.: contra venire, II. B. 1. c. b infra, and v. also II. B. 2. b. and II. B. 1. b. infra.—
    3.
    Transf.,
    a.
    To persons placed together for comparison:

    C. vero Caesar, si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur,

    Quint. 10, 1, 114:

    CORONATO CONTRA OMNES SCAENICOS,

    Inscr. Grut. p. 331, n. 4.—
    b.
    To things compared, as if weighed against each other as to their value, strength, etc.
    (α).
    Lit. (very rare):

    quamcunque vis rem expende, et contra aquam statue... Si gravior est, leviorem rem... feret, etc.,

    Sen. Q. N. 3, 25, 5.—
    (β).
    Prop.:

    cujus (i. e. generis humani) causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna saeva mercede contra tanta sua munera,

    Plin. 7, 1, 1, § 1:

    qui amicus esse coepit quia expedit, placebit ei aliquod pretium contra amicitiam,

    Sen. Ep. 9, 9:

    numquam ulli fortiores cives fuerunt quam qui ausi sunt eum contra tantas opes ejus... condemnare,

    Cic. Fam. 7, 2, 3:

    tantum studium bonorum in me exstitisse, contra incredibilem contentionem clarissimi et potentissimi viri,

    id. ib. 7, 2, 2; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    nomen prorogans nostrum et memoriam extendens contra brevitatem aevi,

    as a compensation for, Plin. 2, 63, 63, § 154.—So esp., valere contra, to weigh against, counterbalance, avail or prevail against: non vereor ne meae vitae modestia parum valitura sit contra falsos rumores, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

    (illa facta) pro periculo potius quam contra salutem valere debere,

    Cic. Part. Or. 35, 120; id. Off. 3, 29, 104:

    contrane lucrum nil valere Pauperis ingenium?

    Hor. Epod. 11, 11; Sen. Ben. 4, 15, 1; id. Cons. Helv. 5, 5; so,

    robur habere contra: si contra unamquamlibet partem fortunae satis tibi roboris est,

    id. ib. 13, 2;

    so of counterchecks: in Creta decem qui cosmoe vocantur, ut contra consulare imperium tribuni plebis, sic illi contra vim regiam constituti,

    Cic. Rep. 2, 33, 58.—Of antidotes: cimicum natura contra serpentium morsus valere dicitur, item contra venena omnia, Plin. 29, 4, 17, § 61.—Hence,
    c.
    Colloq., aliquid contra aurum est, something is worth gold, is superb, both predicatively and attributively (cf.: auro contra, I. A. 2. supra): hujusce pomaria in summa Sacra Via ubi poma veneunt, contra aurum imago, a spectacle for gold, i. e. a magnificent sight, Varr. R. R. 1, 2, 10 MSS. (al. aliter):

    numcubi hic vides citrum... num quod emblema aut lithostratum? quae illic omnia contra aurum,

    superb, id. ib. 3, 2, 4 MSS. (Schneid. omits aurum, ex conj.):

    oneravi vinum, et tunc erat contra aurum,

    Petr. 7, 6.—
    d.
    Transf., of replies, with aiebat, inquit, etc.; both in friendly and inimical sense; esp., contra ea, contra haec, = the adv. contra:

    contra ea Titurius sero facturos clamitabat, etc.,

    Caes. B. G. 5, 29:

    contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et, etc., aiebat,

    Liv. 3, 57, 1; 24, 45, 4:

    quae contra breviter fata est vates,

    Verg. A. 6, 398:

    contra quod disertus Tu impie fecisti inquit, etc.,

    Quint. 7, 1, 53 (cf.: contra ea, II. E. 1. infra).
    B.
    Denoting hostility or disadvantage.
    1.
    With verbs of hostile action.
    a.
    Of physical exertion:

    pugnavere et tertio consulatu ejus viginti (elephanti) contra pedites quingentos,

    Plin. 8, 7, 7, § 22:

    proelium Afri contra Aegyptios primi fecere fustibus,

    id. 7, 56, 57, § 200; 8, 40, 61, § 142. —
    b.
    Referring to warfare (usu. adversus), bellum gerere (rarely for cum or adversus; but contra patriam, contra aras, etc., not cum patria, etc.; cf.

    bellum, II. A. 1. e.): a quo prohibitos esse vos contra Caesarem gerere bellum (opp. pro),

    Cic. Lig. 8, 25; id. Phil. 5, 10, 27; Liv. Ep. 129.—With bellum suscipere:

    contra Antonium,

    Cic. Phil. 8, 2, 5; so,

    contra patriam,

    id. Sull. 20, 58:

    pugnare contra patriam,

    id. ib. 25, 70:

    contra conjuges et liberos,

    Sen. Ben. 5, 15, 5:

    armatum esse contra populum Romanum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32.—With arma ferre (freq.), Cic. Phil. 2, 29, 72; 13, 21, 47; Liv. 28, 28, 15; Nep. Att. 4, 2; Tib. 1, 6, 30; Ov. M. 4, 609; 13, 269; id. P. 1, 1, 26.—With arma sumere or capere, Cic. Rab. Perd. 6, 19; id. Phil. 4, 1, 2; 4, 3, 7:

    armis contendere contra,

    Caes. B. G. 2, 13:

    arma alicui dare (trop.),

    Cic. Phil. 2, 21, 53:

    aciem instruere (trop.),

    Liv. 25, 4, 4:

    exercitum comparare,

    Cic. Phil. 3, 6, 14; 4, 1, 2:

    exercitum instruere,

    id. Cat. 2, 11, 24:

    exercitum ducere and adducere,

    id. Phil. 4, 2, 5; 3, 4, 11:

    exercitum contra Philippum mittere,

    id. Inv. 1, 12, 17:

    naves ducere contra,

    Hor. Epod. 4, 19:

    ducere contra hostes,

    Liv. 1, 27, 4:

    florem Italiae educere contra,

    Cic. Cat. 2, 11, 24:

    proficisci contra,

    to march against, Liv. 1, 11, 3; 8, 2, 5:

    auxilium ferre Rutulis contra Latinos,

    Plin. 14, 12, 14, § 88:

    juvare aliquem contra,

    Caes. B. C. 1, 35:

    consilium inire contra Sequanos,

    to take hostile measures against, id. B. G. 6, 12.—
    c.
    Of legal contention (more freq. adversus, except with verbs of saying).
    (α).
    In gen., with agere or causam agere, to act as counsel against a party or his attorney:

    cum agerem contra hominem disertissimum nostrae civitatis,

    Cic. Caecin. 33, 97; id. Brut. 63, 226; Sen. Ben. 4, 15, 3; Quint. 11, 1, 59.—Causam recipere or suscipere contra, to accept a retainer against:

    (causam) quam receperam contra pueros Octavios,

    Cic. Att. 13, 49, 1; Quint. 6, 1, 12; Plin. Ep. 4, 17, 1.—Adesse alicui contra, to appear, act as one's counsel against:

    rogavit me Caecilius ut adessem contra Satrium,

    Cic. Att. 1, 1, 3; Plin. Ep. 1, 7, 5 al.; cf.:

    esse contra,

    id. ib. 1, 18, 3.— Trop.: conquesturus venit;

    at contra se adfuit et satisfacienti satisfecit,

    Sen. Fragm. Amic. 14, 1, 89:

    causam defendere contra,

    against the accuser, Cic. de Or. 1, 39, 178:

    statuere contra aliquem (sc. causam),

    to establish a case against an adversary, id. Or. 10, 34:

    actio competit contra,

    Dig. 49, 14, 41:

    querelam instituere contra,

    ib. 5, 2, 21, § 1:

    bonorum possessionem petere contra,

    ib. 5, 2, 23:

    jus obtinere contra,

    Cic. Quint. 9, 34:

    pugnare contra,

    to struggle against the accuser, id. Sull. 17, 49; id. Verr. 1, 11, 33:

    id quod mihi contra illos datum est,

    i. e. a local advantage over, id. Tull. 14, 33:

    judicare contra aliquem,

    id. Fl. 20, 48; Dig. 21, 2, 55; 5, 2, 14; Just. Inst. 4, 17, 2:

    pronuntiare contra,

    Paul. Sent. 5, 34, 2: dare sententiam contra, Dig. 21, 2, 56, § 1:

    decernere contra,

    Cic. Fl. 31, 76:

    appellare contra aliquem,

    Dig. 49, 1, 3; 49, 5, 6; cf.:

    contra sententiam,

    Cod. Just. 7, 62, 32, § 2.—Sentire contra aliquem, to have an opinion unfavorable to:

    cur vos (cum) aliquid contra me sentire dicatis, etc.,

    Cic. Caecin. 27, 79.—
    (β).
    Venire contra aliquem, to appear as counsel for one's adversary:

    quid tu, Saturi, qui contra hunc venis, existimas aliter?

    Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Mur. 4, 9; id. Phil. 8, 6, 18.—Venire contra rem alicujus, to give advice damaging one's interests:

    contra rem suam me venisse questus est,

    Cic. Phil. 2, 2, 3.—
    (γ).
    With dicere and other verbs of saying. (aa) Of a lawyer pleading against a lawyer:

    ipse ille Mucius, quid in illa causa cum contra te diceret, attulit quod? etc.,

    Cic. de Or. 1, 57, 244:

    cum ille contra me pro Sex. Naevio diceret,

    id. Brut. 60, 2, 7; id. de Or. 2, 7, 30; id. Rosc. Am. 15, 45; id. Div. in Caecil. 14, 44; id. Planc. 2, 5; id. Brut. 26, 102; so,

    causam dicere,

    id. Or. 2, 23, 98:

    causam perorare,

    id. Quint. 24, 77.—(bb) Of a lawyer's pleading against the parties: dic mihi, M. Pinari, num si contra te dixero mihi male dicturus es? Servil. ap. Cic. de Or. 2, 65, 261; 3, 34, 138; 1, 14, 60; id. Or. 35, 123; Quint. 11, 1, 57; cf. with ellipsis of acc.:

    quorum alter pro Aufldia, contra dixit alter,

    id. 10, 1, 22.—(ng) Of a party against a lawyer:

    si Gaditani contra me dicerent,

    if the Gaditani were my adversaries, Cic. Balb. 17, 38.—(dd) Of witnesses and experts, and the pleadings against them:

    si decressent legationem quae contra istum diceret,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: contra testes dicere (opp. a testibus or pro testibus). Auct. Her. 2, 6, 9; Cic. de Or. 2, 27, 118 (cf.:

    testimonium in aliquem dicere,

    id. Sull. 17, 48; Quint. 7, 4, 36):

    contra juris consultos dicere,

    against their legal opinions, Cic. Caecin. 24, 69.—So of witnesses in scientific questions:

    contra testes dicendum est,

    Sen. Q. N. 7, 16, 1.—(ee) Dicere or contendere aliquid contra aliquem, to maintain a point against:

    cum interrogamus adversarios... quid contra nos dici possit,

    Auct. Her. 4, 23, 33:

    tamenne vereris ut possis hoc contra Hortensium contendere?

    Cic. Quint. 25, 78. —
    d.
    Of literary adversaries, mostly with verbs of saying and writing:

    cum scriberem contra Epicurios,

    Cic. Att. 13, 38, 1:

    contra Epicurum satis superque dictum est,

    id. N. D. 2, 1, 2:

    contra Brutum,

    id. Tusc. 5, 8, 21:

    contra Academiam,

    id. Ac. 2, 19, 63; id. Fin. 1, 1, 2; 5, 8, 22; id. Tusc. 5, 11, 32; 5, 30, 84; id. Ac. 2, 4, 17:

    contra autem omnia disputatur a nostris,

    id. Off. 2, 2, 8.—
    e.
    Of public and political adversaries (syn. adversus and in).
    (α).
    In gen.:

    sentire contra,

    Cic. Mil. 2, 5:

    pugnare contra bonos,

    id. Sull. 25, 71:

    contra eos summa ope nitebatur nobilitas,

    Sall. C. 38, 2; Cic. Sest. 19, 42; 52, 112:

    (tribuni) qui aut contra consulem, aut pro studio ejus pugnabant,

    Liv. 39, 32, 12.—
    (β).
    Of political speaking:

    cum (Cato) eo ipso anno contra Serv. Galbam ad populum summa contentione dixisset,

    Cic. Brut. 20, 80; so id. Imp. Pomp. 17, 53; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1.—
    f.
    Of hostile or criminal acts in gen. (syn.:

    adversus, in): inire consilia contra,

    Cic. Rosc. Am. 38, 110; id. Cat. 1, 7, 18:

    manum comparare contra aliquem,

    id. Sull. 24, 68:

    conjurationem facere,

    id. ib. 4, 12:

    congredi,

    id. Lig. 3, 9; Sall. J. 64, 4:

    aliquid contra imperatorem moliri,

    Just. Inst. 4, 18, 3:

    nec dolor armasset contra sua viscera matrem,

    against her own offspring Ov. R. Am. 59.—Facere contra (more freq. with abstr. objects; cf. II. C. 1. f. b infra): nunc te contra Caesarem facere summae stultitiae est, to take parts against, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 2:

    eae (res) contra nos ambae faciunt,

    operate against us, id. Quint. 1, 1.—With verbs of saying, etc.:

    homo disertus non intellegit, eum quem contra dicit laudari a se?

    Cic. Phil. 2, 8, 18; 2, 1, 2; 2, 21, 51; Sen. Ep. 15, 3, 70:

    epigramma quod contra quamdam Gelliam scripsit,

    Lampr. Alex. Sev. 38:

    disputare contra deos, in two signif.: contra deum licet disputare liberius,

    to accuse, reproach a god, Cic. N. D. 3, 31, 76; but: mala et impia consuetudo est contra deos disputandi, to reason against the gods, i. e. against their existence, id. ib. 2, 67, 168.—
    2.
    Predicatively, with esse (videri, etc.), against, injurious to, unfavorable, prejudicial, to one's disadvantage: ut [p. 456] ex senatusconsulto neque cujus intersit, neque contra quem sit intellegi possit, Cic. Mur. 32, 68; id. de Or. 3, 20, 75; 2, 74, 299; 2, 81, 330; id. Sull. 13, 39; Sen. Ben. 6, 31, 6:

    licentiam malis dare certe contra bonos est,

    injurious to, Quint. 4, 2, 75:

    res contra nos est, of unfavorable chances in a lawsuit,

    id. 4, 66, 1; 4, 2, 75; 5, 13, 32.—Often, contra aliquem = quod est contra aliquem, referring to indef. pronouns or adjectives:

    nihil contra me fecit odio mei = nihil quod esset contra me,

    Cic. Har. Resp. 3, 5; id. Off. 3, 31, 112:

    quibus (temporibus) aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim,

    id. Phil. 2, 10, 24.—
    3.
    Added adverb. to the predicate, mostly referring to purpose, with hostile intent, for the purpose of some hostile act, in order to oppose, in opposition:

    Caesarine eam (provinciam) tradituri fuistis, an contra Caesarem retenturi?

    or keep it against Caesar, Cic. Lig. 7, 23:

    sero enim resistimus ei quem per annos decem aluimus contra nos,

    id. Att. 7, 5, 5:

    judicium illud pecunia esse temptatum non pro Cluentio, sed contra Cluentium,

    id. Clu. 4, 9; id. Imp. Pomp. 17, 52; id. Ac. 2, 28, 92:

    cum quae facitis ejusmodi sint ut ea contra vosmet ipsos facere videamini,

    id. Rosc. Am. 36, 104; Sen. Ep. 3, 7, 3: Curio se contra eum totum parat, i. e. to speak against him, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10; Caes. B. C. 1, 85 ter; Sen. Q. N. 1, 7, 1; Plin. 16, 39, 74, § 192; Plin. Pan. 41.—So with the force of a temporal clause:

    fidem meam quam essent contra Massam Baebium experti,

    in the suit against, Plin. Ep. 3, 4, 4.—
    4.
    Dependent on adjectives (rare):

    contra se ipse misericors,

    to his own injury, Phaedr. 4, 18, 3:

    severissimus judex contra fures,

    Lampr. Alex. Sev. 28.—
    5.
    With nouns.
    a.
    Acc. to 1. b.:

    ut quam maximae contra Hannibalem copiae sint,

    Cic. Inv. 1, 12, 17; cf. Vell. 2, 76, 3.—
    b.
    Acc. to 1. c. and 1. e.; so esp., oratio contra (cf.: oratio in).
    (α).
    Oratio contra (never in), of an address against the counsel of a party or against the prosecutor:

    quid in omni oratione Crassus vel apud centumviros contra Scaevolam, vel contra accusatorem Brutum, cum pro Cn. Plancio diceret?

    Cic. de Or. 2, 54, 220; cf.:

    Cato pro se contra Cassium = in oratione contra,

    Gell. 10, 15, 3; so,

    haec perpetua defensio contra Scaevolam,

    Cic. de Or. 2, 54, 221:

    orationem illam egregiam quam (Aeschines) in Ctesiphontem contra Demosthenem dixerat,

    id. ib. 3, 56, 213.—
    (β).
    Of an address against the party, either in judicial or political affairs:

    unam orationem contra Gracchum reliquit,

    Cic. Brut. 26, 99:

    (Demosthenis) oratio contra Leptinem... contra Aeschinem falsae legationis,

    id. Or. 31, 111; Gell. 10, 24, 10; 10, 18, 91; Cic. Brut. 46, 169; Quint. 12, 10, 61; Cic. de Or. 2, 11, 45; id. Brut. 44, 164; Gell. 13, 25 (24), 15; cf. Quint. 4, 3, 13; 11, 2, 25.—
    c.
    Acc. to 1. f.:

    contra patres concitatio et seditio,

    Cic. Brut. 14, 56.—Of animals:

    contra volpium genus communibus inimicitiis,

    Plin. 10, 76, 96, § 207.
    C.
    With inanimate and abstract objects.
    1.
    Directly dependent on verbs (cf. B. 1.).
    a.
    Of physical or moral exertion:

    cum fulmina contra Tot paribus streperet clipeis,

    Verg. A. 10, 567:

    pugnandum tamquam contra morbum, sic contra senectutem,

    Cic. Sen. 11, 35:

    contra verum niti,

    Sall. J. 35, 8:

    contra fortunam luctari,

    Sen. Ben. 7, 15, 2; id. Brev. Vit. 10, 1; id. Ep. 78, 15; 99, 32; cf. Cic. Off. 1, 31, 110.—
    b.
    Of warfare (lit. and trop.):

    bellum contra aras, focos, vitam fortunasque gerere,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    bellum gerimus... contra arma verbis,

    id. Fam. 12, 22, 1.—So of logical contradictions:

    artificis autem est invenire in actione adversarii quae semet ipsa pugnent,

    Quint. 5, 13, 30.—
    c.
    Of legal contention.
    (α).
    Of the actions of the counsel or prosecutor: dicere, or perorare, agere contra aliquid, to plead against, contest something:

    contra argumenta, rumores, tabulas, quaestiones (opp. ab argumentis, etc.),

    Auct. Her. 2, 6, 9 sqq.; Cic. de Or. 2, 27, 118:

    contra ratiocinationem,

    id. Inv. 2, 50, 153: contra scriptum dicere, to contest, controvert a written law or a document, id. ib. 2, 47, 138; 2, 48, 143; id. Brut. 39, 145; Quint. 7, 7, 1:

    contra caput dicere,

    to plead against life, Cic. Quint. 13, 44 (cf.:

    servum in caput domini interrogare,

    Paul. Sent. 1, 1, 34; 5, 16, 5 and 8; 5, 46, 3): contra libertatem agere, Dig. 40, 12, 26.—Pregn.:

    contra rerum naturam, contraque consuetudinem hominum dicere (opp. contra nos dicere),

    Cic. Rosc. Am. 15, 45.—
    (β).
    Of judicial decisions contradicting documents, etc.:

    contra tabulas judicare,

    Cic. de Or. 2, 70, 281:

    contra testamentum,

    Dig. 2, 17, § 1:

    contra sententiam dicere,

    ib. 49, 8, 1, § 2.—
    (γ).
    Admittere aliquem contra bona, to admit a petition for bonorum possessio (cf.:

    inmittere in bona),

    Dig. 38, 2, 3, § 6.—
    d.
    Of antagonism in literary and ethical questions.
    (α).
    To contend that something is false:

    dicere, disputare, disserere contra opinionem or sententiam,

    Cic. Tusc. 1, 4, 8; 5, 19, 55; id. de Or. 3, 18, 67; id. Fin. 5, 4, 10; id. Ac. 2, 18, 60; Sen. Ira, 1, 3, 3; id. Ep. 87, 5; 102, 5 (cf.:

    in sententiam dicere,

    in support of an opinion, Caes. B. G. 1, 45):

    contra sensus dicere,

    Cic. Ac. 2, 31, 101:

    contra rhetoricen dicere,

    Quint. 2, 17, 40.—
    (β).
    Of criticism, hostility to principles, etc.:

    contra Iliadem et Odysseam scribere,

    Vitr. 7, praef. 8:

    contra quorum disciplinam ingenium ejus exarserat,

    Cic. Tusc. 5, 29, 83.—
    (γ).
    Ethically:

    contra voluptatem dicere,

    that pleasure is a moral evil, Cic. Fin. 5, 8, 21:

    contra mortem loqui,

    that death is no evil, Sen. Ep. 82, 7;

    in both senses: contra vitia, pericula, fortunam, ambitionem,

    id. ib. 100, 10:

    contra fortunam gloriari,

    that fortune has no power over him, Cic. Tusc. 5, 9, 26; Sen. Ep. 26, 5.—
    e.
    Of public and political acts and speeches:

    contra potentiam accusatorum dicere,

    Cic. Brut. 44, 164:

    contra legem dicere or verba facere,

    id. Imp. Pomp. 15, 53; Liv. 34, 8, 1:

    rogationem ferre contra coloniam ( = contra legem de colonia deducenda),

    Cic. Clu. 51, 140; Auct. Her. 1, 17, 21; Plin. 8, 17, 24, § 64.—
    f.
    Of hostility, injury, wrongs, etc.
    (α).
    In gen.:

    senatusconsulto quod contra dignitatem tuam fieret,

    directed against, Cic. Fam. 12, 29, 2:

    contra rem publicam se commovere,

    id. Cat. 1, 26; 1, 3, 7:

    incitari,

    id. Sest. 47, 100:

    consilia inire,

    id. Agr. 2, 3, 8:

    conjurationem facere,

    Sall. C. 30, 6:

    contra salutem urbis incitari,

    Cic. Cat. 3, 8, 20:

    cogitare aliquid contra salutem,

    id. ib. 3, 9, 21: contra voluntatem or studium dicere, to oppose one's will in a speech:

    esse aliquem in civitate qui contra ejus (Chrysogoni) voluntatem dicere auderet,

    id. Rosc. Am. 22, 60; id. Phil. 1, 11, 28; id. de Or. 3, 34, 138; id. Mur. 4, 10; Tac. H. 2, 91:

    ne quid contra aequitatem contendas, ne quid pro injuria,

    do not array yourself against equity, Cic. Off. 2, 20, 71.— Trop.:

    quis non contra Marii arma, contra Suliae proscriptionem irascitur? ( = Mario propter arma, Sullae propter proscriptionem),

    Sen. Ira, 2, 2, 3.—
    (β).
    In partic.: facere contra aliquid (syn. adversus), to commit an offence against, to transgress, etc.:

    si quis ad Antonium profectus esset... senatus existimaturum eum contra rem publicam fecisse,

    Cic. Phil. 8, 11, 33; id. Mil. 5, 13; 6, 14; id. Off. 3, 10, 43; 3, 25, 95; S. C. ap. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 6; Liv. 25, 4, 7; so,

    contra salutem rei publicae facere,

    Cic. Dom. 38, 102:

    contra majestatem,

    against the emperor, Dig. 48, 4, 5:

    contra leges,

    Cic. Dom. 18, 48; id. Vatin. 7, 18; id. Fin. 2, 17, 55; id. Mur. 32, 67; id. de Or. 3, 19, 70; cf. id. Clu. 34, 92; id. Mur. 32, 68; id. Dom. 14, 38; id. Phil. 10, 6, 13; Gai Inst. 4, 121:

    contra edictum (praetoris),

    Cic. Verr 2, 3, 10, § 25; Dig. 39, 1, 20, § 1:

    contra foedus,

    Cic. Balb. 6, 16:

    contra jusjurandum ac fidem,

    id. Off. 3, 10, 43; id. Lael. 3, 30, 74; id. Verr. 2, 3, 3, § 7; Prop. 3, 30, 44 (2, 32, 44).—And ironically:

    tune contra Caesaris nutum (sc. facies)?

    Cic. Att. 14, 10, 1.—Rarely contra ea facere = contra facere, adverb. (cf. I. B. 8. and II. E. 1. b.):

    corpus in civitatem inferri non licet... et qui contra ea fecerit, extra ordinem punitur,

    Paul. Sent. 1, 21, 2; 1, 21, 12.—
    2.
    Predicatively with esse (usu. impers.), in violation of, in conflict with, contrary to (cf. 3. g).
    (α).
    With esse expressed as the predicate:

    hominem hominis incommodo suum augere commodum magis est contra naturam quam mors,

    Cic. Off. 3, 5, 21; id. Fin. 3, 9, 31; id. N. D. 3, 13, 33; Sen. Ep. 5, 4; Plin. 7, 8, 6, § 45:

    contra leges or legem est,

    Cic. Pis. 13, 30; id. Mur. 32, 67:

    contra officium est,

    id. Off. 3, 10, 43; 1, 10, 32; 1, 6, 19; cf. id. Lael. 11, 39; id. Off. 3, 15, 63; Liv. 6, 40, 5; Sen. Q. N. 2, 37, 2; Gai Inst. 3, 157; Dig. 30, 1, 112, § 3; 16, 3, 1, § 7.—With ellipsis of object (naturam), Cic. Fin. 5, 29, 89; cf.:

    adeo res ista non habet ullam moram quae contra causas ignium sit,

    unfavorable to the formation of fire, Sen. Q. N. 2, 26, 7.—
    (β).
    With verbal predicate, referring to an indef. pron. or adj., with esse understood:

    scis hunc... nihil umquam contra rem tuam cogitasse ( = nihil quod contra rem tuam esset),

    Cic. Rosc. Am. 50, 147; id. Mil. 5, 13:

    aliquid contra animum audiendi,

    something against our liking, Sen. Const. 19, 2.—So mostly with facere:

    si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque fecerint,

    Cic. Off. 1, 41, 148; id. Att. 3, 23, 2; 2, 22, 2; id. Off. 3, 15, 63; Sall. C. 15, 1; Dig. 8, 2, 11; 8, 2, 17; 35, 1, 79, § 2. —
    (γ).
    Contra officium, substantively, = id quod contra officium est:

    Sic inter recte factum atque peccatum, officium et contra officium, media locabat quaedam,

    Cic. Ac. 1, 10, 37.—
    3.
    Adverbially with the predicate.
    (α).
    In order to oppose, in opposition to, with hostile intent (cf. B. 3.):

    eidem illam proscriptionem capitis mei contra salutem rei publicae rogatam esse dicebant,

    that the proposal of the law was an attack on the republic, Cic. Prov. Cons. 19, 45; id. Rab. Perd. 12, 35; id. Phil. 10, 10, 22:

    imperator contra postulata Bocchi nuntios mittit,

    to reply to the demands, Sall. J. 83, 3; 25, 6; so,

    advocare contra,

    Sen. Cons. Polyb. 12, 4; id. Ep. 15, 2, 52:

    si contra mortem te praeparaveris,

    to meet death, id. ib. 11, 3, 8.—
    (β).
    With the force of a clause of manner, injuriously to, etc.:

    quibus contra valetudinis commodum laborandum est,

    Cic. Mur. 23, 47; Suet. Aug. 78:

    contra hominis salutem,

    with danger to a man's life, Cod. Just. 7, 62, 29.—
    (γ).
    In gen., of conflict with some rule or principle, contrary to, in violation of, without regard to ( = ita ut contra sit; cf. 2. supra; very freq. from the class. period;

    syn. adversus): ceperitne pecunias contra leges P. Decius,

    Cic. de Or. 2, 31, 136; id. Verr. 2, 1, 4, § 10; id. Fl. 34, 86:

    pecuniam contra leges auferre,

    id. Verr. 1, 18, 56; 2, 1, 10, § 27; 2, 5, 18, § 46; id. Har. Resp. 26, 56:

    contra legem,

    id. Rab. Perd. 3, 8; id. Dom. 16, 41:

    contra jus fasque,

    id. Har. Resp. 16, 34; id. Quint. 6, 28:

    contra jus,

    Liv. 5, 4, 14; id. Dom. 13, 55; id. Verr. 2, 5, 13, § 34:

    contra jus gentium,

    Liv. 4, 32, 5; 9, 10, 10; 21, 25, 7; 5, 36, 6;

    6, 1, 6: contra juris rigorem,

    Dig. 40, 5, 24, § 10 et saep.:

    contra testimonium aliquid judicare,

    without regard to, Cic. Brut. 31, 117:

    aliquid contra verecundiam disputare,

    contrary to the rules of decency, id. Off. 1, 35, 128:

    aliquid contra fidem constituere,

    Quint. 5, 13, 34:

    quae majores nostri contra lubidinem animi sui recte atque ordine fecere,

    contrary to the dictates of passion, Sall. C. 51, 4; id. J. 33, 1; cf. of logical opposition, II. E. 2. infra.—
    4.
    Dependent on substt.
    a.
    Of physical strife:

    scit ille imparem sibi luctatum contra nexus (draconis),

    Plin. 8, 12, 12, § 33. —
    b.
    Of warfare:

    imperatorum copia contra tuum furorem,

    Cic. Mur. 39, 83:

    Parthorum gloria contra nomen Romanum,

    Liv. 9, 18, 6: in castris perditorum contra patriam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 6.—
    c.
    Of legal contention:

    causa contra scriptum,

    Cic. Inv. 2, 46, 135.—
    d.
    Of political speaking:

    divina M. Tullii eloquentia contra leges agrarias,

    Quint. 2, 16, 7; 9, 3, 50; Gell. 18, 7, 7.—
    e.
    Of literary opposition:

    Caesaris vituperatio contra laudationem meam,

    Cic. Att. 12, 40, 1.—
    f.
    Of hostility, etc.:

    cujus factum, inceptum, conatumve contra patriam,

    Cic. Cat. 2, 12, 27:

    ullum factum dictumve nostrum contra utilitatem vestram,

    Liv. 6, 40, 5.—
    g.
    Of injury:

    vitae cupiditas contra rem publicam,

    Cic. Planc. 37, 90: contra serpentes venenum, fatal to serpents, or as a defence against serpents, Plin. 7, 2, 2, § 15.—
    h.
    Of violation, disregard, etc. (cf. 3. g):

    iter contra senatus auctoritatem,

    Cic. Phil. 2, 19, 48:

    contra consuetudinem somnium,

    Plin. 10, 77, 98, § 211:

    bonorum possessio contra tabulas,

    Dig. 37, 4, 3, § 13; Gai Inst. 3, 41.—
    5.
    Dependent on adjectives (very rare; cf.

    II. D. 2. c. infra): contraque patris impii regnum impotens, avum resolvam,

    Sen. Herc. Fur. 966.
    D.
    Of defence, protection, and resistance (syn.: adversus, ab).
    1.
    Against persons.
    a.
    Dependent on verbs:

    cum populus Romanus suam auctoritatem vel contra omnes qui dissentiunt possit defendere,

    Cic. Imp. Pomp. 22, 63: si ego consul rem publicam [p. 457] contra te et gregales tuos defendissem, id. Sest. 52, 111; 22, 49; 8, 20; id. Fam. 11, 27, 7; id. Phil. 2, 18, 45:

    contra quem multum omnes boni providerunt,

    provided a great defence, id. Mur. 38, 81: formula qua utitur patronus contra libertum qui eum in jus vocat, as a defence against, Gai Inst. 4, 46. —And of protection of plants against injurious animals:

    contra haec animalia proderit, si, etc.,

    Pall. 10, 3, 2.—
    b.
    Dependent on adjectives, mostly participial:

    paratus contra,

    Cic. Mil. 21, 56:

    nihil satis firmum contra Metellum,

    Sall. J. 80, 1:

    contra potentes nemo est munitus satis,

    Phaedr. 2, 6, 1.—
    2.
    Against inanimate and abstract things.
    a.
    Dependent on verbs:

    contra avium morsus munitur vallo aristarum,

    Cic. Sen. 15, 51:

    propugnaculum, quo contra omnes meos impetus usurum se putat,

    id. Verr. 2, 3, 16, § 40; 2, 5, 39, § 102:

    publicam causam contra vim armatam suscipere,

    id. Dom. 34, 91; id. Quint. 30, 94; id. Leg. 3, 3, 9:

    contra tantas difficultates providere,

    Sall. J. 90, 1; 76, 4; so,

    contra ea,

    id. ib. 57, 5:

    patricii vi contra vim resistunt,

    Liv. 3, 13, 4; Plin. 14, 2, 4, § 28; Tac. Agr. 45; Sen. Prov. 4, 12; id. Const. 5, 4.—
    b.
    Dependent on substt.:

    suffragia contra oppugnationem vestrae majestatis,

    Cic. Rab. Perd. 12, 35:

    defensio contra vim,

    id. Mil. 5, 14:

    patronus justitiae fuit contra orationem Phili,

    id. Lael. 7, 25; Plin. 29, 2, 9, § 30; 14, 3, 4, § 40:

    contra labores patientia,

    id. 23, 1, 22, § 37.—
    c.
    Dependent on adjectives (in Cic. freq. with P. a. predicatively used; otherwise very rare;

    in later prose freq.): nec est quidquam Cilicia contra Syriam munitius,

    against an attack from the side of Syria, Cic. Fam. 14, 4, 4:

    ut nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem posset esse,

    id. Verr. 2, 5, 15, § 39; id. Fin. 1, 16, 51; id. Mil. 25, 67; id. Tusc. 5, 8, 19; 5, 27, 76:

    vir contra audaciam firmissimus,

    id. Rosc. Am. 30, 85; Sall. J. 33, 2; 28, 5:

    fortis contra dolorem,

    Sen. Ep. 98, 18; Quint. 12, 1, 10:

    callosus,

    Plin. 11, 37, 54, § 147; 14, 2, 4, § 23:

    far contra hiemes firmissimum,

    id. 18, 8, 19, § 83:

    equus tenax contra vincula,

    Ov. Am. 3, 4, 13:

    contraque minantia fata pervigil,

    Claud. I. Cons. Stil. 1, 284.—
    3.
    Of remedies against sickness and its causes, poison, etc.; so only in Plin.; in Pall. only of preventives and of protection against hurtful animals, and against mental perturbations in gen.; cf. infra (syn. ad in Cat., Cic., Cels., Col.; adversus only in Celsus, who also has in with abl.).
    (α).
    Dependent on verbs:

    cujus et vinum et uva contra serpentium ictus medetur,

    Plin. 14, 18, 22, § 117; 7, 2, 2, § 13:

    prodest et contra suspiria et tussim,

    id. 20, 13, 50, § 128:

    valet potum contra venena,

    id. 28, 7, 21, § 74; 29, 4, 22, § 71; 29, 4, 26, § 81; 28, 8, 27, § 98; 16, 37, 71, § 180; 35, 6, 14, § 34; 28, 6, 18, §§ 65-67.—
    (β).
    Dependent on substt.:

    remedium contra morsus,

    Plin. 8, 32, 50, § 118; 10, 59, 79, § 163:

    contra venena esse omnia remedio,

    id. 16, 44, 95, § 251; 17, 24, 37, § 240; 7, 1, 1, § 4.—
    (γ).
    Dependent on adjectives:

    vinum quod salutare contra pestilentiam sit,

    Pall. 11, 14, 17.—
    (δ).
    Appositively, as a remedy:

    cujus lacteum succum miris laudibus celebrat... contra serpentes et venena,

    Plin. 5, 1, 1, § 16; 29, 4, 26, § 83. —So of remedies against affections:

    Tiberium tonante caelo coronari ea (lauro) solitum ferunt contra fulminum metus,

    Plin. 15, 30, 40, § 135; cf. Sen. Ira, 2, 21, 1; id. Tranq. 5. 1.
    E.
    Of logical opposition.
    1.
    With a neuter demonstrative (contra ea, contra haec, contra quae, quod contra = contra, adv.).
    a.
    The contrary, the reverse (very rare; cf.

    I. D. 1.): sed mihi contra ea videtur,

    but to me the contrary seems true, Sall. J. 85, 1:

    omnia quae contra haec sunt, omnia quae contra sunt,

    and vice versa, Quint. 5, 10, 90. —
    b.
    Contra ea, on the contrary, in logical antithesis (not in Cic. and Sall.; once in Caes. and Quint.; several times in Liv. and Nep.; cf.: contra ea, in other uses, II. A. 2. e. a, II. D. 2. a., II. A. 3. d., II. C. 1. f.):

    omnes arderent cupiditate pugnandi... contra ea Caesar... spatiumque interponendum... putabat ( = at contra),

    but Caesar on the contrary, Caes. B. C. 3, 74: superbe ab Samnitibus... legati prohibiti commercio sunt;

    contra ea benigne ab Siculorum tyrannis adjuti,

    Liv. 4, 52, 6; 2, 60, 1; 21, 20, 6;

    44, 43, 5: pater... Thracem me genuit, contra ea mater Atheniensem,

    Nep. Iphicr. 3, 4; id. praef. 6; id. Alcib. 8, 1.—And after a question, with immo (cf. I. E. 5. b.):

    an infirmissimi omnium... (sumus)? Immo contra ea vel viribus nostris, vel, etc., tuti (sumus),

    Liv. 41, 24, 8.—
    c.
    Quod contra, by anastrophe (v. F. 1.), contrary to which, whereas, while on the contrary (only once in Lucr. and three times in Cic.):

    illud in his rebus vereor ne forte rearis, Inpia te rationis inire elementa viamque indugredi sceleris: quod contra saepius illa Religio peperit scelerosa atque impia facta,

    whereas on the contrary, Lucr. 1, 81:

    cujus a me corpus crematum est, quod contra decuit ab illo meum (sc. cremari),

    Cic. Sen. 23, 84:

    quod contra oportebat delicto dolere, correctione gaudere,

    id. Lael. 24, 90 (B. and K. place a comma after oportebat; cf.

    Nauck ad loc.): reliquum est ut eum nemo judicio defenderit: quod contra copiosissime defensum esse contendi,

    id. Quint. 28, 87 (many consider contra in all these passages as an adverb; cf. Hand, Turs. II. p. 121 sq.; some explain quod as an ancient ablative, = qua re;

    v. Ritschl,

    Plaut. Exc. p. 57, Munro ad Lucr. 1, 82).—
    2.
    With an abstract noun, with the force of the adverb contra with ac or atque (I. F. 1.), contrary to, contrary to what, etc. (esp. in Sall., not in Cic.; cf. praeter): celeriter contraque omnium opinionem confecto itinere, contrary to the opinion ( = contra ac rati erant), Caes. B. G. 6, 30:

    contra opinionem Jugurthae ad Thalam perveniunt,

    Sall. J. 75, 9; Hirt. B. G. 8, 40.—Contra spem either contrary to the opinion, or against the hope:

    Metellus contra spem suam laetissume excipitur ( = contra ac ratus, veritus est),

    Sall. J. 88, 1; so,

    cetera contra spem salva invenit,

    Liv. 9, 23, 17:

    contra spem omnium L. Furium optavit,

    id. 6, 25, 5; Curt. 8, 4, 45;

    but: at Jugurtha contra spem nuntio accepto ( = contra ac speraverat),

    Sall. J. 28, 1; Liv. 24, 45, 3:

    postquam... Jugurtha contra timorem animi praemia sceleris adeptum sese videt,

    Sall. J. 20, 1:

    ipse in Numidiam procedit, ubi contra belli faciem tuguria plena hominumque... erant ( = contra ac in bello evenire solet),

    id. ib. 46, 5:

    contra famam,

    Plin. 13, 22, 43, § 126; 7, 53, 54, § 180:

    segniterque et contra industriam absconditae formicae,

    slowly, and in a manner different from their usual activity, id. 18, 35, 88, § 364.—Of persons:

    frigidam potionem esse debere, contra priores auctores, Asclepiades confirmavit,

    contrary to the opinion of the former physicians, Cels. 4, 26 (19).
    F.
    Sometimes by anastrophe after its noun.
    1.
    In prose, after relatives, esp. in Cic.:

    quos contra disputant,

    Cic. Ac. 2, 15, 47:

    quem contra dicit,

    id. Phil. 2, 8, 18 (v. II. B. 1. f.):

    quem contra veneris,

    id. Mur. 4, 9:

    quas contra, praeter te, etc.,

    id. Vatin. 7, 18:

    eos ipsos quos contra statuas,

    id. Or. 10, 34:

    quos contra me senatus armavit,

    id. Att. 10, 8, 8:

    quam contra multa locutus est,

    Sen. Ep. 82, 7, Plin. Ep. 1, 23, 3; Claud. in Rufin. 1, 332; v. also E. 1. c. supra.—
    2.
    After other words ( poet. and in post-Aug. prose):

    hunc igitur contra mittam contendere causam,

    Lucr. 4, 471:

    dicere eos contra,

    id. 4, 484:

    donique eum contra,

    id. 5, 708:

    agmina contra,

    Verg. A. 12, 279:

    magnum Alciden contra,

    id. ib. 5, 414:

    Paridem contra,

    id. ib. 5, 370:

    Italiam contra,

    id. ib. 1, 13:

    deos contra,

    Ov. P. 1, 1, 26:

    Messania moenia contra,

    id. M. 14, 17:

    litora Calabriae contra,

    Tac. A. 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > contra dicta

  • 13 exigo

    ex-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago], to drive out or forth, to thrust out, to take or turn out.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    reges ex civitate,

    to expel, Cic. de Or. 2, 48, 199:

    hostem e campo,

    Liv. 3, 61, 8: exigor patria, Naev. ap. Non. 291, 4:

    aliquem domo,

    Liv. 39, 11, 2:

    aliquem campo,

    id. 37, 41, 12:

    omnes foras,

    Plaut. Aul. 3, 1, 7:

    adcolas ultra famam,

    Plin. 2, 68, 68, § 175:

    exacti reges,

    driven away, Cic. de Or. 1, 9, 37; cf.:

    Tarquinio exacto,

    id. Rep. 1, 40:

    anno post Tarquinios exactos,

    Tac. A. 11, 22:

    Orestes exactus furiis,

    driven, tormented, Ov. Tr. 4, 4, 70:

    virum a se,

    Plaut. Mil. 4, 6, 62:

    uxorem,

    to put away, divorce, Ter. Hec. 2, 1, 45; Suet. Caes. 50; id. Claud. 26; cf.: illam suam (uxorem) suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis; claves ademit;

    exegit,

    turned her out of the house, Cic. Phil. 2, 28, 69: aliquem vitā, i. e. to kill, Sen. de Ira, 1, 6: corpus e stratis, to raise up or out, Sil. 16, 234:

    maculam,

    to take out, Suet. Aug. 94: et sacer admissas exigit Hebrus aquas, pours out into the sea, Ov. H. 2, 114; of weapons, to thrust from one, thrust, drive:

    non circumspectis exactum viribus ensem Fregit,

    thrust, impelled, Ov. M. 5, 171; so,

    ensem,

    Luc. 8, 656; cf.:

    ensem per medium juvenem,

    plunges through the middle, Verg. A. 10, 815:

    gladium per viscera,

    Flor. 4, 2, 68:

    tela in aliquem,

    Sen. Cons. ad Marc. 16;

    hence: aliquem hastā,

    i. e. to thrust through, transfix, Val. Fl. 6, 572.—Mid.:

    quae (hasta) cervice exacta est,

    passed out, passed through, Ov. M. 5, 138: prope sub conatu adversarii manus exigenda, to be put forth, raised (for a blow), Quint. 6, 4, 8 Spald.:

    (capellas) a grege in campos, hircos in caprilia,

    to drive out, Varr. R. R. 2, 3, 8:

    sues pastum,

    id. ib. 2, 4, 6:

    radices altius,

    to send out, Cels. 5, 28, 14; cf.:

    vitis uvas,

    Col. 3, 2, 10; 3, 6, 2; Cels. 8, 1 med.
    B.
    In partic.
    1.
    A scenic t. t., to drive off, i. e. hiss off a piece or a player from the stage (rare):

    spectandae (fabulae) an exigendae sint vobis prius,

    Ter. And. prol. 27 Ruhnk.; so, fabulas, id. Hec. prol. alt. 4; id. ib. 7.—
    2.
    To demand, require, enforce, exact payment of a debt, taxes, etc., or the performance of any other duty (very freq.;

    syn.: posco, postulo, flagito, contendo, etc.): ad eas pecunias exigendas legatos misimus,

    Cic. Fam. 13, 11, 1: pecunias a civitatibus, id. Div. ap. Caecil. 10, 33:

    acerbissime pecunias imperatas,

    Caes. B. C. 3, 32; cf. id. ib. 1, 6 fin.; Cic. Pis. 16, 38; id. N. D. 3, 34, 84:

    quaternos denarios,

    id. Font. 5, 9:

    tributa,

    id. Fam. 3, 7, 3:

    pensionem,

    id. ib. 6, 18, 5:

    nomina sua,

    id. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    mercedem,

    id. Lael. 21, 80 et saep.:

    equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae,

    Caes. B. C. 1, 30, 4:

    obsides ab Apolloniatibus,

    id. ib. 3, 12, 1:

    viam,

    to demand the construction of a road, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; Liv. 42, 3, 7:

    a quoquam ne pejeret,

    Juv. 13, 36.—Esp.: rationem, to exact an account:

    ut Athenienses rationibus exigendis non vacarent,

    Val. Max. 3, 1, ext. 1; Plin. Ep. 10, 81, 1:

    libertorum nomina a quibus ratio exigi posset,

    Suet. Aug. 101 fin.
    (β).
    In pass.: exigor aliquid, to be solicited, dunned for money, etc. (post-class.): exigor portorium, id est, exigitur de me portorium, Caecil. ap. Gell. 15, 14, 5; id. ap. Non. 106, 24: (Rib. Com. Fragm. p. 51): sese pecunias maximas exactos esse, Q. Metell. Numid. ap. Gell. 15, 14, 2; Dig. 23, 4, 32.—
    3.
    To examine, inquire into (post-Aug.):

    nec illae (conjuges) numerare aut exigere plagas pavent,

    Tac. G. 7 fin. (so Ritter, Halm, with all MSS., cf. Holzmann ad loc.; al. exugere, said to have been the read. of a lost codex, the Arundelianus; cf. exsugo); cf.:

    exactum et a Titidio Labeone, cur omisisset, etc.,

    id. A. 2, 85.—
    4.
    Of places, to go or pass beyond, to pass by, leave behind ( poet. and in post-Aug. prose):

    cum primus equis exegit anhelis Phoebus Athon,

    Val. Fl. 2, 75; cf. Prop. 3, 20, 11 (4, 20, 3 M.):

    Troglodytae hibernum mare exigunt circa brumam,

    Plin. 12, 19, 42, § 87.—
    5.
    In mercant. lang., to dispose of, sell:

    agrorum exigere fructus,

    Liv. 34, 9, 9 Drak.: mercibus exactis, Col. poët. 10, 317. —
    6.
    Mathemat. t. t., to apply to a standard or measure, i. e. to examine, try, measure, weigh by any thing:

    ad perpendiculum columnas,

    Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:

    materiam ad regulam et libellam,

    Plin. 36, 25, 63, § 188:

    pondus margaritarum sua manu,

    Suet. Caes. 47; cf.:

    aliquid mensura,

    Plin. 17, 21, 35, § 159.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to drive out, expel (very rare):

    locus, Ubi labore lassitudo exigunda ex corpore,

    Plaut. Capt. 5, 4, 4: frigus atque horrorem vestimentis, Lucil. ap. Non. 291, 8.—Far more freq. and class.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To require, demand, claim any thing due:

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris, neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4, 17:

    aliquid exigere magis quam rogare,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    longiores litteras exspectabo vel potius exigam,

    id. ib. 15, 16, 1:

    omnibus ex rebus voluptatem quasi mercedem,

    id. Fin. 2, 22, 73:

    ab hoc acerbius exegit natura quod dederat,

    demanded back, reclaimed, id. Tusc. 1, 39, 93 Klotz.:

    non ut a poëta, sed ut a teste veritatem exigunt,

    id. Leg. 1, 1, 4:

    has toties optata exegit gloria poenas,

    has cost, Juv. 10, 187:

    poenas,

    to take vengeance, id. 10, 84:

    de vulnere poenas,

    Ov. M. 14, 478: poenam (alicui), Sen. de Ira, 2, 22 fin.; Ov. F. 4, 230:

    gravia piacula ab aliquo,

    Liv. 29, 18, 18 et saep.—With ut:

    exigerem ex te cogeremque, ut responderes,

    Cic. Fin. 2, 35, 119; 4, 28, 80; cf.:

    Calypso exigit fata ducis,

    questions, inquires into, Ov. A. A. 2, 130:

    exactum a marito, cur, etc.,

    Tac. A. 2, 85:

    exigite ut mores seu pollice ducat,

    Juv. 7, 237 sq. —With an object-clause:

    exigimus potuisse eum eo tempore testamentum facere,

    Dig. 29, 7, 8; 24, 3, 2.— Absol.:

    in exigendo non acerbum,

    Cic. Off. 2, 18, 64:

    cum res exiget,

    Quint. 5, 11, 5; 10, 3, 3; cf.:

    ut res exiget,

    id. 12, 10, 69:

    si communis utilitas exegerit,

    id. 12, 1, 37.— Esp.: rationem, to require an account:

    rerum gestarum,

    Just. 19, 2, 6:

    numquid rationem exiges, cum tibi aliquis hos dixerit versus?

    an explanation, Sen. Ep. 94, 28; Plin. Ep. 19, 9.—
    2.
    Of time, life, etc., to lead, spend, pass, complete, finish:

    non novisse quicum aetatem exegerim,

    Plaut. Trin. 4, 2, 111; id. Capt. 3, 5, 62:

    tecum aetatem,

    id. Mil. 4, 2, 48; 4, 6, 60; id. Cas. 2, 5, 12:

    ut te dignam mala malam aetatem exigas,

    id. Aul. 1, 1, 4: vitam taetre, Cat. Or. inc. 15; Ter. Heaut. 2, 3, 39:

    cum maerore graviorem vitam,

    Sall. J. 14, 15; 85, 49; Plin. 7, 44, 45, § 139; Vitr. 2, 1, 4; Val. Max. 3, 5, 4 al.:

    vitae tempus,

    Sen. Ep. 2, 2; Val. Max. 3, 3, ext. 6:

    jam ad pariendum temporibus exactis,

    Cic. Verr. 2, 1, 18, § 48: qui exacta aetate moriuntur, at the close of the vigorous period of life, Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Verr. 2, 5, 8, § 21; Sall. J. 6, 2; Liv. 2, 40, 11 al.:

    mediam dies exegerat horam,

    Ov. Am. 1, 5, 1:

    aevum,

    Lucr. 4, 1235; Verg. A. 7, 777; Ov. M. 12, 209:

    tristissimam noctem,

    Petr. 115:

    diem supremum noctemque,

    Tac. A. 3, 16:

    ullum tempus jucundius,

    Plin. Ep. 3, 1, 1:

    jam aestatem exactam esse,

    Sall. J. 61, 1:

    per exactos annos,

    at the end of every year, Hor. C. 3, 22, 6:

    exacto per scelera die,

    Tac. H. 1, 47; id. A. 3, 16; so,

    exacto quadriennio,

    Plin. 2, 47, 48, § 130; Verg. G. 3, 190; Stat. S. 2, 2, 47.—
    3.
    To conduct, urge forward, superintend, drive:

    opus,

    Ov. M. 14, 218; Col. 3, 13, 11.—
    4.
    To bring to an end, to conclude, finish, complete a thing ( poet. and in post-Aug. prose):

    exegi monumentum aere perennius,

    Hor. C. 3, 30, 1:

    opus,

    Ov. R. Am. 811; id. M. 15, 871:

    exactus tenui pumice versus eat,

    Prop. 3, 1, 8; Verg. A. 6, 637:

    commentarii ita sunt exacti, ut, etc.,

    Quint. 10, 7, 30:

    eandem gracilitatem stilo exigere condiscant,

    to reach, attain to, id. 1, 9, 2.—
    5.
    To determine, ascertain, find out:

    sociisque exacta referre,

    his discoveries, Verg. A. 1, 309:

    non prius exacta tenui ratione saporum,

    before he has ascertained, Hor. S. 2, 4, 36.— Pass. impers.:

    non tamen exactum, quid agat,

    Ov. F. 3, 637; cf. id. Am, 3, 7, 16. —
    6.
    (Acc. to I. B. 3.) To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider, = examinare, ponderare (class. but perh. not in Cic.): si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; cf.: nolite ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone fiunt, to estimate by the standard of, etc., Liv. 34, 31, 17; so,

    opus ad vires suas,

    Ov. A. A. 2, 502:

    si omnia argumenta ad obrussam coeperimus exigere,

    Sen. Q. N. 4, 5, 1; cf.:

    principatus tuus ad obrussam exigitur,

    id. de Clem. 1, 1, 6:

    se ad aliquem,

    id. Ep. 11 fin.:

    regulam emendate loquendi,

    Quint. 1, 5, 2:

    illa non nisi aure exiguntur, quae fiunt per sonos,

    are judged of, id. 1, 5, 19; cf. id. 1, 4, 7.—
    7.
    To treat, consult, deliberate respecting something, = considerare, deliberare (class. but not in Cic.): de his rebus ut exigeret cum eo, Furnio mandavi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 7:

    cum aliquo,

    Plin. Ep. 6, 12, 3; cf.:

    secum aliquid,

    Verg. A. 4, 476; Ov. M. 10, 587; Sen. Ep. 27:

    de aliqua re coram,

    Plin. Ep. 9, 26, 13:

    haec exigentes hostes oppressere,

    Liv. 22, 49, 12:

    quid dicendum, quid tacendum, quid differendum sit, exigere consilii est,

    Quint. 6, 5, 5.—
    8.
    To endure, undergo:

    aerumnam,

    Plaut. Capt. 5, 4, 12. —Hence, exactus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 5., measured; hence), precise, accurate, exact (poet and in post-Aug. prose):

    difficile est, quot ceciderint, exacto affirmare numero,

    Liv. 3, 5, 12:

    acies falcis,

    Plin. 17, 27, 42, § 251:

    fides,

    Ov. Pont. 4, 9, 46.— Comp.:

    cura,

    Suet. Tib. 18; Mart. 4, 87, 4. — Sup.:

    diligentia,

    Front. Aquaed. 89:

    vir,

    Plin. Ep. 8, 23, 5.—With gen.:

    Mamurius, morum fabraene exactior artis, Difficile est dicere,

    Ov. F. 3, 383.— Adv.: exacte, exactly, precisely, accurately:

    ut exacte perorantibus mos est,

    Sid. Ep. 7, 9.— Comp.: dicere, disserere, Mel. Prooem. § 2; Gell. 1, 3, 21.— Sup.:

    pascere,

    Sid. Ep. 5, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > exigo

См. также в других словарях:

  • Glossary of ancient Roman religion — This is an incomplete list, which may never be able to satisfy particular standards for completeness. You can help by expanding it with reliably sourced entries. Ancient Roman religion …   Wikipedia

  • Geld — 1. Ach, nun fällt mi all mîn klên Geld bî. (Brandenburg.) Ein Ausruf, der häufig erfolgt, wenn jemand durch irgendeinen Umstand an etwas erinnert wird, was er hätte thun sollen, aber bisher zu thun vergessen hat. 2. All wîr1 Geld, dat et Wîf nig… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Liste Des Devises Religieuses — Liste des devises d ordres, ecclésiastiques, papales : Sommaire 1 Hiérarchie 2 Devises institutionnelles 2.1 Chapitres 2.2 Congr …   Wikipédia en Français

  • Liste des devises d'ordres, de confréries — Liste des devises religieuses Liste des devises d ordres, ecclésiastiques, papales : Sommaire 1 Hiérarchie 2 Devises institutionnelles 2.1 Chapitres 2.2 Congr …   Wikipédia en Français

  • Liste des devises d'ordres, de confréries, écclésiastiques — Liste des devises religieuses Liste des devises d ordres, ecclésiastiques, papales : Sommaire 1 Hiérarchie 2 Devises institutionnelles 2.1 Chapitres 2.2 Congr …   Wikipédia en Français

  • Liste des devises religieuses — Liste des devises d ordres, ecclésiastiques, papales : Sommaire 1 Hiérarchie 2 Devises institutionnelles 2.1 Chapitres 2.2 Congrégations religieuses et s …   Wikipédia en Français

  • DIONYSIA — I. DIONYSIA martyrio apud Alexandriam sub Decio coronata, A. C. 251. II. DIONYSIA matrona Christiana, persecutione Hunerici Vandalorum Regis una cum filio Maiorico, ad necem quaesita, hunc ad mortem raptum sic consolata est, Memento Fili, te… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • METALLA — I. METALLA Sardiniae oppid. apud Antonin. inter Nespolim, et Sulchos. Civita de Glesie Cluverio. II. METALLA sub Imperatorib. Gentilibus, habitacula piorum fuêre: Clemens enim Episcopus Romanus et Martyr Chersonesum deputatus, 2000. Christianorum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PARADISUS — I. PARADISUS apud recentiores Scriptores, atrium est porticibus circumdatum ante aedes sacras. ex Graeco Παράδεισος, qui ab Hesychio definitur τόπος εν ᾧ παριπάτοι, locus porticibus et deambulatoriis circumdatus, Gallis vero Parvis. Hâc notione… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Codex Las Huelgas — Codex de Las Huelgas. El Codex Musical de Las Huelgas (Burgos, Monasterio de Las Huelgas, Codex IX) o simplemente el Codex Las Huelgas (Hu) es un manuscrito medieval copiado a comienzos del siglo XIV en el monasterio cisterciense de monjas de… …   Wikipedia Español

  • Codex de Madrid — El Codex de Madrid (Madrid, Biblioteca Nacional, Mss. 20486) (Ma) es un manuscrito musical medieval del siglo XIII. Contiene obras polifónicas pertenecientes a la Escuela de Notre Dame de París. Contenido 1 El manuscrito 2 Las obras 3 …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»